Guus Hiddink (62) lijkt met Chelsea aan zijn magnum opus bezig. Onder zijn leiding krabbelt de gevallen grootmacht weer overeind. Alles lijkt mogelijk. Zelfs het winnen van de Champions League.

Hoe begint iemand aan zoiets als honderd dagen Chelsea? Aan de conditie van je spelers kun je weinig doen, de transfermarkt was al gesloten, de stemming in mineur. Een hecht team was in zes maanden verworden tot een verouderde en inspiratieloze verzameling bekende voetballers.

De avances van de clubeigenaar

Chelsea, bijnaam Chelski. De oude Londense club is eigendom van Roman Abramovich. Een man met zo veel miljoenen als er hagelslagkorrels in een pak gaan. Meer en meer van zijn oliegeld pompte hij in zijn Chelsea. Dat leverde twee Engelse landstitels op. Knap, maar de ultieme droom is de beste van Europa worden. Die droom spatte vorig jaar in zijn eigen Moskou uiteen. De Champions Leaguefinale werd na strafschoppen verloren van de eeuwige rivaal Manchester United. En dus kwam er vorige zomer weer een nieuwe trainer. Niemand minder dan Luiz Felipe Scolari, de Braziliaanse grootmeester. Abramovich kwam steeds minder vaak, de peperdure selectie viel uiteen. De spelers konden niets met de emotionele trainer. De irritatie nam met de dag toe en op een goede dag in januari landde de privéjet van Abramovich sinds lange tijd weer eens in Londen. Terwijl algemeen directeur Peter Kenyon op vakantie was in Barbados, zette de clubeigenaar Scolari op straat. En besloot hij zijn grote troef te spelen. En dus zoemde de BlackBerry van Guus Hiddink begin januari ergens in Turkije, waar hij op trainingskamp was met Rusland. Vanaf dat moment ging het snel. Over geld werd niet eens gepraat. Hiddink werkt, hoe ongelooflijk het ook klinkt, voor hetzelfde salaris als hij al had. Wat bezielt hem? Vrijblijvend is de baan als trainer van Chelsea allerminst. Hij moet iets winnen.

Hiddink droogjes over de eerste dagen bij Chelsea: “Ik kwam één dag voor de FA Cupwedstrijd tegen Watford binnen. Abramovich laat dan een jetje komen. Dan hoef ik niet eerst naar Istanbul, dan naar Amsterdam en vervolgens naar Londen te vliegen. Dus dat doen ze wel goed. Zo kon ik nog twee trainingen zien voor de uitwedstrijd op Watford.”

Werken bij een topclub is een mijnenveld. Hiddink heeft die schaduwkant van het voetbal ook meegemaakt. Fenerbahçe, Valencia, Real Madrid, Real Betis Sevilla. Hij stemde dan ook pas toe toen hij van Abramovich de garantie kreeg dat hij op technisch gebied alles voor het zeggen zou krijgen. “Dat is de uitdrukkelijke vraag geweest. Ik bepaal, anders begin ik er ook niet aan. Bij Fenerbahçe zaten twintig bestuursleden op de donderdag voor de wedstrijd de opstelling door te geven. Elk bestuurslid had twee of drie spelers in zijn portefeuille, die moesten spelen. Dat heb je hier niet. Abramovich is de baas, maar ík bepaal het op het veld.”

Met de komst van Hiddink maakte Abramovich ook fysiek zijn rentree op Stamford Bridge. De verstandhouding van de Rus met Scolari was niet optimaal, maar Hiddink heeft hem weer bij de club betrokken. “Voor Watford zei ik tegen hem: ‘Ga nou mee naar de wedstrijden, joh.’ Maar hij zat met de publiciteit, daar had hij geen zin in. Van die dingen moet je je niet zo veel aantrekken, zei ik tegen hem. Toen zijn we samen naar de wedstrijd gegaan. Hij betekent veel voor het Russische voetbal en ook voor mij persoonlijk. Abramovich is heel erg begaan met de club. Ik heb niet zoiets van: ‘Daar wordt morgen de stekker uitgetrokken.'”

Hiddink bekijkt samen met Abramovich de wedstrijd tegen Watford en schrikt vooral van het niveau van Chelsea. “Het team speelde in een behoorlijk laag tempo. Door het slechte veld kon je geen toptop tempo spelen, maar afgezien daarvan vond ik het ook reactief. Watford komt op 1-0 en dan schrikken ze met nog twintig minuten te gaan. Chelsea voert even de druk op en wint uiteindelijk met 1-3. Maar dan denk ik: ‘Je bent een grote club, waarom zit je dan zo af te wachten?’ Dus heb je weer een handvat om te zeggen: dat moet anders.”

