Feyenoord is terug aan de top, ook al verloor het zondag de topper bij PSV. Dat investeerde fors om zijn honderdjarig bestaan in de Champions League te vieren. Een impressie van PSV-Feyenoord, in het spoor van Sporting Telenet.
Eerst het goeie nieuws, ondanks het verlies: Feyenoord is terug. Oké, objectief gezien misschien nog niet direct aan de absolute top, want na de 3-2-nederlaag van afgelopen zondag bedraagt het verschil met competitieleider PSV zeven punten. Maar op het veld was de kloof veel minder. Veel minder alvast dan de 10-0 van vorig seizoen, op 24 oktober 2010. Feyenoord ging toen door zeer zwaar weer, ook financieel, niet alleen sportief. Een paar seizoenen veel te fors investeren zonder veel sportieve return had de financiële situatie ronduit dramatisch gemaakt. Zonder tussenkomst van de vrienden van Feyenoord, die via een schuldherschikking en een financiële injectie het tekort terugdrongen tot nog steeds een ruime 26 miljoen euro, was er misschien geen sprake meer van voetbal in de Kuip. Feyenoord zou vorig seizoen uiteindelijk als tiende eindigen en bij de start van de nieuwe competitie Mario Been (inmiddels RC Genk) op straat zetten. Op vraag van de spelers, die stemden over het lot van hun coach, want de pas aangeworven technisch directeur Martin van Geel wilde amper twee weken na zijn aanstelling al niet direct zelf van trainer wisselen. Van Geel vond – terecht – dat hij na twee weken nog geen oordeel over de staf kon hebben.
Sportief was de club dan al wel een andere richting ingeslagen. Uit financiële nood werden twee talenten te gelde gemaakt: Georginio Wijnaldum trok naar PSV, Leroy Fer naar Twente. Leverde tien miljoen euro én kwaliteitsverlies op. Voor de club kwam het er dan ook op aan om een zeer goeie coach aan te stellen, die het maximale uit de jonge spelersgroep kon halen. Een spelersgroep die voor het grootste deel was gevormd op Sportcomplex Varkenoord, in de schaduw van de Kuip. Daar leverden Stanley Brard en zijn team de voorbije jaren goed werk. Zondag stonden op het wedstrijdblad bij de bezoekers 14 spelers uit de eigen kweek, het was bij Feyenoord ooit heel anders.
Jonkies moet je omringen met een ervaren coach, vond de club. Van Geel trok de markt op, op zoek naar een coach met ervaring, uitstraling, tactische kennis maar vooral: au-to-ri-teit! Een man naar wie de jonge spelers, veelal opgegroeid in een keiharde stad als Rotterdam, zouden opkijken. Die spelers hadden een harde hand nodig, niet voor niets hadden ze de halfzachte Been, ideaal als assistent omdat hij zo dicht bij de voetballers staat, zelf weggestemd. Van Geel vond Ronald Koeman bereid om de uitdaging aan te gaan en omringde die met gewezen Feyenoorders: Jean-Paul van Gastel, Giovanni van Bronckhorst en Patrick Lodewijks. Winnaars, stuk voor stuk.
Koeman bleek goed, zelfs beter dan verwacht, vooral als tacticus en zeker in topwedstrijden. Daarin presteerde Feyenoord dit seizoen tot dusver bijzonder goed, ook al vielen de resultaten nog wel wat tegen. Zondag werd verloren, door een misverstand achterin in de slotfase, maar op basis van het spel was een gelijkspelletje in Eindhoven meer dan verdiend. Idem bij AZ, en op Ajax moest Feyenoord altijd winnen, zo sterk was het in de ArenA.
Saneren en presteren, het kan dus samen, al beseffen ze in De Kuip dat er ook wel wat geluk nodig is. Zo leent Feyenoord op dit moment twee spelers die zeer belangrijk voor het evenwicht zijn: aanvallende middenvelder Otman Bakkal (26) en aanvaller John Guidetti (19).
