Is het mogelijk om in het hoofd te kijken van de Anderlechtcoach, die door de titelstress in woord en gebaar behoorlijk verrassend uit de hoek kwam? Sport/Voetbalmagazine vroeg het aan enkele (oude) bekenden van Van den Brom. ‘John kan maar moeilijk overweg met onrecht.’

Na de verloren wedstrijd op Zulte Waregem (2-1) op de vijfde speeldag in play-off 1 haalde John van den Brom fel uit naar Alexandre Boucaut. “Je kunt in het voetbal nooit winnen als je tegen een scheidsrechter nog eens een keer extra moet spelen”, verklaarde hij vol chagrijn. “Het is niet de eerste keer met deze vervelende man. Dat wordt steeds maar extra bewaarheid. Die man heeft de competitie verneukt. Niet alleen voor ons, maar ook voor het Belgisch voetbal.” Vrijdag, tijdens de persconferentie voor de topper op Club Brugge, verontschuldigde Van den Brom zich uitgebreid, onder andere na een vermaning door zijn eigen bestuur: de brombeer werd weer een zachte man, die niet langer sloeg maar zalfde en eerlijk zijn mening formuleerde.

Toch, de schade was aangericht. Ver weg was het idyllische beeld van de openhartige Nederlander, die lange tijd juist analyseerde en door Vitessedoelman Piet Velthuizen bij zijn korte passage van een seizoen in Arnhem werd bewierookt als tweede vader. Kwam de ware aard van de Anderlechtcoach bovendrijven? Of eerder – door de druk – een lelijk kantje van zijn persoonlijkheid? We geven het woord aan enkele getuigen die hem in Nederland meemaakten.

Verbale uithalen

Johan Derksen, die Michel Preud’homme in 2011 bij FC Twente omschreef als een dorpsidioot, is helemaal niet te spreken over de houding van Van den Brom. “Het is een teken van onvolwassen gedrag”, oordeelt hij. “John kreeg gewoon zijn teleurstelling niet verwerkt. Van den Brom kan geweldig winnen, als toptrainer acteren en goed op treinen springen, maar gaat nu als een verwend kind af staan geven. In goede en slechte tijden moet je een personality blijven als je een topcoach wil zijn.”

Ook Jan-Hermen de Bruijn schrok niet. “John is een hartstikke joviaal man, maar ook iemand die in eerste, tweede en derde instantie aan zichzelf denkt”, weet hij. “Zijn trainersloopbaan verloopt heel voorspoedig. Niet voor niks vertrok hij binnen de kortste keren bij ADO Den Haag, zogezegd de club van zijn leven en waar hij als coach de doorbraak forceerde, toen hij elders beter vond. Na het verrassende Europese voetbal dat werd behaald, kon er voor de technische staf en zijn spelers enkel een sms vanaf. Bij een teleurstelling, wanneer hij op zijn pik wordt getrapt, gaat John altijd vrij wild om zich heen meppen. Meer zelfs, een beetje valserig. Op die manier ging hij namelijk ook weg bij Vitesse. Heel opportunistisch en egoïstisch. Misschien heb je die eigenschappen gewoon nodig om te slagen aan de top. Dat kan, maar je mag dat niet te veel uiten. Van den Brom is sowieso een emotioneel type. Dat paste ook bij ADO. Herinner je je het incident met Lex Immers na de 3-2-zege tegen Ajax, toen hij zich in de feestroes op de bar in het spelershome liet verleiden tot het zingen van het lied ‘We gaan op jodenjacht!’? Dat past volledig bij John.”

Jan Leerkes herinnert zich ook nog aanvaringen met de scheidsrechters. “Van den Brom heeft gewoon een heel open karakter”, beweert hij. “John zegt wat hij denkt, zowel positief als negatief. Hij doet niet aan politiek en is niet bang om te choqueren.”

“John doet nooit alsof. Dat is soms een handicap”, denkt Daniel Evrard. “Je komt hetzelfde tegen met José Mourinho in Spanje en Arsène Wenger in Engeland. Toen de Italiaan Giovanni Trapattoni in de jaren negentig bij het Duitse Bayern München zat, kwam het ook vaak tot dergelijke aanvaringen. Maar het werd aanvaard. Al die coaches zijn farao’s, onder andere door hun enorme persoonlijkheid. Die laten zich weleens gaan, zonder te rekenen of goed na te denken.”

