Superster zonder erelijst. Ex-tennisdiva Anna Kournikova – intussen 28 jaar – kijkt enorm uit naar wat nog komt en kijkt zonder spijt terug op wat voorbij is. ‘Ik was gewoon het juiste meisje op de juiste tijd op de juiste plaats.’

A nna Kournikova was de eerste pin-up van het tennis. Op tienjarige leeftijd trok het Russische meisje met haar ouders naar de Verenigde Staten waar ze aan de tennisacademie van Nick Bollettieri voor het toptennis werd klaargestoomd. Vier jaar later al stootte ze door tot de status van prof en in geen tijd gold ze als de Lolita van de damestour. Haar laatste officiële wedstrijd dateert van april 2003. Hoewel Kournikova geen enkel toernooi won, verdiende ze tijdens haar carrière meer geld dan welke tennisspeelster ook. Ze haalde in totaal rond 100 miljoen dollar aan reclameopbrengsten binnen.

Intussen is Anna Kournikova 28 jaar. Ze woont in Florida en heeft een relatie met popzanger Enrique Iglesias.

U hebt tegenwoordig zeker niet veel te doen?

Anna Kournikova: “Integendeel, mijn agenda is barstensvol. Niets moet nog, dat klopt. Ik zou inderdaad de hele dag aan het strand kunnen liggen. Maar dat wil ik niet. Ik werk onder meer als ambassadrice voor een grote Amerikaanse jeugdorganisatie. En in opdracht van een gezondheidsorganisatie reisde ik onlangs naar Haïti, waar ik muskietennetten en condooms heb uitgedeeld. Hoe komt u eigenlijk op het idee dat ik over veel vrije tijd beschik?”

Toen u nog speelde, duurde het vele maanden, mails en faxen om een interview met u los te peuteren. Deze keer volstonden enkele mails voor een afspraak.

“Tennisprof, dat is een fulltime- job. Ik was daar 24 uur op 24 mee bezig en dus kon ik onmogelijk elk verzoek tot een interview inwilligen. Bovendien werd ik extreem afgeschermd door mijn entourage. Daardoor vonden veel journalisten mij arrogant. Nu ligt dat anders. Ik ben ouder en rijper geworden. Ik ben mijn eigen baas en beslis nu zelf over zulke zaken. Vaak krijg ik te horen: het is niet te geloven hoe jij veranderd bent. Maar het is toch logisch dat mensen evolueren. Stel je voor dat ik me nog altijd als een tiener zou gedragen.”

Roem

Geen enkele sportvrouw ter wereld werd destijds beter betaald dan u.

“Ik heb er ook hard voor gewerkt. En zo veel geld was het nu ook weer niet.”

Komaan zeg! Alleen al in 1999 verdiende u 14 miljoen dollar. Op uw achttiende verjaardag had u alleen al met reclame 50 miljoen dollar opgestreken.

“En wat is het probleem precies? Ik kreeg kansen en ik heb die kansen gegrepen.”

Kon u de megahype rondom uw persoon begrijpen?

“Ik heb daar toen nooit over nagedacht, ik vond dat allemaal normaal en natuurlijk. Ik was tien jaar toen ik naar Amerika kwam, ik zat op de academie van Bollettieri en nog hetzelfde jaar verscheen er een artikel over mij in de New York Times. En vanaf toen stond ik permanent in de spots, ik heb het nooit anders gekend.”

Hoe kijkt u nu op die hype terug?

“Ja, nu vind ik al die belangstelling wel eigenaardig.”

Wanneer werd u zich er voor het eerst van bewust welke waarde uw uiterlijk had?

“Maar ik ben me daar nu nog altijd niet van bewust. Zo bijzonder ben ik toch niet.”

Hoe verklaart u die hype dan?

“Ik denk dat ik gewoon op de juiste tijd op de juiste plaats was. Net in die tijd werd vrouwentennis almaar populairder. De economie boomde, het internet verspreidde zich razendsnel, qua marketing waren de mogelijkheden grenzeloos. En dan verscheen daar ineens dat meisje dat in de Sovjet-Unie was opgegroeid, vloeiend Engels sprak en ook nog wist hoe ze een tennisbal moest raken.”

Toch hebt u in het enkelspel geen enkel toernooi gewonnen. Bent u de succesarmste superster aller tijden?

“Er zijn honderdduizenden mooie meisjes, maar hoeveel van hen spelen proftennis? En er zijn honderden – wel nee, niet honderden, maar toch tientallen – mooie meisjes die proftennis spelen, maar hoeveel van hen zijn zo goed als ik was? Had ik maar 50e of 100e op de wereldranglijst gestaan, dan zou ik zeker niet dezelfde belangstelling hebben gekregen.”