Bakkal brengt diepgang op een middenveld dat met de lichtvoetige Karim El Ahmadi (27) en de jonge Jordy Clasie (20) perfect in evenwicht zit. Vooral Clasie lijkt een mooie toekomst te hebben. Net geen 1m70, van het type Iniesta, Sneijder, Fàbregas, snel kijkend. Jarenlang was op Varkenoord bij elke evaluatie zijn fysiek onderwerp van gesprek. Zou hij het qua kracht wel halen, Feyenoord 1? Clasie werkte aan zijn lichaam, werd daarom ook één seizoen uitgeleend aan het steeds tegen de degradatie knokkende Excelsior, en lijkt nu in duels aan kracht te hebben gewonnen. Vista en techniek had hij altijd al.
Dé meevaller voorin is 19 en luistert naar de naam John Guidetti. Al goed voor 18 goals. Had nu eigenlijk voor FC Twente moeten voetballen, maar vorige zomer tekende hij daar eerst, om vervolgens alsnog bij Man. City, waar hij al sinds zijn vijftiende speelt, te verlengen. Waarop City Twente eerst financieel compenseerde en Guidetti daarna aan Feyenoord uitleende. Zeer zelfbewust, het grootste Zweedse talent sinds Zlatan. Technisch minder goed, maar fysiek een beer. Groeide voor een stuk op in Kenia, waar zijn vader een humanitair project leidde. Vader is trouwens even fanatiek als zijn zoon, zo verzamelde hij in Zweden lange tijd bij clubs die een kunstgrasveld aanlegden, de overschotjes, zodat hij zijn zoon thuis ook een grasveld kon bezorgen. Zoon John trainde vanaf het moment dat hij opstond.
Dat Feyenoord, bij wie zondag ook de jonge van oorsprong Portugese maar in Nederland opgegroeide centrale verdediger Bruno Martins Indi (20) indruk maakte (tot hij in de slotfase in de fout ging en een misverstand met doelman Mulder de 3-2 inleidde), uiteindelijk op zeven punten staat van PSV, heeft met dat gebrek aan ervaring te maken. De jeugd is nog te wisselvallig, de ene week thuis tegen Ajax (4-2) of PSV (2-0) een achtje, en de volgende week een vier. Ronald Koeman verlengde al, niet voor het geld, maar omdat hij wel wat ziet in het geheel. Er komt straks – transfervrij – wat ervaring bij, drie namen liggen al vast, het geheel moet volgend seizoen weerbaarder worden. Alleen is de vraag: wat doet Guidetti? Zondag deed zijn vervanger Guyon Fernandez het niet slecht, maar die heeft een karakter dat snel overkookt.
Mooi weer
Een heel ander verhaal in Eindhoven. Als de spelers van PSV iets voor halfdrie het veld oprennen, passeren ze door een soort Hall of Fame, een erehaag met vlaggen waarbij jaartallen de titels aangeven. En ook al eindigden de Eindhovenaars de voorbije decennia steevast binnen de top drie – op 2009 na – de laatste titel dateert al van 2008 en dat is naar PSV-normen een eeuwigheid. Volgend jaar – in 2013 – vieren ze in Eindhoven hun eeuwfeest en dat willen ze doen in de Champions League. Daarom werd vorige zomer nog eens fors geïnvesteerd, ruim 28 miljoen euro. De titel is dan ook zo goed als een must. De helft van dat bedrag ging naar FC Utrecht en twee spelers: Dries Mertens en Kevin Strootman, flankaanvaller en controlerende middenvelder annex draaischijf.
Vanzelfsprekend was dat allemaal niet, dat investeren, want ook in de Nederlandse Eredivisie is het crisis. Qua salarissen blijft Ajax koploper in Nederland, de Amsterdammers hebben op dat vlak een jaarkost van 51,3 miljoen euro. PSV is een goeie tweede, met in totaal 32,6 miljoen euro. Feyenoord wist die kost al terug te brengen tot 20,6 miljoen euro en snijdt verder. De uitgaven staan in schril contrast met de inkomsten, die allerminst die uitgaven dekken. PSV maakte twee seizoenen geleden 17,5 miljoen euro verlies, vorig jaar 15 miljoen en dit seizoen is de prognose dat het tekort tien miljoen euro zal bedragen. Dus moesten er nieuwe inkomsten worden aangeboord.
