Groeten uit Split

Ivan Leko, kind van Hajduk, behaalde met de landstitel van Club Brugge zijn eerste grote succes in zijn nog prille trainerscarrière. In Split zijn ze niet verrast. Drie getuigenissen. ‘Als coach kan hij zijn ideeën nu helemaal tot uitdrukking brengen in de ploeg die hij leidt en daarin ook voorzien wat hij als speler miste.’

‘Wiskunde, psychologie & feeling’

Ante Bilusic is een neef van Ivan Leko, een zes jaar oudere zoon van de zus van zijn vader. Hij is professor natuurkunde aan de universiteit van Split en gespecialiseerd in experimentele fysica van de gecondenseerde materie, maar hij voetbalt er ook nog elke week met collega’s én volgt aandachtig de Jupiler Pro League.

‘We groeiden samen op’, zegt hij. ‘In Split woonden we in elkaars buurt, voetbalden en speelden basket tussen de woonblokken, en in de zomervakantie waren wij en de andere zes kleinkinderen vaak bij onze grootouders op het platteland nabij Imotski. Toen al werd Ivan erkend als een kind dat een leider kon worden. Hij bepaalde graag wat we zouden doen en hoe we het zouden doen, wat de regels waren om te winnen, en voor elke gelegenheid had hij ideeën. En welk spel we ook speelden, met de bal, met de kaarten of nog iets anders: verliezen maakte hem triest.

‘Maar wie hier opgroeit, is vooral gek van voetbal en droomt ervan om voor Hajduk uit te komen. En hij was duidelijk beter dan wij. Hij had in zijn linker een speciaal gevoel om de bal te raken. Maar hij blonk ook uit op school en ik weet nog dat mijn moeder het jammer vond dat iemand met het potentieel om ingenieur of eender wat te worden voetballer zou worden. Uiteindelijk slaagde hij dus ook in voetbal en zijn we in de familie allemaal heel trots op hem. Toen hij al prof was, ging hij trouwens nog economie studeren omdat hij al dacht aan het leven na zijn spelerscarrière. Hij wilde sportmanager worden. Dat hij nu als jonge coach al zo’n prominent team leidt en ook meteen zo’n succes behaalt, is opmerkelijk.

‘Ik volgde Ivan altijd al zoveel mogelijk, zelfs bij de nationale jeugdselecties ging ik naar hem kijken. Toen ik in Zagreb studeerde, ben ik van daar nog met de bus naar Stuttgart geweest om enkele wedstrijden van het EK U17 te kunnen zien. Nu volg ik natuurlijk de Belgische competitie. Ik beloofde vrienden een etentje als Club Brugge kampioen zou worden. Iedere vrijdag voetbal ik zelf nog altijd met collega’s van de universiteit en we kijken ook vaak samen naar Champions Leaguewedstrijden. Volgend seizoen zullen we dat met nóg meer belangstelling doen. ( lacht)

‘Grote veranderingen zie ik in zijn persoonlijkheid niet. In zijn jeugd toonde Ivan al dat hij goed weet wat hij wil en toegewijd en verstandig zijn job kan doen. Dat zat er altijd al in, zonder hard werken zijn talenten niet waardevol, en dat deed hij zowel op school als in het voetbal. Zo slaagde hij erin de twee zo lang te combineren.

‘We groeiden op met de kerk en we zijn gelovig, Ivan is nog misdienaar geweest, maar wel met een open mind. Ivan is een crack in wiskunde en dat komt tegenwoordig ook een voetbalcoach van pas, denk ik, maar er is eveneens zijn feeling en zijn psychologie. Hij kan mensen verbinden. Als ik zie dat zijn ploeg vaak op het einde van de wedstrijd scoort, denk ik: hij heeft een goeie relatie met zijn spelers, team en trainers geloven in elkaar. Ik verwacht dat hij ooit coach wordt in de Spaanse competitie, omdat hij er al speelde en ervan houdt. Maar nu biedt Club Brugge nog voldoende uitdagingen om zich verder te kunnen ontwikkelen.’

‘Negativiteit neutraliseren’

Velimir Strinic, broer van de weduwe van Josip Weber, werkte 35 jaar voor Hajduk Split, onder meer als stadiondirecteur, en zag Ivan Leko er als kind aankomen en vijftien jaar later als sterspeler naar de Primera Division vertrekken. Hij is familie van Ivan Strinic, Kroatische international van Sampdoria.

