Na twee opeenvolgende titels wil Jürgen Klopp, de fanatieke trainer van Borussia Dortmund, verder de strijd met Bayern München aangaan. In afwachting daarvan laat hij in zijn ziel kijken: ‘Ik heb altijd alles klaar en helder geformuleerd.’

In 2005 vocht Borussia Dortmund tegen het faillissement en baadde de hele stad die leeft op het ritme van geel en zwart in tristesse. Vorig seizoen groeide Borussia uit tot de absolute grootmacht van het Duitse voetbal. Het pakte toen met bij vlagen wervelend voetbal titel en beker, twee kroonstukken in een memorabel seizoen, waarin de club alleen Europees te licht woog. De tol van een gebrek aan ervaring van deze zeer jonge ploeg, al zit dat als het ware verankerd in de filosofie van Borussia: het komt eropaan rustig aan het rijpingsproces van de ploeg te werken en jonge voetballers volop een kans te geven. Dan mogen er fouten gemaakt worden, dan wordt ingecalculeerd dat het even duurt voor je internationale ontwikkelingen bijbeent. Wat dat betreft is er in Dortmund meer geduld dan bijvoorbeeld bij Bayern München. Dat tegen deze achtergrond vorig seizoen de dubbel werd gehaald is al even opmerkelijk dan dat er de afgelopen zeven seizoenen 140 miljoen euro aan schulden werden afgebouwd. Op dit moment blijft er een tekort van 40 miljoen euro over.

Hoewel de Japanse spelmaker Shinji Kagawa naar Manchester United vertrok, moet deze groei dit seizoen verder gaan. Borussia kocht met Marco Reus een van de grootste talenten van het Duitse voetbal en rekent op het vakmanschap van Jürgen Klopp om internationaal beter te presteren en in de Bundesliga de strijd met Bayern München verder aan te binden. Toen de 45-jarige coach bij Borussia arriveerde, sprak hij van Vollgas-Fusball, van pressing en een hoog tempo en van allerhande manieren om spelers te motiveren. Het waren zijn criteria om tot succes te komen. Nu is Klopp aan zijn vijfde seizoen begonnen in het Ruhrgebied en blijft hij drijven op een enthousiasme dat aanstekelijk werkt. Hij straalt pure levensvreugde uit, de haast kinderlijke blijheid van iemand die zelf op bescheiden niveau voetbalde en nu als trainer de top haalde. Met mensenkennis, zegt hij zelf, als zijn grootste talent. Maar wie is de man achter het brilletje, waar vindt hij te midden van alle turbulentie de nodige ademruimte?

Niet bidden tot God

U bent een zeer emotionele trainer. Hoe lang duurt het eer u na een wedstrijd weer tot rust komt?

Jürgen Klopp: “De emoties na een wedstrijd verdwijnen bij mij zeer snel. Voor ik ga slapen, is alles verwerkt. Tenminste toch voor zover ik me daar bewust van ben. Over mijn onderbewustzijn weet ik dat niet. Ik slaap eerlijk gezegd altijd erg goed. Mijn vrouw zegt soms wel dat ik wat onrustig ben geweest in mijn slaap, maar ik ben me daar niet van bewust.”

En ’s anderendaags? Ligt u dan op de bank met een hoofd waarin alles is vrijgemaakt of bent u nog altijd aan het nadenken?

“Ik zou niet durven zeggen dat mijn hoofd helemaal leeggemaakt is. Het perfecte weekend ziet er zo uit: vrijdag winnen, zaterdag naar de Bundesliga kijken en zondag naar de tweede Liga.”

Last u nooit eens een pauze in zonder voetbal?

“Zeker.”

En wat doet u dan?

“Niets eigenlijk. Lezen, slapen. Samen zijn met de familie. We spreken over van alles. We hebben een hond. We gaan wandelen. Drugs heb ik niet nodig. Alcohol ook niet. Wilde party’s zijn niet aan mij besteed. Ik breng mijn tijd vrij normaal door zoals iedereen. Dat hoop ik toch.”

Bent u gelovig? Gaat u de zondag naar de kerk?

“Sinds ik over dat onderwerp nadenk, ben ik gelovig. Bij de meeste mensen is het juist andersom. Als ze beginnen na te denken over allerlei kwesties, geloven ze niet meer.

“Ik zoek echter geen troost in het geloof. Dat zou eigenlijk pijnlijk zijn. Ik verdien dat ook niet. Daarvoor heb ik het te goed. Geloof is voor mij een standvastige gids in het leven. Het is niet zo dat ik het alleen maar nodig heb op bijzondere momenten. Mijn problemen los ik zelf op en ik bid niet tot God om te vragen dat Dortmund zou winnen. Zo werkt het niet.”

Zelfbewustzijn

Vaak zien we u voor uw bank te keer gaan als een gek. Is dat een manier om stoom af te laten omdat u onder druk staat?