Ted van Leeuwen bekijkt het anders. “John kan gewoon moeilijk overweg met onrecht”, vertelt hij. “Het kruipt heel diep in zijn lichaam. Dat geldt tot een goed halfuur of drie kwartier na een wedstrijd, daarna heeft hij alles goed onder controle hoor. Bij onnodig verlies kan hij echt diep in de put zitten, maar na goed voetbal en een nederlaag is het mogelijk dat John fluitend naar huis rijdt met de wagen. Hij is een ontzettende liefhebber van het voetbalspelletje, met alle consequenties vandien. Ook emotionele reacties horen daar dus bij. Want hij kan uit de bol gaan, dat merkte je bij die plaatsing voor de Champions League. Wat moeten we dan zeggen van de euforie bij José Mourinho? Dat hoort gewoon bij het karakter van de persoon. Of Carlo Ancelotti, die neemt alles stoïcijns in zich op en zit vaak bijna onberoerd op de bank. Maar eenmaal bij John die emotie verdwijnt, kan hij heus wel ra-tioneel analyseren en toegeven.”

Stressbestendigheid

Dmitri Boelikin herkent de zenuwachtigheid bij zijn ex-coach. “Hij streeft altijd naar het maximale”, beweert de Russische spits. “Van den Brom wil echt alles. Wanneer het dan niet loopt zoals hij het wenst, enerveert hij zich snel. Ik ken Anderlecht en begrijp heel goed wat hij voelt. De druk is daar zo hels: van het bestuur, de supporters en de media. Die voel je dagelijks, door de obsessie om nummer een te zijn. Dat is vaak ingewikkeld om dragen. Ook bij Ajax ervoer ik datzelfde fenomeen.”

“Van den Brom heeft al jaren het geluk aan zijn kont hangen, waardoor hij zich een beetje verwaand gedraagt”, geeft De Bruijn grif toe. “Alles zat tot nu toe mee. Zodra het dan even tegenvalt, blijkt dat John daar niet goed mee om kan gaan. Een goed leermoment, want in Nederland moest hij niet omgaan met de stress en druk die nu eenmaal überhaupt hoort bij een titelkandidaat. Weet je, John kiest graag de weg van de minste weerstand. Als hij iets wil, dan gaat hij ervan uit dat iedereen, ook de club, hem daarin volgt.”

“Als speler leerde John bij Ajax omgaan met het begrip ‘moeten winnen'”, meent Van Leeuwen. “Zulke types leggen zichzelf stress en druk op. In principe mag dat geen probleem vormen, John weet zoiets wel te kanaliseren. Ik maakte het vaak mee dat hij zich net na een wedstrijd even op de massagebank afzonderde, om zoals een spons alles in zich op te nemen. Later op de avond belde hij me dan op en merkte je snel dat hij een topsporter is geweest. Na de actie volgde altijd een juiste reactie en een eerlijk antwoord op mogelijke vragen. Ik heb de indruk dat hij nu met golfen een uitlaatklep vond om zich eens te kunnen afreageren.”

Arrogantie

“Van den Brom mag je gerust arrogant noemen, omdat hij heel erg overtuigd is van zichzelf”, benadrukt De Bruijn. “Dat is een overblijfsel uit zijn Ajaxperiode, waar ze het voetbal hebben uitgevonden. (grijnst) Amsterdamse bluf, hé. Hij zegt wat hij denkt en heeft het hart op de tong. Daar is op zich niks mis mee, als je het maar juist weet te plaatsen.”

Boelikin vindt dit een verkeerde voorstelling. “Als Van den Brom arrogant mocht zijn, dan zijn er veel zulke personen in het voetbalmilieu”, argumenteert hij. “Het volstaat om te kijken welke uitstekende relatie hij onderhoudt met zijn spelers. Hij doet nooit vanuit de hoogte.” Ook Leerkes deelt de mening van De Bruijn niet. “Van den Brom is gewoon heel zelfverzekerd”, zegt hij. “Hij wordt toch betaald om belangrijke sportieve beslissingen te maken. Als hij zich vergist, zal Van den Brom de rekening betalen.”

