Trainer Ruud Krol veroverde dit seizoen met Orlando Pirates bijna de landstitel in Zuid-Afrika. De Nederlander blikt vooruit op het toernooi om de FIFA Confederations Cup. De generale repetitie van het WK 2010 in Zuid-Afrika gaat op 14 juni van start.

De auto van Ruud Krol in Zuid-Afrika is makkelijk herkenbaar omdat groot op de zijkant het embleem van Orlando Pirates is gespoten, in feite de vlag die vroegere piratenschepen hoog in de mast hadden hangen. Een doodskop met twee botten onder. De trainer van The Buccaneers, de bijnaam van de oudste voetbalclub in Zuid-Afrika (1937), stapt uit de auto en loopt naar de cafetaria waar we hebben afgesproken. Onmiddellijk snelt een ober op Krol af. Maar die snelheid heeft niets te maken met het opnemen van de bestelling, want hij vraagt: “Trainer. Ik ben een groot fan van u en de Pirates. Mag ik uw handtekening?” Krol signeert gewillig, waarna hij eraan toevoegt: “Heb jij dan een dubbele espresso voor mij?”

Orlando Pirates haalde na een zwak begin (twee punten uit vier wedstrijden) op de laatste speeldag nog bijna het Zuid-Afrikaanse kampioenschap binnen, maar een slechter doelgemiddelde zorgde ervoor dat SuperSport United uiteindelijk toch weer de landstitel pakte. Krols club bereikte eind 2008 ook nog de finale van Telkom Knock- out Cup, waarin het verloor van Ajax Cape Town. “We speelden het meest attractieve voetbal”, reflecteert Krol. “In de tweede helft van de competitie kwamen we steeds dichter bij de koplopers. Maar op beslissende momenten was de druk misschien toch wat te hoog voor sommige spelers, waardoor we in de laatste weken kostbare punten verspeelden. Het was een enorme teleurstelling dat we op doelsaldo het kampioenschap misliepen. Dat maalt nog wel even door, maar dat is trainers eigen.”

Warming-up

Op 14 juni begint in Zuid-Afrika de strijd om de Confederations Cup met een wedstrijd tussen het thuisland en Irak. Andere landen in Groep A zijn Spanje en Nieuw-Zeeland. Groep B lijkt op papier zwaarder met Italië, Brazilië, Egypte en de Verenigde Staten. De Zuid-Afrikaanse voetbalfans verwachten dat dankzij de gemakkelijke groep de halve finale zonder moeite bereikbaar is. “Irak en Nieuw-Zeeland zijn beide opkomende voetballanden”, tempert Krol het enthousiasme. “Die zijn niet zomaar te verslaan. Nieuw-Zeeland ken ik niet, maar tijdens het toernooi om de Azië Cup twee jaar geleden zag ik Irak een aantal keren spelen. Irak speelt voetbal in een hoog tempo met snelle spelers. Het stelde onlangs de internationaal gelouterde Bora Milutinovic aan als trainer.”

Het toernooi om de Confederations Cup wordt altijd één jaar voor het WK gehouden. Voor Zuid-Afrika geldt het evenement als een warming-up voor het WK van 2010. Dit mini-WK werd voor het eerst in 1997 gehouden en deelnemers zijn de winnaars van de zes door de afzonderlijke FIFA-confederaties georganiseerde kampioenschappen, plus de wereldkampioen (Italië). Brazilië won de Confederations Cup als enige al twee keer (1997 en 2005). “De Confederations Cup is een test voor het organiserende land”, legt Krol het belang van het toernooi uit. “Het is voor de Zuid-Afrikaanse bondscoach Joel Santana, een Braziliaan, een mogelijkheid om te zien hoe zijn spelers standhouden tegen goede voetballanden.”

Bafana Bafana (‘De Jongens’), zoals de bijnaam van het nationale team luidt, heeft namelijk na de uitschakeling in de kwalificatie voor de Afrika Cup begin 2009 alleen nog maar vriendschappelijke wedstrijden gespeeld. Zuid-Afrika staat momenteel op een matige 72e positie op de FIFA-ranglijst, in de buurt van Nieuw-Zeeland en Irak, die respectievelijk de 82e en 77e plek bezetten. Ter informatie: België staat 63e.

Zuid-Afrika won recent de Mandela Cup door Noorwegen met 2-1 te verslaan, maar verloor van Chili (0-2) en Portugal (0-2). “Vriendschappelijke wedstrijden zijn altijd moeilijk te beoordelen”, oordeelt Krol. “Noorwegen kwam bijvoorbeeld uit de Europese kou naar een hitte van 38 graden en had daar duidelijk last van. Bafana Bafana won wel erg makkelijk, terwijl de Noren normaal gesproken toch een lastige tegenstander zijn.”

Door Chili werd Zuid-Afrika op eigen bodem van de mat gespeeld. “Chili speelt leuk voetbal en heeft een aantal aardige talenten”, zegt Krol over de door de Argentijn Marcelo Bielsa getrainde Chilenen. “Ze spelen goed pressievoetbal. Chili zette de Zuid-Afrikanen telkens vroeg vast en daar houden ze hier niet van. De handelingssnelheid van de meeste Zuid-Afrikaanse spelers is niet hoog genoeg om tegen landen als Chili succesvol te zijn.”

