Zeventiende en de schlemiel van de Ligue 1 in mei 2018. Vicekampioen een jaar later. Hoe heeft Lille OSC die metamorfose gerealiseerd?
We schrijven maart 2018. De motor van Lille sputtert opnieuw. Deze keer geraakt het niet voorbij Montpellier. De Ligue 2 komt gevaarlijk dichtbij. En plots is het oorlog. De supporters gaan compleet door het lint. Ze herschapen het Stade Pierre Mauroy tot een boksring en een oord van protest. De stewards, die de spelers moeten beschermen terwijl ze naar de kleedkamer vluchten, kunnen niet verhinderen dat er klappen vallen. Het meest gehoorde verwijt? ‘Jullie bevuilen ons shirt. Als we zakken, leggen we jullie om.’ Vanaf het prille begin is het seizoen van LOSC een calvarietocht. Marcelo Bielsa wordt onderweg ontslagen en zijn opvolger Christophe Galtier heeft moeite om de slechte start ongedaan te maken. De mannen uit het departement Nord kunnen pas op de valreep hun vel redden.
Ik heb niets anders gedaan dan de media voor te liegen door te zeggen dat het wel los zou lopen.’ – Christophe Galtier
Een jaar later is het feest. Lille wint tegen Angers zijn 22e match van het seizoen en verzekert zich van deelname aan de Champions League. Zeven lange jaren hebben ze daarop moeten wachten en bij supporters weten zich geen raad met hun vreugde. Galtier zit geknield op het veld en houdt die ongebruikelijke pose een tijdlang aan. Hij geeft daarna toe dat hij een jaar geleden tijdens zijn post-matchanalyses vaak blufte. ‘Ik heb niets anders gedaan dan de media voor te liegen door te zeggen dat het wel los zou lopen. Wanneer ik na de match thuiskwam, stortte ik al huilend neer op de grond. En ik moest aan mijn vrouw toegeven dat het mij niet zou lukken.’
SLIM INKOPEN
Bij de lancering van het seizoen 2018/19 publiceert Libération een artikel met wat er de komende maanden te zien zal zijn in de Ligue 1. In de paragraaf over Lille toont de Franse kwaliteitskrant zich bijzonder scherp: ‘De echte patron van de club is sportief directeur Luis Campos, de raadgever van de voorzitter, die drie nieuwe assistenten in de strot van Christophe Galtier duwde zonder zijn mening te vragen. Het lijkt wel een klucht. Bovendien moet de club 90 miljoen euro ophalen aan transfergelden, voor spelers die in de vorige campagne 17e zijn geëindigd, om de financiële waakhond van de bond tevreden te stellen. Er zal veel verbeeldingskracht nodig zijn om dat te halen. Of een goed netwerk. Of beide. Onze pronostiek? Een 16e plek of lager.’
Libération slaat de bal helemaal mis. Lille doet het prima. Door de financiële moeilijkheden was de start nochtans een moeilijke bevalling. De club moest een paar sterkhouders verkopen, de nieuwkomers mochten geen geld kosten en de loonlast moest omlaag om te voldoen aan de criteria van de Direction Nationale du Contrôle de Gestion (DNCG), de Franse tegenhanger van de Belgische licentiecommissie. Er was zelfs even sprake van een administratieve degradatie naar de Ligue 2. Volgens Gérard Lopez, een Spaans-Luxemburgse zakenman die begin 2017 de club overnam van Michel Seydoux, moest de club dus ‘slim’ inkopen. Jonathan Bamba en Jonathan Ikoné, twee belangrijke personages in het hele verhaal, kwamen van respectievelijk Saint-Etienne en PSG. De Turk Zelo Celik verliet Istanbulspor voor Noord-Frankrijk. De ervaren Loïc Rémy liet Las Palmas zitten om bij de Ch’tis te voetballen en dan was er ook nog de transfer van José Fonte, Europees kampioen met Portugal in 2016 en basisspeler op het WK in Rusland. Al die transfers waren een schot in de roos.
Rémy werd beloond omdat hij het mooiste doelpunt in de Ligue 1 had gescoord, maar dat was slechts een voetnoot in een seizoen waarin Frankrijk in de ban raakte van een duivels trio. Barça had MSN, Real koketteerde met BBC en Lille had zijn eigen BIP. De B staat voor Jonathan Bamba (13 goals en 3 assists), die ooit heel kort bij STVV speelde. De I refereert naar Jonathan Ikoné (3 goals en 10 assists), genomineerd voor de titel van Jongere van het Jaar. En de P verwijst naar Nicolas Pépé (22 goals en 11 assists), een aanvaller die tijdens de hele campagne zijn tegenstanders met sprekend gemak aftroefde, een nominatie kreeg in de categorie Speler van het Jaar en onlangs voor 80 miljoen euro verkocht werd aan Arsenal. De drie konden het uitstekend met elkaar vinden en misten geen enkel competitieduel. De lettercombinatie BIP bekte niet alleen goed, ze was ook een knipoog naar de tekenfilmfiguur BIP BIP (elders bekend als Road Runner), die opviel door zijn ongeëvenaarde snelheid.