“John blijkt misschien arrogant in zijn voetbalopvattingen, maar niet als mens”, oppert Van Leeuwen. “Dat hoort gewoon bij Anderlecht en Ajax. Het zijn vergelijkbare clubs, die denken dat ze altijd de beste zijn. Daarom mogen ze zichzelf ook, als selffulfillingprophecy, bestempelen als topclub. Dat is hun identiteit. Daarom houden ook zo veel mensen van Bayern München, eerder dan van Borussia Dortmund. John is een jongen met een opgeruimd karakter, optimistisch van aard, af en toe opportunistisch. Ik vind hem over het algemeen wel rustig in het dagelijkse leven, maar ook heel actief.”

Overbescherming van de spelersgroep

“Van den Brom is de ideale sfeer- maker, maar ook iemand die tijdens zijn passage bij ADO Den Haag heel nonchalant overkwam qua discipline”, verduidelijkt De Bruijn. “In zijn hoofd is John misschien nog te veel speler. Want je wordt natuurlijk pas echt trainer als je grijze haren krijgt bij wat tegenslag. Tot het uiterste werd John nog nooit getest, nu zal hij zijn hardheid en ware gezicht moeten tonen.”

Rode Duivel Nacer Chadli ziet het anders. “Hij beschermde altijd spelers die fouten begingen, naar de buitenwereld toe minimaliseerde hij alles”, oppert de Luikenaar. “Maar in de kleedkamer hield Van den Brom zich niet in om die zaken snel op hun plaats te zetten. Dan kan hij heel hard en veeleisend zijn, ook al dringt hij er dan op aan dat zoiets interne keuken blijft.”

“John is als gewezen aanvoerder een geboren organisator”, poneert van Leeuwen. “Hij kan perfect een structuur neerzetten en houdt van delegeren. Een goeie teambuilder, iemand die gemakkelijk bruggetjes legt. Al die processen kent hij perfect. Daarom weet John ook hoe hij een kleedkamer moet managen. Hij heeft een bijzondere vaardigheid: talent ontdekken. Dat lijkt simpel, maar is in de praktijk vaak niet zo. Daarvoor moet je diep in de huid van mensen zitten. Die kunst verstaat John als geen ander, want hij krijgt het beste uit die jonge spelers. Dan is het ook logisch dat hij moeilijker afstand kan nemen, omdat hij er zo passioneel mee bezig is. Dat aspect stak hij op van Louis van Gaal, die gold toch met grote afstand als zijn inspirator. John raakte maar niet uitgepraat over de twee jaar dat hij onder hem werkte.”

Klaar voor de top

“Met dit ordinaire gedrag toont Van den Brom aan dat hij alleszins nog niet rijp is voor een grote club”, stelt Derksen. “Als je een characterbent, dan gooi je met jasjes of zo. Maar dat beeld past dan weer totaal niet bij Van den Brom. John is zo’n beetje een zelfbenoemde topper, want hij had de wind mee bij ADO Den Haag en botste bij Vitesse met de Georgische voorzitter Merab Zjordania. Die scheen zich te bemoeien met de opstelling. Maar ja, als die man er alle poen in steekt, heeft hij ook recht van spreken.”

“Ik ben er zeker van dat hij aan de top kan trainen”, besluit Endt toch. “Toen hij bij Anderlecht tekende, dachten veel Nederlanders dat die stap veel te vroeg kwam. Voor hen was het niet meer dan een eenvoudig Belgisch ploegje. Maar zij die de specifieke kenmerken van de Brusselaars kennen, toonden zich veel sceptischer over zijn slaagkansen. Anderlecht blijft gewoon speciaal en moeilijk.”

DOOR PIERRE DANVOYE & FRÉDÉRIC VANHEULE – BEELDEN IMAGEGLOBE

“Met dit ordinaire gedrag toont Van den Brom aan dat hij alleszins nog niet rijp is voor een grote club.” Johan Derksen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content