PSV stelde daarom in maart 2010 een nieuwe algemeen directeur aan. Tiny Sanders. Verdiende zijn sporen buiten het voetbal, bij Friesland Foods onder meer. Zijn taak: de banden met Philips weer aanhalen en voor grote sponsors zorgen. Dat lukte, drie grote bedrijven en een aantal anonieme investeerders zorgden voor een zachte lening van dertig miljoen euro. Ook de stad investeerde, ze kocht de grond onder het stadion én het nam het oefencomplex De Herdgang over. Samen met de herschikking van wat leningen én de verkoop van wat talent – onder meer Ibrahim Afellay en doelpuntenmaker Balázs Dzsudzsák – kon de club de huidige kern vernieuwen en weer aan de slag.
Sanders onderzoekt ook mogelijkheden om uit te wijken naar een nieuw stadion. Destijds was dat van PSV, in het hartje van de stad, een moderne tempel. Naar Belgische normen is het nog mooi, en met 35.000 plaatsen Brabants gezellig, maar vergeleken bij de accommodatie van Twente (dat uitbouwt naar meer dan 40.000 plaatsen) of Ajax (50.000) is dat te beperkt. Dus denkt PSV stilaan aan een nieuw huis. In de marge van het WK 2018 en de kandidatuur van België en Nederland werd onderzocht wat een uitbreiding ter plaatse zou kosten. Men kwam uit op 30 miljoen euro en een hoop problemen, onder meer parkeren. Verhuizing naar een nieuw complex is een andere optie.
Wisselde Feyenoord vorige zomer van coach, dan mocht die van PSV blijven zitten. Fred Rutten vertrekt pas op het einde van dit seizoen. Rutten, die zijn hele leven voor FC Twente speelde, heet in Nederland een succescoach te zijn, maar met PSV wil het toch niet te best lukken. Ze zijn nog op drie fronten actief, de Eindhovenaars, aan de leiding in de Eredivisie, halvefinalist in de KNVB-beker én straks in de Europa League tegenstander van Valencia, maar echt stomend krijgt Rutten zijn miljoenenformatie niet. Tien dagen geleden werd nog verloren in Groningen, en tegen Feyenoord had de ploeg de flitsen van Dries Mertens nodig om het verschil te maken.
Mertens speelde zondag een zeer vreemde wedstrijd. Ruim 40 minuten lang zag je hem totaal niet, wat de perceptie voedde dat Mertens alleen scoort als de zon schijnt. Van oktober tot april, als de velden zwaarder zijn, kent hij een dip. Na een sterke start is Mertens ook bij PSV wat minder bezig, hadden de volgers ons al gemeld, en stijgt de kritiek. In december constateerden analisten nog het volgende: hij mag dan grossieren in goals en assists, het wordt ook tijd dat hij eens het verschil maakt in een topduel.
Vlak voor en vlak na de rust besluit Mertens dat te doen. Vlak ervoor duikt hij vanaf links voor het eerst de ruimte centraal in. Een versnelling en een dribbel later kan de tot dan al even onzichtbare OlaToivonen de 1-0 binnen duwen. En vlak na de rust dribbelt Mertens opnieuw naar binnen. Erwin Mulder ziet het boogschot achter zich tegen het net ploffen. Even voordien trof Mertens nog eens de paal. Bij de goal gaat hij door de enkel en op een draagberrie moet hij naar de kant.