U hebt wel genoten van de roem. Ja toch?

“Genoten is een verkeerd woord. Eerlijk gezegd, ik weet niet goed of al die drukte me wel beviel. Ik kon er in ieder geval niets aan veranderen. Nu verwonder ik me over al die dingen die toen over een vijftienjarig meisje werden geschreven. Dat is komisch. Maar ook griezelig. Als ik nu zie hoe de media tekeergaan in hun bericht-geving over kindsterren van dezelfde leeftijd, dan denk ik: rustig aan, laat hen volwassen worden, ze mogen fouten maken. Dat journalisten seksuele toespelingen maken tegenover een zestienjarig meisje, vind ik ongehoord. Als ik me in de plaats van mijn moeder stel: ik zou toen zeker op een aantal mensen toe zijn gestapt om hen te vragen waar ze in ’s hemelsnaam mee bezig waren.”

Uw moeder heeft dat destijds niet gedaan. Had u toen het gevoel dat u door de anderen werd geleefd?

“Ik heb vaak neen gezegd, ik ben dikwijls tegen de wensen van mijn management ingegaan. De mensen denken dat ik me op dagelijkse basis voor fotoshoots leende, terwijl ik slechts twee fotosessies per jaar deed. Maar de toernooidirecteuren, de reporters, de sponsors, allemaal trokken ze aan me. Anna kom hier, Anna ga naar daar … Op mijn eentje had ik me daartegen niet kunnen verzetten. Ik was jong, ik was naïef, maar het is beslist niet zo dat ik me door anderen liet leven.”

Luipaardbeha

Toen u achttien was, verscheen u op een banket van de Women’s Tennis Association op hakken van vijftien centimeter hoog, in een zwarte jurk met meer gaten dan stof en een beha in luipaardpatronen. Wiens idee was dat?

“Mijn idee. Er heeft mij nooit iemand gezegd wat ik moest aantrekken. Dat besliste ik zelf.”

Misschien gaf u de mensen onbewust wat ze wilden zien?

“Neen. Ik was een jonge, modebewuste jonge vrouw. In die tijd droeg elk meisje minirokjes. Waarom zou ik dat dan niet mogen? In modemagazines zag ik foto’s van kleren die me bevielen, en die kleren trok ik dan zelf ook aan. Me mooi maken heeft me simpelweg heel veel plezier verschaft.”

U hebt nooit iets gedaan om de hype in stand te houden, om de media te bedienen?

“Niet dat ik me herinner. Ik had toen niet de tijd, de energie, de geslepenheid en de ervaring om de media te bespelen. Nu weet ik hoe men journalisten kan gebruiken, maar destijds deed ik gewoon wat er in mijn gedachten opkwam. Ik heb nooit gedacht: nu trek ik deze jurk aan zodat men mijn benen goed kan bewonderen en er morgen weer foto’s van mij in de kranten staan. Nooit van mijn leven heb ik zoiets gedacht. Er was niets georkestreerd, er bestond niet zoiets als een masterplan. Op geen enkel moment hebben we rond de tafel gezeten om te overleggen over het imago dat ik zou moeten hebben. Lolita, femme fatale, diva …, dat hebben de media ervan gemaakt. Ikzelf had nooit ambities of bedoelingen in die richting.”

Het belangrijkste aspect van uw opslag was niet dat uw shirt wat omhoog kroop zodat uw lichtjes bezwete navel mooi in beeld kwam?

“Wablief?! Dat is klinkklare nonsens! Dat berust louter op mannenfantasieën. Tegenwoordig lopen toch alle vrouwen er zo bij op de tenniscourts.”

Omdat dat een deel van de business geworden is?

“Neen, omdat die meisjes een lichaam hebben en waarom zouden ze dat moeten verbergen? In het beachvolleybal spelen de vrouwen in bikini – is er iemand die zich daaraan stoort? Of neem de atletieksport. Wat de vrouwelijke atleten dragen, dat is quasi ondergoed. Maar geen mens zegt: wat een schande, dat loopt een 100 meter en men ziet haar navel.”

U zegt dat u de marketing rondom uw persoon niet kon stoppen. Maar hebt u op z’n minst geprobeerd die machine af te remmen?

“Ik heb dat nooit als een machine ervaren. Het enige wat ik deed, was tennissen, persconferenties geven en af en toe voor een foto poseren. Precies hetzelfde wat Ana Ivanovic, Maria Sharapova, Daniela Hantuchova en noem maar op doen.”

Te ongeduldig

In 1984 zei u na een nederlaag tegen Martina Hingis: ‘Je hebt wel gewonnen, maar ik ben mooier en ik kan veel meer geld verdienen dan jij.’ Betreurt u deze uitspraak?