Tactisch onbenul

Begin 2007 kwam de Braziliaan Carlos Alberto Parreira naar Zuid-Afrika om het nationale team te leiden. Zijn salaris: 140.000 euro per maand. Maar met Parreira haalde de organisator van het WK in 2010 wel een trainer met aanzien binnen. Hij won als bondscoach met Brazilië het WK van 1994 in de Verenigde Staten. “Parreira laat zijn teams altijd goed georganiseerd voetbal spelen”, beoordeelt Krol. De Braziliaan stapte evenwel in het voorjaar van 2008 op vanwege de ziekte van zijn vrouw. Hij werd opgevolgd door een andere Braziliaan, Joel Santana, die nog nooit een nationaal team had getraind. “Ik ga in achttien maanden Zuid-Afrika meer verdienen dan tijdens alle voorgaande jaren als coach samen”, meldde Santana aan de Braziliaanse media al voordat de Zuid-Afrikaanse voetbalbond (SAFA) zijn aanstelling als bondscoach had bekendgemaakt.

Santana wordt door Zuid-Afrikaanse voetbalanalisten verweten een tactische onbenul te zijn. Zover wil Krol niet gaan, maar hij erkent wel dat “de organisatie van het team op het veld minder is dan onder Parreira”. Verder selecteerde de Braziliaan de spits Benni McCarthy niet voor de Confederations Cup. McCarthy begon zijn loopbaan in Europa bij Ajax en komt tegenwoordig uit voor Blackburn Rovers. De spits leeft al een tijd in onmin met de Zuid-Afrikaanse voetbalbond en zegde de afgelopen maanden herhaaldelijk af voor vriendschappelijke wedstrijden. Officieel vanwege blessures, maar de bond twijfelde daaraan.

Santana bleef McCarthy lang steunen omdat “zijn ervaring onmisbaar is”. Krol voegt daaraan toe: “Het is zonde dat Benni buiten de selectie voor de Confedera-tions Cup is gelaten. Maar het is de keuze van Santana en dat is zijn goed recht als bondscoach.”

Opmerkelijk genoeg passeerde Santana ook Richard Henyekane, voor Golden Arrows de nationale topscorer met achttien doelpunten. Ajax Cape Townspits Ma-bhuti Khenyeza, de nummer twee op de topscorerslijst met zestien treffers, werd wél geselecteerd. Hij werd evenwel in laatste instantie toch verwijderd omdat hij vanwege “een traditioneel ritueel in verband met het overlijden van een familielid” niet kwam opdagen in het trainingskamp dat op 13 mei begon. “Het kan me geen reet schelen of ik voor Zuid-Afrika speel ja of nee”, meldde Khenyeza als reactie op zijn uitzetting. “Ik accepteer van niemand shit. Ze kunnen doen wat ze willen.”

Over het niet selecteren van de nationale topscorer van het afgelopen seizoen, Henyekane, en het verwijderen van Khenyeza, zegt Krol: “Als een speler als Khenyeza niet komt opdagen op het afgesproken tijdstip, zet hij zelf wel de toon. Afspraak is afspraak. Als een speler afspraken buiten het veld niet nakomt, zal hij dat binnen het veld ook niet doen.”

Krol is ook verrast dat Glen Salmon, de spits van landskampioen SuperSport United, niet werd geselecteerd. Salmon keerde vorig seizoen terug naar Zuid-Afrika na lang in Europa te hebben gespeeld, voornamelijk in Nederland bij NAC Breda en FC Groningen. “Glen zou een goed aanspeelpunt voorin zijn”, stelt Krol. Over de soms onnavolgbare speelstijl van Zuid-Afrika zegt de Amsterdammer: “Het is even afwachten hoe Bafana Bafana straks zal spelen. Gaan ze bijvoorbeeld met één spits spelen of twee? En wil Santana werken met twee controlerende middenvelders? We moeten eerst kijken hoe hij dat gaat aanpakken. De Confederations Cup wordt wel een graadmeter of zijn aanpak succes heeft.”

In de Zuid-Afrikaanse media wordt inmiddels al druk gespeculeerd of de voetbalbond SAFA de Braziliaan zal ontslaan indien niet minimaal de halve finale wordt bereikt. Krol wordt overigens als een van de kandidaten voor de opvolging genoemd, vanwege de uitstekende resultaten met Orlando Pirates dit seizoen. En, niet toevallig, de voorzitter van The Buccaneers is Irvin Khoza, tevens de feitelijke baas van het Zuid-Afrikaanse voetbal, hoewel officieel slechts vicevoorzitter van de voetbalbond.