Mertens draagt PSV wel, want pas als hij er niet meer is, blijkt dat de miljoenenformatie toch maar een gewoon geheel is. De spits Tim Matavz, een Sloveen, is maar een beperkte voetballer, die niet direct in het rijtje Van Nistelrooij, Kezman, Vennegoor of Hesselink en andere Ronaldo’s past. Hij heeft vaak moeite om het verschil te maken en oogde tegen Martins Indi zondag traag. Wijnaldum is snel op de eerste meters, maar tegen zijn ex-club ontbreekt het vervolg, het rendement dat Mertens wel kan tonen. Zakaria Labyad, 18 en Marokkaans international, heeft als buitenspeler vanaf rechts wel een paar mooie bewegingen. Strootman doet af en toe wat denken aan Mark van Bommel, maar het algemene idee is toch dat de voormalige middenvelder, die graag zijn carrière zou afsluiten in Eindhoven, welkom is om het geheel volgend seizoen te stroomlijnen. Achterin, zeker op links, is er ook ruimte voor verbetering, Feyenoorder Schaken speelt daar de boel kapot. Centraal vecht Timothy Derijck, afgelopen zondag op de bank, met Marcelo voor een plaats in de basis. Derijck is de betere voetballer, Marcelo de betere verdediger. Stijn Wuytens, vorige zomer bijna bij STVV, bleef zondag 90 minuten op de bank.
Wat na Rutten?
Globaal gezien leeft in Eindhoven de indruk dat PSV weinig wijzer geworden is onder Fred Rutten. Een betrokken, fanatieke werknemer met oog voor detail – zo vervroegde hij de gewenste aankomsttijd bij uitwedstrijden met tien minuten – maar qua resultaten werd in de slotfase van de competitie telkens alles uit handen gegeven. In zijn eerste seizoen verspeelde PSV in Heerenveen op speeldag 32 de titel, in zijn tweede seizoen in Groningen op speeldag 34 de tweede plaats. Te voorzichtig, was een veel gehoord commentaar. Op cruciale momenten door de mand gevallen. Orlando Engelaar, door het volk gezien als luitenant van de coach, werd vorig seizoen kop van Jut. Het dient gezegd dat de directie het zijn coach ook niet altijd makkelijk maakte door elk seizoen zijn doelpuntenmakers (eerst Lazovic, daarna Dzsudzsák) te verkopen. Maar ook achterin stond het niet altijd stabiel, Rutten zette zelfs een keertje vaste waarde Isaksson op de bank. En zijn keuze voor aanvoerder Toivonen, die in topwedstrijden niet altijd naar behoren presteert, was intern voor discussie vatbaar. Toivonen wil persoonlijk gewin nogal eens boven het teambelang zetten. Maar tot dusver is vooral het magere palmares van Rutten in eigen land – in topwedstrijden en qua prijzen – een doorn in het oog van de Eindhovenaars.
Die zoeken nu naar een nieuwe coach, een opvolger voor Rutten. Een overgangsfiguur, want iedereen verwacht over niet geringe tijd Phillip Cocu, assistent bij PSV én bij Oranje, aan het hoofd van de club. Cocu heeft nog een contract als assistent tot 2013, daarna zou het kunnen.
Louis van Gaal, door de clan- Cruijffweggerechterd bij Ajax, is een mogelijkheid. Alleen heeft Van Gaal een Ajaxstempel – wat in Eindhoven niet vanzelfsprekend is – én heeft hij de reputatie van dwarsligger. Mark van Bommel, die met Van Gaal bij Bayern werkte, heeft ook weinig zin in een nieuwe samenwerking. Guus Hiddink, aan de slag in Rusland, is geen optie meer. Dick Advocaat, zo gokt het voetbalblad Voetbal International, lijkt wel een mogelijke tussenpaus. Een commercieel aantrekkelijke hoofdtrainer, eentje die zijn werkgever kan verkopen. Huub Stevens heette op dat vlak een ramp te zijn en met Van Gaal zit er ook spanning in dat domein. Rutten, sociaal wel zeer bekommerd, was op dat vlak naar verluidt ook geen zegen. Advocaat weet daar wel mee om te gaan, hij heeft belangstelling en geld zou niet doorslaggevend zijn. Klinkt bekend, al hebben sommigen bij de KBVB daar wel een andere mening over.
DOOR PETER T’KINT
Pas als Dries Mertens uitvalt, blijkt dat PSV toch maar een gewone ploeg is.
Vooral het magere palmares van Fred Rutten is een doorn in het oog van de Eindhovenaars.
Dé meevaller voorin bij Feyenoord is 19 en luistert naar de naam John Guidetti.