“Ach. Ik voel niet echt druk, enkel de druk die gepaard gaat met het willen winnen van een wedstrijd. Dat is al zo sinds ik vijf was. Toen ik met mijn fietsje naar het veld reed, wilde ik ook altijd al zeer beslist winnen.”

Maar vorig seizoen was u trainer van de landskampioen die opnieuw de titel wou pakken. En dat is in de komende competitie niet anders.

“Daar trek ik me geen bal van aan. En als ik hoor dat men zegt dat we bijna niet te verslaan zijn, is mijn antwoord ook heel eenvoudig: ‘Kletspraat!’ Men vroeg me altijd maar of ik opnieuw kampioen wou worden. Tja, dat is toch evident. Iedereen wil dat. Mij interesseert enkel hoe we de volgende tegenstander kunnen verslaan. En daarbij is het belangrijk om hem niet extra te motiveren met domme opmerkingen.”

U was zelf profvoetballer. Zou u het als speler met de trainer Jürgen Klopp goed hebben kunnen vinden?

“Zeker. Ik denk dat ik een relatief aangename coach ben. Ik kan mijn jongens goed met rust laten, ze veel vertrouwen geven. Ik weet ook dat ik goed ben in wat ik doe. Overal ter wereld zou me dat lukken. Met mijn leiderschap, mijn wil, mijn knowhow en mijn inzet zit het goed.”

Het ontbreekt u niet aan zelf- bewustzijn…

“Er zijn inderdaad mensen die zich rotter voelen dan ik.”

Vanwaar komt uw talent om te entertainen?

“Ik heb altijd alles klaar en helder geformuleerd. Op school was ik woordvoerder van de klas. Een beetje een haantje-de-voorste. Dat komt uiteraard omdat ik goed was in sport. Het is een beetje een klassiek patroon dat je dan op het voorplan treedt. Ik was ook geen smeerlapje of zo en ik durf ook te zeggen dat ik absoluut niet dom was. Kortom, ik had er geen problemen mee om vooraan te staan en de leiding te nemen.

“Maar toch: dat het altijd mijn ambitie geweest is om een leider te zijn, klopt hoegenaamd niet. Veel mensen denken dat ik de behoefte heb om te preken of om mijn stem te laten horen, maar dat is niet juist. Als er dertig mensen in een zaal zijn, kan ik urenlang luisteren naar wat die 29 anderen te zeggen hebben. Ik voel me daar heel goed bij. Maar als ik de enige ben die spreekt, dan kan het me geen moer schelen of ze met 29 naar me aan het luisteren zijn of met een miljoen. Dat is een talent dat ik heb meegekregen. Maar dat is niet mijn verdienste. Dat is toeval.”

Over welke kwaliteiten moet een speler beschikken opdat u hem naar Dortmund zou halen?

“Talent natuurlijk, dat is het belangrijkste. Maar anderzijds: we zijn in een week acht à negen keer samen met een groep op een relatief beperkte ruimte. Ik zou het er dan ook heel moeilijk mee hebben om in mijn team een idioot te hebben, die toevallig daar geraakt is omdat hij een beetje beter tegen een bal kan trappen dan de rest. Voetbal blijft een collectieve sport. Je hebt elkaar nodig als team. Bij Dortmund vormen we een homogene groep. Je zal niet veel spelers vinden die naast het voetbal werk van expressionisten verzamelen, om maar iets te zeggen. We zitten allemaal min of meer op dezelfde manier in elkaar. Dat is een goede basis. En dan gedraagt men zich ook zoals het hoort: vriendelijk, hoffelijk, correct. Af en toe doen we ook weleens gek of tappen we moppen. Maar ik ben de man die uiteindelijk de beslissingen neemt.”

Tandje bijsteken

Bent u autoriair?

“Spelers mogen gerust voor hun mening opkomen, maar als iemand zich te belangrijk vindt, dan kom ik tussen.”

Hoe?

“Ofwel spreek ik hem onder vier ogen, ofwel pak ik hem aan voor de hele groep. ‘Zeg eens, wat bedoelde je in de pers eigenlijk met wat je over het team hebt gezegd? Dat was toch een groot bericht in de krant. Ik heb het echter allemaal niet zo goed begrepen. Misschien kan je het nog eens uitleggen, zodat we het ook verstaan.’ Dan keert de rust snel terug.”

Spelers kunnen beter niet te vertrouwelijk worden met u?

“Dat is inderdaad niet zo’n goed idee.”

Hoe reageert u als een speler in de rust zegt dat u moet bijsturen of dat het anders niets wordt?

“Dan veroorloof ik me om te zeggen: ‘Sorry maar wie denk je wel dat je bent? Hou je mond.'”

U discussieert niet graag?