Bezorgd

Krol is wel een beetje bezorgd over het gebrek aan internationale ervaring van de meeste Zuid-Afrikaanse internationals. Dit seizoen haalden SuperSport United en Ajax Cape Town niet eens de groepsfase van de Afrikaanse Champions League, zoals dat in de voorgaande twee jaar ook al geen Zuid-Afrikaanse club lukte. Het laatste succes van een Zuid-Afrikaanse club in de Champions League dateert van 1995 toen Orlando Pirates de titel pakte. Niet toevallig won Zuid-Afrika het jaar daarop de Afrika Cup.

Zuid-Afrika heeft, net als Egypte, relatief weinig kwalitatief goede voetballers in Europa. De Egyptische topclubs Al Ahly en Zamalek doen het echter altijd uitstekend op het Afrikaanse continent. Geen wonder daarom dat Egypte in 2006 en 2008 de Afrika Cup won.

In Zuid-Afrika wordt de Afrikaanse Champions League evenwel niet al te belangrijk gevonden. “Dat kunnen ze wel zeggen,” reageert Krol, “maar het vergt toch een bepaalde mentaliteit om succes te behalen op het internationale podium. Diezelfde mentaliteit heeft een speler ook nodig om tijdens interlands goed te spelen, vooral op toernooien als de Confederations Cup.”

Steven Pienaar speelde in het verleden voor Ajax. Tegenwoordig komt hij uit voor Everton. Krol kent Pienaar uit zijn periode als assistent-trainer bij Ajax: “Met zijn ervaring moet Steven een van de steunpilaren worden van Bafana Bafana. Hij is een zeer gedreven jongen, die graag traint en zich continu wil verbeteren. Hij kwam als jong ventje van Ajax Cape Town naar Amsterdam en werkte zich vervolgens op.”

De Zuid-Afrikaanse voetbalfans hebben het niet zo op Pienaar. Ze vinden hem te arrogant. Dat is Pienaar niet, maar hij is wel een zelfbewuste speler die niet schroomt zijn mening te geven. Maar uitspraken als “veel Zuid-Afrikaanse voetballers klagen te snel en missen de mentaliteit om in Europa te slagen” vallen niet altijd in goede aarde, ook al spreekt Pienaar daarmee de waarheid.

Wel populair daarentegen is de lokale held Teko Modise, de middenvelder die speelt voor Orlando Pirates. Carlos Alberto Parreira noemde Modise een “ongeslepen diamantje”.

“Teko is een goede voetballer met en zonder de bal”, analyseert Krol zijn sterspeler, die al 26 jaar is maar pas drie jaar geleden in de Premier League debuteerde. “Hij heeft ook een uitstekende actie en een mooi schot. Teko heeft iets speciaals, maar het uitvoeren van de verdedigende taken is voor verbetering vatbaar. Verder heeft hij soms de neiging iets te gehaast op doel te schieten.”

Eenheid

Het laatste grote succes van het Zuid-Afrikaanse nationale team stamt uit 1996, toen het toernooi om de Afrika Cup werd gewonnen. Ruud Krol was tijdens dat in Zuid-Afrika gehouden toernooi de bondscoach van Egypte, het enige land dat Bafana Bafana destijds versloeg (in de groepsfase). “Daar stond destijds een team”, blikt Krol terug, “met uitstekende spelers als Lucas Radebe, Mark Fish, MarkWilliams, Phil Masinga, Shaun Bartlett en Eric Tinkler. Maar je mag dat team van destijds niet vergelijken met de ploeg van nu, want er is veel veranderd in het voetbal. Wel vormde het team van 1996 een eenheid met een geweldige mentaliteit en vechtlust. Dat ontbreekt momenteel. Santana moet datzelfde proberen te kweken met de huidige selectie. Daar krijgt hij nu de tijd voor in de aanloop naar de Confederations Cup.”

Zuid-Afrikanen vinden van zichzelf dat hun voetbal nogal lijkt op dat van Brazilië. Krol fronst even de wenkbrauwen, zegt dan: “Nou, dat vind ik helemaal niet. De Brazilianen spelen totaal ander voetbal. Zij spelen in alle facetten op een hoger niveau en dat begint met de speldiscipline. Je kunt dat ook niet vergelijken, je hebt hier met allemaal andere culturen te maken dan in Brazilië en de ene cultuur kan nu eenmaal niet even worden vergeleken met de andere. Die culturele achtergronden spelen een rol in de speelstijl van een voetballand.”

Krol ziet Brazilië, Italië en Spanje als de voornaamste kandidaten om de Confederations Cup te winnen. “Als de Spanjaarden er met een complete selectie zijn, zijn ze voor mij toch favoriet. Ik vind het fantastisch hoe Spanje voetbalt met alle spelers continu in beweging. De eenvoud van spelen valt me altijd op en je ziet ook echt bezieling.”

Naar welke wedstrijden gaat Krol zelf? “Ik ben dan op vakantie”, reageert hij. “Het nieuwe seizoen met Orlando Pirates gaat zwaarder worden dan dit jaar, want door die tweede positie zijn de verwachtingen om kampioen te worden opgeschroefd. Daarnaast gaan we in de Afrikaanse Champions League spelen. We beginnen op 1 juli met de voorbereiding, dan ga ik me weer met voetbal bezighouden.” S

door ernest landheer

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content