Lokeren heeft zijn beste transfer van komende winterstop al gedaan: Ayanda Patosi is back! Na een mislukte seizoensstart – hij haalde zelfs de wedstrijdkern niet meer – staat het Zuid-Afrikaanse diamantje de voorbije weken weer met flair te voetballen. Lokeren en Patosi: een relaas van eeuwig herbeginnen.

Goed mogelijk dat u Ayanda Patosi – frêle kereltje, verstopt onder een warme muts – rond 7 uur in de ochtend door de straten van Lokeren ziet joggen. Dat doet de aanvaller geregeld sinds hij door de club op de vingers getikt werd na (alweer) problemen met overgewicht en een gebrek aan discipline naast het veld. “Ik wist dat er iets moest veranderen”, beaamt Patosi. “Ik heb nu geregeld praatsessies met een psycholoog. Maar het belangrijkste is dat ik weer harder gaan trainen ben. Vooral buiten de club, voor mezelf. Zoals om 6 uur opstaan om te gaan lopen. Mijn vrienden verklaren me gek. Maar je ziet dat het iets oplevert, ik haal weer een goed niveau. I’m happy now. Het komt erop aan dat zo te houden.”

Nagel op de kop, die laatste zin. Want als er één zaak is die zowel Patosi als Lokeren leerde sinds de zomer van 2011 – toen Patosi op Daknam zijn eerste profcontract ondertekende – dan is het wel zijn manifest gebrek aan regelmaat. Voornamelijk in het leven buiten de krijtlijnen van het voetbalveld dan.

Gebrek aan structuur

Het seizoen 2011/2012 gaat grotendeels aan Ayanda Patosi en Ebrahim Seedat, toen respectievelijk achttien en negentien jaar, voorbij. Beide Zuid-Afrikaanse talenten worden in juni 2011 door Willy Reynders, sportief directeur van Lokeren, ontdekt tijdens een oefenwedstrijd van het opleidingscentrum ASD Cape Town op het veld van Tongerlo tegen de U19 van KV Mechelen. Reynders had een tip gekregen via Anele Ngcongca, de Zuid-Afrikaanse rechtsachter van Genk, club waar Reynders nog TD was.

Een gebrek aan volume in hun spel en aan professionalisme buiten de club zorgen ervoor dat de twee exotische talenten bij Lokeren slechts aan een handvol wedstrijden komen in hun debuutjaar. Seedat kraakt zelfs helemaal onder de tirades van Peter Maes op training en verdwijnt na enkele maanden volledig uit beeld.

Beide jonge talenten worden ondergebracht bij het gastgezin Denutte. De Zuid-Afrikaanse jongens structuur bijbrengen, blijkt een grote uitdaging. Meestal blijven ze de hele nacht door op de PlayStation spelen of verkennen ze het nachtleven. Ook slechte eetgewoontes resulteren dan al in overgewicht. “Die mannen leven van dag tot dag, die plannen niets en wanneer er iemand belt en vraagt of ze meegaan, dan zijn ze weg. Maar het zijn wel plantrekkers, hé. Ze vinden altijd een oplossing, maar eerst proberen ze de gemakkelijkste”, vertelt AnnickDenutte, zijn ‘Belgische mama’, destijds.

De zomer van 2012 is er echter een van de ommekeer. Seedat is doorgestuurd en dat lijkt Patosi uit zijn cocon te duwen. Maes heeft voor hem ook een nieuwe positie in het elftal voorzien: op de vleugel in plaats van op de ’tien’. De heenronde van het seizoen 2012/2013 wordt dat van de grote bevestiging van het immense talent van Patosi. Onder meer Ajax komt hem op Daknam scouten. Reynders spreekt in die periode woorden die later profetisch zullen blijken: “Het is met hem altijd afwachten en zien hoe het verder evolueert; dat hij beseft dat professioneel gedrag ook belangrijk is en dat hij wat strenger moet zijn voor zichzelf. Het is een proces waar hij door moet.”

Een leugentje om bestwil of uitvluchten zoeken: het waren in Khayelitsha, een township in de rand van Kaapstad, een manier om te overleven. Het is die achtergrond die ervoor zorgt dat de technische staf van Lokeren en het gastgezin Denutte zo moeilijk doordringen tot de leefwereld van hun goudhaantje. Patosi doet nochtans zijn best om te charmeren. “Iedereen ziet dat ik dit seizoen focus op het voetbal en hard werk. En als je inziet dat iets goed is voor je, is het niet zo moeilijk meer om het op te brengen”, zegt hij in augustus 2012 in Sport/Voetbalmagazine. Een discours dat nog enkele malen zou terugkeren.