In elk compartiment van het team waren er spelers die het beste seizoen van hun leven speelden. Neem nu Mike Maignan: zijn veelvuldige heldendaden leverden hem de trofee voor Doelman van het Jaar op. En de jonge Portugese belofte Rafael Leão, gratis overgekomen van Sporting CP, scoorde een tiental doelpunten voor zijn Franse werkgever. ‘We hebben twaalf nieuwe spelers in de kleedkamer gedropt en die maakten het verschil’, liet voorzitter Lopez zich in mei ontvallen. In zijn wedstrijdbesprekingen omschreef Galtier zijn team als een bende kameraden.
PRAATJE MET MOURINHO
De tweede plaats van Lille tart hoe dan ook alle financiële logica van het voetbal. De helft van de nieuwkomers kostte werkelijk nul euro, de salarissen bleven binnen de perken en met een budget van 90 miljoen euro moet Lille vier ploegen laten voorgaan. Die begroting is zelfs maar een fractie van wat de traditionele topclubs ophalen. PSG (500 miljoen euro) is uiteraard hors catégorie. Dan volgen Lyon (285 miljoen euro), Monaco (215 miljoen euro) en Marseille (150 miljoen euro). Maar dat weerhield Lille er niet van om uiteindelijk af te klokken op 75 punten. Eén punt minder dan in het kampioenenjaar 2011, met Eden Hazard.
Het succes van Les Dogues kreeg vorm in een kaal bureau in Luchin, het trainingscentrum van de eersteklasser. De enige decoratie: een affiche van de cultfilm L’aventure c’est l’aventure. Dat kantoortje is de schuil- en werkplaats van Galtier. Zijn parcours als speler zal niet in de annalen van het Franse voetbal blijven. Hij werd vicekampioen en twee keer bekerfinalist met Marseille. Er waren ook enkele optredens met de U21 van Frankrijk aan de zijde van Laurent Blanc, Jocelyn Angloma, Alain Roche en Eric Cantona, met wie hij in 1988 Europees kampioen werd. Dat is het. Alles opgeteld stelt het niet veel voor.
Als trainer heeft hij in eerste instantie lang genoegen moeten nemen met een rol als trouwe rechterhand. Tot 2009. Toen promoveerde AS Saint-Etienne hem van T2 tot T1. En wie leidde Les Verts naar winst in de ligabeker na 32 jaar zonder prijs? Wie gaf Saint-Etienne zijn Europese status terug? Galtier. Hij zette ASSE opnieuw op de Franse voetbalkaart. Saint-Etienne had de gewoonte om zijn trainers als wegwerpproducten te gebruiken, maar Galtier bleef aan van 2009 tot 2017. In 2013 werd hij samen met Carlo Ancelotti, op dat moment werkzaam bij PSG, uitgeroepen tot beste trainer van Frankrijk. In mei van dit jaar mocht hij voor de tweede keer die prijs in ontvangst nemen. Deze keer was hij de enige die in de schijnwerpers stond. Thomas Tuchel was ook een kandidaat-winnaar, maar de stemgerechtigden waren vooral onder de indruk van het parcours van de club met het op vier na hoogste budget in Frankrijk. Ondanks alle lof wilde Galtier de misverstanden uit de weg ruimen. ‘We zijn geen kampioen en we hebben niets gewonnen. Maar tweede eindigen, goed wetende dat je het moet opnemen tegen PSG en andere topclubs, is een geweldige prestatie.’
Van de Franse pers krijgt hij de bijnaam Galette. In de beginjaren vindt Galtier inspiratie in het Franse voetbal. Hij geeft toe dat hij de trainingsmethoden kopieert van Alain Perrin, Gérard Gili – twee coaches die hij als T2 assisteert – en mannen als Frédéric Antonetti, Guy Lacombe en Francis Gillot, die de middelmaat nauwelijks overstijgen. In een interview met France Football legde hij uit dat hij ooit Liverpool heeft bezocht om de manier van werken van Kenny Dalglish te observeren, en hij geeft toe dat hij graag een praatje zou slaan met José Mourinho waarna ze samen de voetbalwereld voorgoed zouden veranderen. Na een beetje aandringen blijkt hij ook een zwak te hebben voor Jürgen Klopp. ‘Mocht ik nu speler zijn, dan zou ik met Jürgen Klopp willen werken. Hij geeft de indruk heel close om te gaan met zijn jongens. Verder zie ik in hem een veeleisende en harde coach voor wie de spelers door een muur willen gaan.’
