Zeven punten. Dat is het verschil tussen de Brit Lewis Hamilton en de Braziliaan Felipe Massa. Als Hamilton op 2 november in Brazilië minstens op de vijfde plaats eindigt, is hij wereldkampioen.

Vaak vertellen enkele beelden veel over een hele loopbaan. Als voor autocoureur Felipe Massa later zijn professionele carrière zal worden samengevat, dan zal bijna zeker een scène uit september 2008 opduiken: Massa wacht in zijn Ferrari om de pits uit te rijden en aan de kant van de wagen hangt de brandstofslang vast. Meteen daarna vertrekt hij te vroeg omdat iemand van de crew in de box hem het noodlottige signaal heeft gegeven dat hij gas mocht geven. Massa rijdt met de benzineslang in de wagen als een patiënt die uit het ziekenhuis is weggelopen terwijl hij eigenlijk nog aan het infuus ligt. De motor gromt bij het leeglopen. Massa opent het vizier van zijn helm en kijkt ongelovig. Zijn blik pendelt tussen de achteruitkijkspiegel en in het glinsterende licht ziet hij de mecaniciens voorbijlopen om de brandstofslang uit de wagen te halen. Kort daarop racet hij zonder ballast weer de baan op, maar wel als verliezer van de nachtrace in Singapore.

Zelfbewuste Brit

Toch blijft het een open vraag wat dit beeld op een dag ooit zal illustreren: het falen van Massa op een beslissend moment? Of net het tegendeel: de tegenslagen die hij heeft weten te overwinnen? Het antwoord zal op 2 november duidelijk worden. Met alleen nog de race in Brazilië te gaan heeft Massa een achterstand van zeven punten. Het lijkt een moeilijk te overbruggen kloof, maar toch was de Braziliaan nooit zo dicht bij een wereldtitel. Hij gold weliswaar altijd als een talentvolle rijder, maar steeds werd ook van hem gezegd dat hij tekortschoot voor het grote werk. Bij zijn rivaal Lewis Hamilton ligt dat toch wel even anders. Al sinds zijn debuutjaar 2007 geeft hij iedereen de indruk dat het slechts een kwestie van tijd is vooraleer hij zijn eerste titel zal grijpen. Alles aan hem straalt die zekerheid uit: zijn snelheid, zijn radicale inhaalmanoeuvres, maar ook zijn gewoontes buiten de cockpit. Op dat laatste punt verschillen Massa (27) en Hamilton (23) als dag en nacht. Aan de ene kant de onopvallende Zuid-Amerikaan en aan de andere kant de zelfbewuste Brit. Hamilton speelt op een soort evenwicht tussen charme en arrogantie. Hij draagt met dezelfde vanzelfsprekendheid zijn raceoverall, een trainingspak of een smoking. Hij beheerst de etiquette die hij op galabijeenkomsten heeft geleerd. Zijn kapsel en zijn bakkebaarden zijn altijd precies hetzelfde geknipt en zijn gezicht glimt permanent even glad als in een reclamespot voor scheerschuim.

Toen hij zich vóór de Grote Prijs van Singapore voor de televisiezender Première door een paar kinderen uit Duitsland liet ondervragen, ging die rol hem trouwens vrij gemakkelijk af. Een jongen smeekte hem eens om hem tips te geven voor karting. Het eerlijke, doch ook bruuske antwoord zou geweest zijn dat zijn agenda jammer genoeg geen tijd of ruimte overliet om dergelijke extra wensen te kunnen inwilligen, maar Hamilton zegde lachend dat de jongen zijn raad eigenlijk niet nodig had en ook zo zijn weg zou vinden, als hij zijn droom maar bleef volgen. Hij formuleerde zijn negatieve antwoord dus zodanig dat het niemand pijn kon doen.

Loopjongen

Hoewel hij vier jaar ouder is dan Hamilton, lijkt Massa nog altijd een beetje op een jongen die de wereld van de karting nauwelijks ontgroeid is. Zijn gezicht met bolle wangen doet daaraan denken, maar ook zijn ogen die meer vragend dan wetend kijken, en het feit dat bij het spreken zijn tong geregeld tegen zijn voortanden slaat. Ondanks zijn successen behoort hij in het nochtans bijzonder motorsportgekke Brazilië een beetje bij de outcasts onder de sportvedetten, omdat het hem nu eenmaal aan glamour ontbreekt. Zijn grootste plezier is om elk jaar bij hem in Brazilië een karting te organiseren waaraan wereldwijd bekende kampioenen, onder wie ook Michael Schumacher, deelnemen.