Knop omdraaien

De revelatie van de heenronde in het seizoen 2012/2013 krijgt in februari 2013 een zware dreun. Hij moet geopereerd worden aan de kruisbanden. Verdict: acht maanden revalidatie. Een blessure aan de knie die vermoedelijk in de hand gewerkt werd door het teveel aan kilo’s waarmee Patosi uit de winterstop was teruggekeerd. “That one really killed me mentally”, zegt hij nu met enige afstand. “Ik zat juist in een uitstekende vorm toen ik die blessure opliep. Ineens moest ik acht maanden alleen in huis leven, ik at te veel – wellicht het dubbele van een normale portie – en ongezond, ik ging uit, had allerlei stomme zaken voor (slachtoffer van een carjacking, aanvaringen met de politie,nvdr)… Een zwarte bladzijde.”

Op 4 september 2013 maakt Patosi, onder een staande ovatie, zijn comeback tegen KV Oostende. Hij geraakt weer in de basisploeg, Lokeren doet het goed, maar dan komt de winterstop eraan en keert Patosi weer terug uit zijn thuisland met overgewicht. In de terugronde blijft zijn bijdrage beperkt tot invalbeurten. Weer duiken verhalen op van slechte eetgewoontes, veel te hoge VISA-rekeningen en een totaal gebrek aan orde op zijn appartement.

Tegen het einde van het seizoen sturen de speler en zijn makelaar Rob Moore aan op een vertrek bij Lokeren. Dat er geen transfer komt, is een opdoffer, aldus Moore enkele maanden geleden in dit blad. “Misschien is Maes niet het soort trainer dat bij Patosi hoort”, voegt hij daaraan toe. Patosi nuanceert dat verhaal: “Elke voetballer die op de bank zit, is niet gelukkig. Ik weet dat Peter Maes in me gelooft. Eigenlijk roept hij alleen maar op mij om me beter te maken.”

Patosi herpakt zich en verschijnt fit aan de voorbereiding op dit seizoen, maar opnieuw slaat het noodlot toe. Net wanneer het seizoen begint, scheurt hij de meniscus van de linkerknie. “Ik liet me een beetje gaan. Ik miste de trainingen en zat weer te veel thuis. Alleen, want mijn vriendin en familie wonen nog allemaal in Kaapstad.” De kilo’s rond zijn lenden vallen niet langer te verstoppen. Toch is Patosi zich van geen kwaad bewust.

“In september trainde ik goed, vond ik. En toch kreeg ik amper speelkansen. Ik was heel boos, ja. Maar nu ik daar op terugkijk, besef ik dat ik verkeerd was.” In Sport/Voetbalmagazine spreekt Willy Reynders op dat moment van een laatste kans voor zijn poulain. Scherp geformuleerde kritiek, in de hoop een ultieme reddingsoperatie te kunnen bewerkstelligen. Die aanpak lukt.

Mede door een incident begin september bij de nationale ploeg van Zuid-Afrika gaan de ogen bij speler en makelaar nog verder open. Doordat hij te laat toekomt in Kaapstad, rest er niet genoeg tijd om nog een visum aan te vragen voor de uitwedstrijd op Soedan. Patosi wordt uit de Zuid-Afrikaanse selectie gezet. Ook voor de interland nadien, thuis tegen Nigeria. Het is dan dat de knop omgedraaid wordt. Ayanda komt in Lokeren aan en gaat weer extra trainen, inclusief ochtendlijke joggingsessies. De club zorgt voor een psycholoog en een poetsvrouw die tegelijkertijd fungeert als controleorgaan.

Het resultaat is bekend: Patosi slaat weer aan het toveren. Met heerlijke goals tegen onder meer Standard en Charleroi toont hij in oktober en november voor een zoveelste keer zijn klasse… Het is nu bang afwachten tot na de winterstop.

*Zuid-Afrikaans voor kameleon

DOOR MATTHIAS STOCKMANS – BEELD: BELGAIMAGE

“Het is met hem altijd afwachten en zien hoe het verder evolueert.” Willy Reynders