“Mijn trainersteam is het beste dat ik me kan voorstellen. We denken samen een hele week over de wedstrijd na en over de manier waarop we zullen spelen. Als de plannen zouden veranderen, dan delen we dat ook mee. Als een speler plots een spontaan idee heeft, kan het niet dat dit dezelfde substantie en doordachtheid heeft als de hele tactische aanpak waaraan we een hele week werken. Ik neem dit vak heel ernstig en ik laat me dan ook niet door suggesties van onbevoegden van de wijs brengen.”

Hanteert u een boetesysteem?

“Ja hoor, maar de boetes zijn aangepast aan de spelers. Een jonge gast die nog niet zo veel verdient, neem ik een beetje in bescherming als hij zich voor een training eens verslaapt. Maar als iemand van 32 die al aanvoerder is geweest te laat komt, dan zal hij dieper in zijn portemonnee moeten tasten. Ik verpak het wel altijd luchtig. ‘Zo jongen, omdat jij zo stom bent geweest, gaan we nu eens allemaal lekker op jouw kosten eten.'”

Werkt u ook aan de persoonlijkheid van uw spelers?

“Hoe zou zich dat dan concreet vertalen?”

Lees eens een boek, ga eens naar het theater, probeer wat verder te kijken dan de rand van je bord…

“Och. Ik heb twee zonen, de ene leest graag en de andere niet. Ik vind ze allebei super. Ze komen zeker goed terecht. Maar ik heb nooit gezegd: ‘Lees toch eens wat meer.’ Zo pak ik het ook met mijn spelers aan. Ze zijn natuurlijk vrij. Er is maar één punt dat ze absoluut moeten respecteren: zodra ze op de club zijn, is Borussia het allerbelangrijkste. We zijn een club die onderweg is naar de toekomst en wie onderweg is, moet stappen. En als je snel verder wilt raken, moet je lopen, en nog sneller lopen. Dat eis ik van mijn jongens.”

En uw spelers lopen en lopen en lopen.

“Ja, omdat het onze plicht is.”

Hoe houden uw spelers die fysiek veeleisende manier van spelen vol?

“Omdat ze fit zijn. En omdat we ze vaak inpeperen dat ze niet kunnen presteren als ze niet werken. Ze moeten er alles uit halen, en daarvoor moeten ze altijd vol gas geven.”

Kan het eisen van zo’n mentaliteit om negentig minuten voluit te gaan het team ook niet afmatten?

“Mij gaat het erom dat we, als het nodig is, nog een tandje kunnen bijsteken.”

Barcelona

Borussia Dortmund is inmiddels de grootste concurrent van Bayern München geworden. Acht u uw team nu al in staat om de jarenlange dominantie van het team uit Beieren te doorbreken?

“We moeten toch even nuchter blijven. Het gaat niet om een film van James Bond of om de wereldheerschappij. Borussia Dortmund heeft niet dezelfde mogelijkheden als Bayern.”

Is dat wel zo? Borussia heeft toch 17 miljoen euro betaald voor Marco Reus, waardoor hij naar Dortmund is gekomen en niet voor Bayern heeft gekozen.

“Ja, maar Marco is natuurlijk afkomstig van Dortmund. Hij heeft bij de jeugd bij Borussia gespeeld. Als hij het veld betreedt, zie ik zijn mimiek en zie ik hoe hij omgaat met verkeerde beslissingen van de scheidsrechter. Ik zie hoe hij strijdt en zich inzet. Borussia is echt de ploeg van zijn hart. Het plaatje klopt bij hem helemaal.”

Uiteindelijk moesten jullie niet al te veel overtuigingskracht gebruiken om hem voor Borussia te doen kiezen?

“Zijn vader was erbij. Dat was goed. Als een vader zijn zoon begeleidt, kiest hij bijna altijd voor ons. Op het einde van het gesprek hebben we een deal gesloten. Ik heb gezegd: alles wat je tot nu toe gedaan hebt, was goed, maar vanaf nu wil ik meer.”

Aan wie of wat spiegelt trainer Jürgen Klopp zich? Aan Barcelona? Aan Real Madrid?

” Pep Guardiola is ongetwijfeld de allergrootste. Het zal nog heel veel jaren duren eer men mijn naam in één adem met de zijne zal mogen uitspreken.”

Is Barcelona de maatstaf?

“Neen, want het is niet zo dat Barcelona altijd met iets nieuws komt. Hoog druk zetten doen wij ook al lang. Maar het helpt natuurlijk als je tegen een speler kan zeggen: ‘Kijk eens, zo moet je het doen. Bij Barcelona doen ze het ook.'”

DOOR MAIK GROSSEKATHÖFER, GERHARD PFEIL & JACQUES SYS – FOTO’S: IMAGEGLOBE

“Geloof is voor mij een standvastige gids in het leven.”

“Eén punt moeten de spelers accepteren: zodra ze op de club zijn, is Borussia het allerbelangrijkste.”