De weg die Massa naar de top van het F1-circuit bracht, was overladen met fouten, twijfels en tegenslagen, en de attitude die een superster in deze sport moet aannemen, heeft hij gaandeweg moeten leren ontwikkelen. Op zijn negende begon hij met karting. Daarin boekte hij weliswaar meteen succes, maar het ontbrak hem wel aan geld. Massa vond moeilijk sponsors. Een jaar lang kon hij in geen enkele race starten en zijn eerste contact met de formule 1 liet niet vermoeden dat hij een toekomst te verwachten had als profracer in het circuit. Hij kreeg immers slechts een job als loopjongen. In 1998 reed hij bij de Grote Prijs van Brazilië met een bestelwagen, waarmee hij eten en drinken bracht naar de rijdersruimte van het Bennetonteam. Als dank mocht hij even achter het stuur kruipen van een echte F1-wagen en een foto laten maken als herinnering.

Pas twee jaar later lukte het hem de sprong te maken naar het oude continent, een levensnoodzakelijke stap voor iedereen die een zitje wil in de formule 1. Het speelde hem in de kaart dat de teamchefs op dat ogenblik allemaal naar jonge en goedkope talenten aan het zoeken waren in de hoop dat er wel eentje tussen zou zitten die zou kunnen doorbreken. De Zwitser Peter Sauber engageerde de toen 20-jarige Massa voor het seizoen 2002. Ferrari, dat toen als motorleverancier nauwe banden had met Sauber, had de jonge racer aanbevolen. Maar er werd te veel van Massa verlangd. Briljante momenten wisselde hij af met beginnersfouten. Het gebeurde niet zelden dat Massa de wagen na een indrukwekkende ronde tijdens de volgende ronde tegen de vangrails stuurde. Hij had vooral dringend nood aan een basisopleiding om het moeilijke werkinstrument dat een formule 1-wagen is, echt te leren kennen. Ferrari nam hem één seizoen in dienst als testrijder, zodat hij zonder de druk van de wedstrijden de job en de techniek onder de knie kon krijgen. “Ferrari was mijn universiteit”, zegt hij over die periode.

Leermeester Schumacher

In 2006 vond Ferrari hem rijp genoeg om het tweede zitje in te nemen naast Michael Schumacher. Niemand verwachtte dat hij aan dezijde van de Duitse wereldkampioen meer dan een soort vleugeladjudant zou zijn, maar Massa stal veel met zijn ogen en maakte van de gelegenheid gebruik om veel van de analytische werkwijze van Schumacher over te nemen. Schumacher was indertijd te veel met het einde van zijn carrière bezig om in Massa een echte rivaal te zien, anders had hij hem wellicht in het team geïsoleerd. De Braziliaan wilde zich van zijn kant absoluut niet profileren als nieuwe superman die vond dat de zevenvoudige wereldkampioen nu wel op rust kon gaan. En die nederigheid kon Schumacher goed appreciëren. Sinds hij twee jaar geleden een punt achter zijn carrière zette, werkt hij als adviseur voor Ferrari en hij deelt zijn ervaring en kennis met Massa zoals een leermeester met een leerling. Ze mogen elkaar wel, want ze zijn eigenlijk allebei honkvaste familiemannen. “Ik probeer de voetjes op de grond te houden”, zegt Massa, en het klinkt eigenlijk alsof het uit de mond van Schumacher komt. Massa heeft zich een stijl eigen gemaakt. Hij weet ondertussen hoe een F1-rijder moet handelen.