Al tegen Watford drukt Hiddink zijn stempel op de wedstrijd. De topspitsen Didier Drogba en Nicolas Anelka zouden geen koppel kunnen vormen. Totdat Hiddink het overneemt. “Ik ben voor die wedstrijd in de kleedkamer geweest. Je praat natuurlijk met assistent Ray Wilkins over de accenten die al in de opstelling gelegd zouden kunnen worden. Ray heeft daar voor het eerst met Anelka én Drogba gespeeld. Als je potentie in de groep hebt, moet je die gebruiken. De discussie was continu dat ze niet samen zouden kunnen spelen. En dat kan ook niet als ze allebei heel eigenwijs hun eigen ik zouden claimen op de centrale positie. Dan heb je een week om te ruiken of dat kan lukken. In defensief opzicht moeten ze wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Als ze dat willen, kunnen ze ook offensief samen spelen.

“Kijk nou naar Branislav Ivanovic. Ik snap heel goed dat hij zegt dat hij wil spelen. Maar ik heb ook nog John Terry, Alex en Ricardo Carvalho. Als je naar een grote club gaat, dan weet je dat dat kan gebeuren. Er wordt niet geaccepteerd dat je vervelend rondloopt. Destijds bij Real Madrid was dat ook zo. Daar zal je geen gezeur meemaken. Dan komt de aanvoerder in actie. Ik had in Madrid eens een incident met Guti. Verdikkeme, naar dat ventje ga ik even toe, dacht ik. Fernando Hierro wist ervan en zei: ‘ Mister, laat mij dat maar doen. Bij dit shirt gebeurt dat niet.’ Boem, kreeg Guti op zijn kop van Hierro. Bij grote clubs mag je wel teleurgesteld zijn, maar je gaat niet zeuren.”

Pimpelen met Bruce en Wilkins

Abramovich wil van Chelsea de beste club ter wereld maken en is een liefhebber van spectaculair voetbal. Hiddink: “Dat wil ik ook. Wij zijn Chelsea, dan moeten we dwingend spelen. En niet pas bij een achterstand vol gas geven. Ik heb weleens met Abramovich naar voetbal op tv gekeken. Bij mooie acties van Manchester United of Liverpool, zegt hij: ‘Wauw, wat mooi.’ Terwijl het de concurrent is. Dat geeft wel aan dat hij een liefhebber is. Maar hij zegt niet: ‘Die moet spelen.’ Of: ‘Dat moet je winnen.’ Het enige wat gezegd is: ‘Deze club moet altijd Champions League spelen.’ Dat is de enige eis. Op het moment dat ik overnam, stond Chelsea op de vierde plaats. Met een vierde plaats moet je voorronde spelen. Daarom zeiden ze wel: ‘Verdikkeme, zorg nou dat we niet verder wegzakken.’

“Op een gegeven moment hebben zij de beslissing genomen om niet door te gaan met Scolari. Toen heeft Abramovich mij gevraagd: ‘Goh, help mij even uit de brand.’ Hij is natuurlijk met de Russische bond bezig om de accommodaties en jeugd op een hoger plan te krijgen. Dat financiert hij ook. Ik had ook nee kunnen zeggen. Het was helemaal niet van: ‘Je móét het doen, want wij zorgen dat je salaris wordt overgemaakt.’ Ik laat me ook niet gauw dwingen. Maar het is natuurlijk wel zo dat door Abramovich van alles voor elkaar is gekomen, dat is de reden dat ik wilde helpen.”

Mooi verhaal natuurlijk. Maar de Premier League is het hoogst haalbare platform voor een voetbaltrainer. Is dat een ontbrekend puzzelstukje in de rijke loopbaan van de wereldburger? “Ik ben niet de jongste meer. Ik zat daar niet echt op te wachten. Het is echt niet zo dat ik dacht van: ‘Nu moet ik nog eens drie of vier jaar Engeland gaan doen.’

“De stijl bij de clubs hier, hoe je wordt ontvangen, dat is echt met niets te vergelijken. Je voelt respect. Na afloop van de wedstrijd is het gebruikelijk dat de coaches op het kantoor van de manager, zoals ze dat hier noemen, nog een biertje of een wijntje met elkaar drinken. Na het duel met Wigan sta je met Steve Bruce ( de manager van Wigan, nvdr) en Ray Wilkins even te pimpelen. In de Premier League wordt hard getackeld, dat gaat heel stevig. In figuurlijke zin heb je gevochten, maar daarna sta je dan gewoon een halfuur bij te praten. Dat is een prachtige sporttraditie. Zoals ik ook onder de indruk ben van het trainingscomplex van Chelsea. Zo modern heb ik het werkelijk nog nergens ter wereld gezien. Heel anders werken ook. Normaal staan er camera’s, dan let je toch op als trainer in de wijze waarop je reageert. Maar ik moet zeggen dat het hier heel rustig werken is. Je hebt Chelsea TV en de vaste persconferenties, daar haalt iedereen alles uit. Bij Ajax komen mensen met kappen over hun hoofd het trainingsveld op, daar gaat veel energie naartoe. Bij ons kom je zonder uitnodiging het complex niet op.”