GALAWEDSTRIJDEN
De missie van Galette kwam al snel in het gedrang. Hij moest namelijk de rommel opkuisen na de doortocht van Marcelo Bielsa. El Loco had een ruïne achtergelaten en de club besmet met zijn capriolen en dubieuze keuzes. Toen Galtier in december 2017 overnam, erfde hij een talentvolle maar extreem jonge groep. Door een beslissing van het DNCG mocht Lille geen spelers aantrekken en hij moest het seizoen afmaken met het materiaal dat voorhanden was. Uiteindelijk was het een klein mirakel dat hij de club in eerste klasse hield. En al snel werd duidelijk dat hij de club in handen was van een perfecte drie-eenheid: voorzitter Lopez, sportief directeur Campos en coach Galtier.
Sinds vorig seizoen kan Galtier zijn stempel drukken op zijn ploeg en van in de voorbereiding zijn eigen ideeën opleggen. Is het toeval dat Lille de beste verdediging van de competitie had? Het scoorde wel bijna 40 doelpunten minder dan PSG – wellicht zitten Neymar en Kylian Mbappé daar voor iets tussen – toch werd het publiek van het Stade Pierre Mauroy verwend met enkele galawedstrijden. Zo waren er de demonstratie in april tegen PSG (5-1) en het spektakelstuk tegen Angers (5-0), een match waarin ex-Bruggeling Ludovic Butelle sterretjes zag.
In Rijsel wil iedereen geloven dat de tweede plaats geen toevalstreffer is en dat de club haar tweede adem heeft gevonden. Jarenlang leek het stadion een extra handicap te zijn voor de spelers. Alsof ze verlamd werden door de grandeur van het bouwwerk. Dat is volgens het bestuur verleden tijd. ‘Vorig seizoen moesten we vooral reageren op zaken die we tegenkwamen, nu zitten we in een fase waarin we kunnen anticiperen. We bereiden al zes maanden de transferperiode voor. We weten dus al een tijdje hoe de kern eruit zal zien. Luis Campos stelt profielen voor en het is Christophe Galtier die de knopen doorhakt’, vertelde Lopez onlangs.
Daarmee geeft Lopez aan hoe sterk het triumviraat is. En dankzij de vetpotten van de Champions League zal Lille eindelijk verlost zijn van het DNCG, dat veel te lang rondhing bij het stadion.
Christophe Galtier
Wanneer Christophe Galtier interviews geeft, neemt hij geen blad voor de mond. Zijn boodschap is kort en bondig. Zijn formuleringen zijn een opeenvolging van sterke quotes. Als
hij daarmee iemand op stang jaagt,
dan is het maar zo. Een overzicht.
‘Ik hou van mijn spelers. Zelfs als het domoren zijn.’
‘Ik heb een hele mooie tijd beleefd bij Saint-Etienne, maar mijn laatste seizoen bij Lille was het beste in mijn carrière, omdat niemand het zag aankomen.’
‘De trofee voor Trainer van het Jaar in de Ligue 1 is niet van mij alleen. Die behoort ook toe aan mijn voorzitter, mijn sportief directeur, mijn technische staf en de spelers. Zou het niet mooi zijn mochten we veertig exemplaren kunnen krijgen? Ik zal nagaan hoeveel het kost om een replica te laten maken.’
‘Je moet iedereen afschermen wanneer het slecht gaat en je moet de mensen die hard werken in de schaduw in het voetlicht brengen wanneer het goed gaat.’
‘De hervormingen die op stapel staan in de Champions League worden de doodsteek voor het voetbal. Je moet mij niet komen vertellen dat ze niet zinspelen op een gesloten competitie. En daardoor zal het nationale voetbal geleidelijk uitdoven.’
‘Het stoort mij niet dat een vrouw een match in de Ligue 1 fluit. Er zal automatisch meer respect zijn en de spelers zullen zich ook op verbaal vlak terughoudender opstellen. Zo zitten mannen nu eenmaal in elkaar.’
‘Ik heb aan mijn spelers gevraagd om kalm te blijven, maar ze moesten in geen geval geduldig zijn. Als je te geduldig voetbalt, word je in slaap gewiegd.’
‘Toen ik voor de disciplinaire commissie moest verschijnen, zei iemand tegen mij: ‘Meneer Galtier, u mag ontspannen. Dit is geen rechtszaal en u zult niet berecht worden.’ Maar ik had wel degelijk het gevoel dat ik voor het vuurpeloton stond.’