Miljoenencontract

“Bent u een autocoureur?” “Neen”, riep Hamilton onlangs een advocaat toe. “Ik ben een racer sinds ik acht jaar oud ben. Ik ken zo goed als alle manoeuvres in de reglementsboeken en daarom ben ik de beste in mijn job.” Er zijn niet zoveel momenten waarop Lewis Hamilton zo tomeloos reageert als enkele weken geleden in Parijs. Hij droeg een donker maatpak en een zilvergestreepte das. Hij was op uitnodiging van de hoofdzetel van de wereldautofederatie FIA in Parijs omdat McLaren Mercedes beroep had aangetekend tegen het feit dat hem in de Grote Prijs van België de zege was ontnomen na een onbehouwen inhaalmanoeuvre op wereldkampioen Kimi Räikkönen. Er werd al uren over de zaak gesproken en de advocaat van Ferrari bleef maar herhalen dat Hamilton zich als een cowboy in het verkeer gedroeg. “We hebben het wel over een uitstekende chauffeur onder intensieve druk die in een fractie van een seconde moet beslissen”, sputterde Hamilton tegen. “Iemand die niet in de formule 1 heeft gereden, kan nooit weten wat dat precies inhoudt.”

Het gaat maar om een paar zinnen die zijn uitgesproken bij een begrijpelijke woede over een straf die in vraag kan worden gesteld, maar ze beschrijven beter de zelfkennis van Hamilton dan een bladzijdenlang portret zou kunnen doen. Sinds zijn kindertijd heeft Hamilton zich als een voorbeeldige leerling voorbereid om uit te groeien tot de beste autoracer ter wereld, en nu wil hij dat niemand hem belet dat doel te bereiken en wereldkampioen te worden. Als tienjarige uk sprak hij bij een prijsuitreiking al eens Ron Dennis, de teamchef van McLaren, aan met de woorden dat hij op een dag voor zijn team zou rijden. Half schertsend antwoordde Dennis hem dat hij nog eens mocht terugkomen als hij het volgende kartingkampioenschap had gewonnen. En dat deed Hamilton prompt. Dennis nam hem onder contract, gaf hem een zitje in de jongerenreeks, maar eiste als tegenprestatie wel een titel. Geen probleem voor Hamilton, die elke race won waaraan hij deelnam. De weg die voor hem was uitgestippeld, leidde hem vorig jaar naar de formule 1 en Dennis verzaakte zowaar aan zijn basisprincipe om geen nieuweling toe te laten in de cockpit van een van de twee topwagens. Om de wereldtitel binnen te halen had McLaren Mercedes eigenlijk wereldkampioen Fernando Alonso aangetrokken, maar Hamilton stelde zich niet tevreden met de rol van helper zoals Massa eerder voor Schumacher had gedaan. Alonso en Hamilton vochten een verbeten strijd uit. Toen ze elkaar kruisten in hun hotel in Istanboel, zei Hamilton: “Ik bewonder je om wat je bereikt hebt, maar ik ben hier om te winnen.” Op het einde van het seizoen had Hamilton alle rivalen binnen het team verdreven en van Dennis een nieuw miljoenencontract met een looptijd van vijf jaar gekregen.

Bananen

Bij Massa is er tot nu toe weinig te merken van de doorgedreven manier waarop Hamilton de zaken aanpakt. Op de piste zijn ze ook nog niet echt slaags geraakt. De rijder van Ferrari mijdt psychologische spelletjes en Hamilton doet meestal alsof Massa lucht voor hem is. Beiden lijken in de eerste plaats met zichzelf bezig te zijn. Massa leeft naast het circuit een leven als dat van Schumacher: hij is getrouwd met de vriendin met wie hij al jarenlang samen was. Er zijn geen schandalen, en hij kijkt ’s avonds veel naar televisie, vooral naar films en sport, meer bepaald voetbal. Hamilton is soms te zien in het gezelschap van bloedmooie zangeressen en modellen, maar concentreert zich ook op de races. Hij is van Engeland naar Zwitserland verhuisd om belastingtechnische redenen en om ongestoord te kunnen trainen met zijn Australische fitnesscoach. Vaak geeft hij in interviews aan dat zijn privéleven aan de boorden van het Meer van Genève saai geworden is. Maar dat aanvaardt hij. Vorige winter, toen hij nog in Engeland woonde, had hij een affaire met Cemre Mirel, een 20-jarige kandidate voor de verkiezing van miss Turkije. In een interview met de boulevardkrant The Sun ging die zonder blozen op de pikante details ervan in en sindsdien weten Groot-Brittannië en de rest van de wereld dat Hamilton graag bananen smult als die op een naakt vrouwenlichaam liggen. “Maar voor de rest”, zo verzekerde de miss, “is hij fanatiek met hygiëne bezig.” S

door detlef hacke