Volgens intimi zijn de gevreesde tabloids immers een van de redenen waarom Hiddink nooit eerder een Engels aanbod accepteerde. “Ze kunnen onderzoeken en vuilnisbakken openhalen, maar daardoor laat ik me niet tegenhouden. De mensen kunnen dat in perspectief zetten. Spelers zijn gewend dat er af en toe foto’s worden gemaakt of onwaarheden worden gesuggereerd. Op de persconferentie voor de wedstrijd tegen Juventus werd gesuggereerd: ‘Als je zou blijven, dan zouden John Terry en Ashley Cole weg moeten.’ Stel nou dát ik zou blijven. Dat zijn dan de eerste jongens van wie ik zeg: ‘Die contracten moet je verlengen.'”

Pensioen

Tijd om de prangende vraag te stellen: hoe zit het met de toekomst? Hiddink geeft toe dat het avontuur naar meer smaakt. “Jawel. Maar je moet het ook heel praktisch invullen. In september en oktober heb je met de Russische nationale ploeg zware kwalificatieduels. En in november misschien nog een play-off. Je bent daar sowieso mee bezig. Er is maar één land dat zich direct kwalificeert. Wij zitten met Duitsland in de poule. En Duitsland kwalificeert zich al sinds Frans Jozef in de negentiende eeuw. Al toen Bismarck nog met een pothelm op de tribune zat.”

Neemt niet weg dat Chelsea het wil. Hiddink: “Als je het doet, moet je het ook goed doen. Twee of drie jaar minimaal. Ik ben heel duidelijk geweest dat ik me na dit project op Rusland focus. Met de Russen ben ik drie jaar geleden begonnen, de ploeg is hervormd en ik heb het geweldig naar mijn zin. Dan is het niet goed als je de laatste maanden gaat zeggen dat je van dat contract wil worden ontheven. Wel heb ik een clausule dat wij in november kunnen stoppen als we ons niet kwalificeren. Dan kunnen ze bij de voetbalbond een andere richting inslaan en ben ik ook vrij om te gaan.”

Is een andere functie bij Chelsea een optie dan? “Het zou wel kunnen in de adviserende sfeer. Daar is ook wel voorzichtig over gesproken. Dan gaat het niet over de verantwoordelijkheid, maar je kunt natuurlijk wel dingen aandragen. Ik zou het zus of zo doen met die speler. Of met de trainer zou ik het straks zo aanpakken. Stabiel management is een van de dingen die nu belangrijk zijn voor deze club. Ik vind ook: als je een eigen academie hebt, moet dat ook resulteren in iets. Dat er een paar talenten bij de selectie komen. Dat hebben we nu gedaan. Train maar een halfjaar mee, dan ben ik benieuwd waar je staat. De jeugd kan je in het beleid verankeren. Dat hebben we destijds bij PSV ook gedaan. Beleidsmatig moeten er drie of vier bij zitten, ongeacht wie de trainer is. Is een speler goed, dan haal je hem er continu bij, zoals met Ibrahim Afellay en Ismail Aissati. Later is ook Dirk Marcellis uit dat beleid voortgekomen. Daar moet je een beleidsplan op maken. Dat probeer ik hier nu ook.”

Het zijn de laatste stappen in zijn rijke loopbaan als trainer. Als Hiddink in 2010 stopt, gaat hij als ambassadeur van Nike de wereld rond. “Nike heeft mij dat gevraagd. In Afrika bijvoorbeeld. Dan ga je clinics doen of schooltjes opzetten. Zo lang je energie hebt of krijgt, ga je door. Ik wil wel dingen blijven doen die te maken hebben met het voetbal. Vorige week kreeg ik een brief van de bond van oefenmeesters. Volgens de bond word ik in november 63, dan word ik geacht om van mijn pensioen te gaan genieten.”

Gelooft u zelf dat u stopt?

“Hmmm.”

Noemt u eens drie trainers die zelf echt gestopt zijn terwijl ze nog gewild waren.

Hiddink komt zo een-twee-drie niet tot een antwoord.

Ondertussen krijgen The Blues weer iets grimmigs over zich, iets van een ploeg die nooit breekt. De Champions League zou de loopbaan van Hiddink vervolmaken. “Natuurlijk willen wij de finale. Maar het is een long hard road. In deze fase heb je ook een beetje geluk nodig. Maar let op. Geluk is ook iets wat je soms kan forceren. De finale in Rome, het is een verlangen, maar geen plicht.” Met Guus Hiddink lijkt alles mogelijk. Golden Guus, noemen ze hem. S

door iwan van duren & tom knipping