“Ik kan me deze uitspraak zelfs niet eens herinneren. Ik was toen dertien jaar, ik geloof dat een meer belangrijke vraag luidt: hoe goed luistert men wanneer een dertienjarige iets zegt? Wie zegt geen domme dingen als hij jong is? Ik vraag me af: hoe kan een volwassen journalist een meisje van dertien of voor mijn part zelfs zestien jaar ernstig nemen? Als ik nu luister naar een meisje van zestien jaar, dan denk ik: wat een kinderpraat.”

Martina Hingis was niet de lieveling van de media, maar op zestienjarige leeftijd stond ze nummer één op de wereldranglijst en ze heeft vijf grandslamtoernooien gewonnen. Zou u met haar willen wisselen?

“In geen geval. Uiteraard kan Martina terugblikken op een geweldige carrière en was ze een fantastische speelster. Maar zonder wat ik heb meegemaakt, zou ik vandaag niet de mens zijn die ik ben. Ik voel me goed, ik ben tevreden met mezelf. Er ligt een onwaarschijnlijk avontuur achter me en ik weet wat ik heb bereikt. Ik ben opgegroeid in Moskou, nog in volle communisme. We hadden een kleine woning met twee kamers en ik speelde buiten tennis bij min twintig graden Celsius. Intussen heb ik de hele wereld rondgereisd en iedere echte tennisliefhebber kent me. Ik was ooit het nummer acht op de wereldranglijst maar ik heb veel speelsters verslagen toen ze nummer één waren: Steffi Graf, Arantxa Sanchez, Lindsay Davenport, Martina Hingis, Kim Clijsters.”

Hoe belastend werd het op de duur dat u geen enkel toernooi won?

“Naarmate ik ouder werd, zorgde dat voor druk. En zette ik mezelf onder druk. Soms kende ik pech in de finale, soms was ik geblesseerd, soms bleek de tegenstander die dag gewoon sterker. Maar ik heb zeker ook wedstrijden verloren die ik had moeten winnen.”

Waaraan lag dat?

“Ik kan me slechts kortstondig concentreren. Dat is mijn zwakste punt. Het is me vaak overkomen dat ik goed aan een match begon maar dat mijn gedachten plotseling elders zaten en voor ik het goed en wel besefte, stond ik achter. Ik heb dat ook bij andere zaken. Wanneer ik schrijf, verlies ik ook meteen mijn aandacht. Bovendien ben ik ongeduldig van aard, ik kon op een tenniscourt doorgaans onvoldoende de rust behouden.”

Uw concurrenten keken in de kleedkamer naar tv en joelden telkens als u verloor. Heeft dat u gekwetst?

“Als je een publiek figuur bent, horen nijd en kritiek erbij. Dat verdragen is een deel van de job. Je krijgt er een dik vel van, al ben ik per slot van rekening ook maar een mens.”

Andere speelsters verweten u dat u het tennisterrein als bühne misbruikte.

“Wat moest ik dan doen? Mijn lange blonde haar kort laten knippen?”

Kon u begrip opbrengen voor hun afgunst?

“Ach, als mensen niets meer te vertellen hebben, beginnen ze te roddelen. Zo gaat dat toch overal. Die mensen zouden beter wat meer naar zichzelf kijken. Neem nu al die kreten die de nieuwe generatie speelsters bij elke slag uitstoot. Had ik dat destijds gedaan, ze zouden me vermoord hebben. Nu ja, wanneer de mensen over je spreken, wil dat zeggen dat je iets betekent.”

Verouderen

Billie Jean King zei destijds: ‘Wat een tennisspeelster en een mooie jonge vrouw gemeen hebben, is dat ze nog op jonge leeftijd beseffen dat het beste voorbij is.’

“Dat wil ik tegenspreken. Elke leeftijd heeft zijn charme. Oudere mensen zijn op een andere manier mooi en aantrekkelijk. Ik houd ervan om te verouderen. Je leert jezelf en ook de andere mensen almaar beter kennen. Bij elke verjaardag zeg ik: weer een jaar bijgeleerd. Ik hou nu meer van mezelf dan vroeger. Ik zou mijn geestelijke ontwikkeling, mijn ervaringen en mijn kennis niet willen inruilen voor een jonger lichaam. Ik verheug me volop op wat er nog komt. Ik zou niet opnieuw achttien jaar willen zijn.”

door maik grossekathöfer

Wat moest ik dan doen? Mijn haar kort laten knippen?

Bij elke verjaardag zeg ik: weer een jaar bijgeleerd. Al die dingen die ze over mij hebben geschreven: ik vind dat komisch. Maar ook griezelig.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content