‘Ivan was heel jong al heel matuur, van zijn generatie was hij op mentaal vlak zijn leeftijd vooruit’, zegt hij. ‘Als andere spelers klaagden over het veld en het gras ging hij met hen praten om de negativiteit te neutraliseren: ‘ Don’t worry, misschien is het onze kracht.’ Als aanvoerder was hij de verbinding tussen de coach en de andere spelers en hield hij alles onder controle. Ook voor het schoonmaakpersoneel was hij een goeie soldaat: hij bracht zijn kleren altijd verzorgd naar hen. Ivan gedroeg zich even respectvol tegenover de poetsvrouw als hij zich tegenover de president zou gedragen. Dat is zijn karakter. Hij was ook een uitstekende student en combineerde als geen ander de school met het voetbal. Nooit was hij afwezig. Zowel op als naast het veld was hij heel goed georganiseerd.

‘Zijn ouders zijn goeie mensen. Vader Leko was directeur van een houtbedrijf en misschien inspireerde en pushte hem om even succesvol te zijn in het leven. Misschien ook daarom dat hij bleef studeren nadat hij al prof was. Hij is zelfs nog naar de universiteit gegaan tot hij naar Malaga vertrok. Dat is hier heel uitzonderlijk. Bij mijn weten deed alleen Slaven Bilic dat ook. Die studeerde tijdens zijn spelerscarrière zelfs af als master in de rechten.

‘Ivan was gegrond en nederig, daarom is hij niet zoals veel andere talentrijke jonge spelers verloren gegaan. Want hoe getalenteerd ook, het is toch altijd afwachten tot de puberteit voorbij is om te weten of ze zullen slagen of onder invloed van hormonen en meisjes de weg zullen kwijtraken.

‘Ook bij het eerste elftal werd Ivan snel aanvoerder. Dat zorgde voor heel veel druk op hem en zijn familie, want de druk van vooral de fans is hier enorm. En als de resultaten niet naar hun zin zijn, word je als aanvoerder extra geviseerd. Voor een jonge speler is dat een zware beproeving. Soms woog dat op hem. Maar het kwam helemaal goed in 2001: Hajduk werd voor het eerst in zes jaar kampioen en in de beslissende wedstrijd tegen Varteks in Varazdin scoorde Ivan twee keer.

‘Dat hij niet meer dan 13 A-caps voor Kroatië telt, komt onder meer omdat het WK 2006 tegenviel, met uitschakeling in de eerste ronde, en Slaven Bilic daarna met Ivan Rakitic en Luka Modric voluit voor de nieuwe, heel talentrijke generatie koos. Misschien miste Ivan daarvoor ook wat explosiviteit en positieve agressie in zijn spel, om als middenvelder ook meer ballen te kunnen afpakken. Vriendelijk zijn, is in het voetbal niet altijd een voordeel. Daar was hij zich ook wel van bewust. Hij wou het wel, maar kon het niet. Dat zat niet zo in hem.

‘Als coach kan hij met zijn leiderschap zijn ideeën nu helemaal tot uitdrukking brengen in de ploeg die hij leidt en daarin ook voorzien wat hij als speler miste. Daarom denk ik dat zijn trainerscarrière nog beter zal zijn. Hij bezit het potentieel om een topcoach te worden, om in de vijf Europese topcompetities te werken en de nationale ploeg te leiden, maar het is te vroeg om daarover te praten. Hij is slim genoeg om de juiste stappen te zetten.’

‘Intelligentie, passie & consistentie’

Stipe Pletikosa is net als Igor Tudor een boezemvriend van Ivan Leko: ze groeiden in Split samen op, zaten samen op school, speelden bij Hajduk en bij de nationale ploeg, waren getuige op elkaars huwelijk en gingen al vaak samen op reis. Hij verzamelde als doelman 114 A-caps voor Kroatië en werkt tegenwoordig als analist voor de Kroatische televisie.

‘Ivan hield enorm van voetbal en was altijd de beste op school’, zegt hij. ‘Dat is hoe ik hem als kind herinner. Onze vrije tijd sleten we op straat met een bal. Hij was ook goed in basket, maar wel een beetje ruw: hij maakte veel fouten, sloeg vaak op je armen. Wat we later ook graag deden, was tennissen en golfen. Lange tijd zijn we met onze vrouwen op golfvakantie gegaan naar Slovenië, omdat er hier geen golfbanen waren.

‘In de jeugd van Hajduk keken we allemaal naar hem op. Hij was de beste en de aanvoerder van de U12 tot en met de U21. Je wist: geef ik hem de bal, dan zorgt hij wel voor een oplossing. Je volgde hem omdat hij het goeie voorbeeld gaf en je pushte in het belang van het team. Ivan is heel intelligent en kan ook zijn emoties laten zien, hij is een natural born leader en dat helpt hem nu ook in coaching. Ik denk dat hij het daarin heel ver kan schoppen. Ook als speler werd hem een grote carrière voorspeld en … voor Malaga en Club Brugge spelen, dat is toch niet slecht? Hij kende in Spanje wel een moeilijke aanpassing en toen hij daar eindelijk op zijn top presteerde, was bij de nationale ploeg de concurrentie op het middenveld enorm.

‘Onze vriendschap is hecht geworden toen we veertien, vijftien jaar waren en na wedstrijden wat begonnen uit te gaan. Je beleeft de tijd van je leven en begint na te denken over jezelf, je familie en je vrienden. Het is een leeftijd waarop veel talent verloren gaat, maar wij wisten wat we deden en waarom we het deden. We waarschuwden elkaar als iemand van ons iets slechts zou doen.

‘Als kind betekende Hajduk alles voor ons. Het was onze droom en onze motivatie. We speelden voetbal met sterke emoties. Een van de mooiste momenten van mijn carrière was toen we in 2001 de titel wonnen met Ivan als aanvoerder – en hij daarna naar Malaga vertrok. Omdat iedereen hier gek is van Hajduk en je dan alle mensen van deze stad, deze regio gelukkig maakt. Als je dat moment, die ongelooflijke emotie kunt delen met je beste vrienden, is dat onvergetelijk. Nergens elders kun je die energie, die liefde voor een club zo sterk voelen als hier. Kijk maar rond: heel Split is volgespoten met Hajdukgraffiti. Ik herinner mij meer wedstrijden van hier dan van op het einde van mijn carrière. De fans zijn ontzettend veeleisend, wat voor een gigantische druk en veel stress zorgt, maar het maakt ook dat succes intenser dan elders beleefd wordt.

‘Intussen zijn we al meer dan dertig jaar boezemvrienden en dat is in deze wereld toch uitzonderlijk. We bellen bijna elke dag met elkaar en als hij in Split is, zien we elkaar ook elke dag. Toen hij in Malaga zat en zijn vrouw beviel van een tweeling zijn we met een man of zeven naar ginder gevlogen zonder dat hij het wist. Daar zijn we voor zijn appartement een lied beginnen zingen tot hij op het balkon verscheen. ( lacht) Ivan is enorm loyaal. In goeie en slechte tijden voel je je door hem op de juiste manier gesteund. Hij wordt niet boos als je met hem van mening verschilt of iets zegt wat hij niet graag hoort, maar blijft open en denkt erover na. Hij is ook niet jaloers op je succes. Je kunt altijd op hem rekenen. In momenten van twijfel kon ik hem telkens bellen om raad.

‘Ivan analyseerde en overdacht als speler altijd alles en dat is nu natuurlijk ook een troef. Zijn passie voor coaching is ongezien. Dat is ook nodig, want deze job vraagt tegenwoordig zoveel energie, ook omdat nogal wat spelers bedorven zijn en zich makkelijk laten gaan. Zijn vertrouwen in zichzelf, in zijn kennis van het voetbal en zijn capaciteit om trainingen te organiseren en een team te leiden, is heel groot. Anders zou hij niet zijn ingegaan op het aanbod van Leuven om daar halverwege het seizoen trainer te worden op een moment dat hij nog speler was. Ik had dat niet gedaan. Heel belangrijk is dat Ivan ook consistent is, want dat is in voetbal het moeilijkste.

‘Club Brugge is zijn eerste grote club en de start was moeilijk. We spraken er toen over en mijn advies was: je moet je juist concentreren op jezelf en op je werk. Als je goed blijft werken en je spelers met je manier van werken overtuigt dat je een goeie coach voor hen bent, dan is het oké, wat er ook gebeurt. Dat is wat hij deed en het ging goed.

‘Net als ik las Ivan veel biografieën, onder meer van Mauricio Pochettino, Harry Redknapp, Pep Guardiola, Alex Ferguson en Phil Jackson. Hij analyseert zichzelf, maar ook andere trainers om te zien wat hij van hen kan leren. Bepaalde coaches volgt hij heel intensief, zoals vorig seizoen bijvoorbeeld Antonio Conte bij Chelsea. Dan bekijkt hij heel veel wedstrijden om er alle automatismen uit te halen. Elke dag moet je in jezelf investeren, want de progressie in het voetbal is de laatste tien jaar op alle vlakken enorm. Ivan is er zich van bewust dat je nu moet kunnen innoveren en verschillende modellen moet kunnen ontwikkelen. Als ik naar zijn ploeg kijk, zie ik vooral veel goeie bewegingen. Ik ben er zeker van dat de mensen van Club Brugge dat al allemaal in hem zagen toen ze hem vorig jaar voor de buitenwereld verrassend aanstelden als coach.’