Ronald Gaastra is tevreden met de prestaties van de Belgen en ziet de wereldtop steeds breder worden. ‘Er waren geen favorieten veilig hier in Londen. ‘

Hoog in het olympisch zwemcomplex gaat het Britse publiek helemaal uit de bol als thuiszwemster Rebecca Adlington een fantastische tijd neerzet. Er wordt zo hard geschreeuwd dat Ronald Gaastra, de Nederlandse coach van het Belgisch olympisch zwemteam, even moet stoppen met praten: “Ik zeg mijn atleten: geniet hier vooral van. Vier jaar heb je hier hard voor gewerkt, alles voor gelaten. Dan zou het toch dom zijn om door stress die vier jaar weg te gooien. Denk niet aan chrono’s. Als de uitvoering goed is, zijn de tijden dat meestal ook. Hier moet je vooral kunnen racen. Daarom zijn die Amerikanen zo goed: die kunnen racen, zwemmen tegen een ander.”

Bliksemafleiders

Wat heeft je algemeen verrast op deze zwemkampioenschappen?

Ronald Gaastra: “Dat er veel winnaars zijn uit verschillende landen. De breedte van de zwemtop is enorm. Er waren geen favorieten veilig hier in London. De BBC vraagt: wie is die Pieter Timmers? Maar er zijn wel meer zwemmers van wie je je afvraagt: waar komt die ineens vandaan? Ik zag een meisje uit Marokko in de halve finales schoolslag. Vroeger stond de setting vast. Phelps en Lochte moesten hier elke keer voluit aan de bak, want er zat altijd iemand op de loer. Dat had je vier jaar geleden niet.”

Is Phelps versleten, zoals sommigen beweerden?

“Ik denk niet dat hij versleten is, wel dat zijn drive niet meer dezelfde is. Vooraf aankondigen dat dit je laatste toernooi wordt, is niet de beste drive om te winnen. Ik vond Phelps te relaxed. Hij verloor en hij lachte! A happy loser is a bad athlete. Hij was niet meer zo scherp. Je ziet hem in de atletenbus zitten praten met andere mensen. Dat was voorheen niet denkbaar. Toen praatte hij hooguit met de andere Amerikanen.”

Wat was jouw eerste reactie toen je de prestatie van de Chinese Shiwen Ye zag?

“Sterk, heel mooie tijd.”

Bij jou ging niet meteen een alarmsignaal af?

“Ik vind dat te gemakkelijk. Het is niet omdat een ander iets doet wat wij niet kunnen, dat het ineens verdacht is. Als ik lees dat Phelps zeven dagen op zeven trainde, 100 kilometer in de week, en dat weken aan een stuk, zeg ik heel eerlijk: mijn allerbeste atleet zou dat hooguit twee, drie weken volgehouden hebben. Phelps kan dat wel. Daar stelde niemand zich vragen bij. Iedereen dacht: wat een arbeidsethiek! Maar als een Chinees hetzelfde doet, zegt iedereen: wat raar.”

Maar kan het dat een meisje van zestien even snel zwemt als een van de beste mannen ter wereld?

“Blijkbaar wel. Het is nog nooit gebeurd, maar dat wil niet zeggen dat het niet kan. Toen de eerste vrouw 2 uur 20 liep op de marathon, zei men ook: dat kan niet. Maar het kan dus wel. Alleen is Shiwen Ye niet zo groot en vrij stevig, het kan dat je ze over vier jaar niet meer ziet omdat ze zwaarder gaat worden. Geven ze haar de tijd, dan is ze misschien over zes jaar terug, maar zo werkt het niet in China.

“Er is dat ware verhaal van een Australische coach die heel hard traint en al jaren in China werkt. Op een dag wordt hij bij de directie geroepen. Die is tevreden met de resultaten, maar vraagt of hij niet wat harder kan trainen. Hij schrikt. ‘Als ik nog harder train, gaan ze recht het ziekenhuis in’, zegt hij. ‘Maakt niet uit’, zeggen ze. ‘Als ze het niet aankunnen, komen er weer nieuwe.'”

Bart De Wever

Ben je tevreden over de Belgische prestaties?

“Onze doelstellingen zijn bereikt, met zes Belgische records en de finale op de 4×100 meter vrije slag. Dat verraste me niet. Het geeft aan dat we beginnen aan te sluiten met de top. Aan Kimberly Buys heb ik gezegd: ik weet dat in jouw lichaam 58 seconden rond zit. Ik moet alleen de juiste sleutel vinden om dat eruit te krijgen.”

De zwemmers kwamen hier als voorbereiding op Rio, werd aangegeven.

“Dat is een foute redenering. Wij proberen per jaar beter te worden. Vier jaar is zo lang. Timmers zou over vier jaar een finale kunnen halen, maar hij zou ook kunnen trouwen en stoppen met zwemmen: in 2016 zal hij acht jaar afgestudeerd zijn als handelsingenieur. Vier jaar doorgaan vraagt toch flinke investeringen van zo’n atleet. Wie geen universitair diploma heeft, moet wel rondkomen van 1300 euro per maand. Daar trekt de gemiddelde voetballer in België zijn schoenen niet voor aan. Ik kan me voorstellen dat Timmers over twee jaar zegt: mijn appartement kost 600 euro per maand, als ik ook nog een auto moet betalen, houd ik niets over. Vandaag werken de federatie en Bloso veel professioneler dan in de tijd dat ik met Fred Deburghgraeve goud haalde, maar je moet accepteren dat België een heel kleine visvijver heeft, waar maar om de zo veel tijd een grote vis uit komt.”

Gaan we Ruta Meilutyte, de 15-jarige Litouwse die goud pakte op de 100 meter schoolslag, in Rio terugzien?

“Als ik er mijn geld op moet inzetten, zeg ik: over vier jaar zien we die niet meer. Een kans van een op tien!

“Het mentale is het belangrijkste. Ik kan ze zo goed voorbereiden als ik wil, maar in de wedstrijd moeten zij toch op dat blok gaan staan. Daar heb je een speciaal karakter voor nodig. Ik heb tegen Buys gezegd: ‘Je moet echt een bitch zijn.’ Maar dat is Kimberly niet. Timmers kan dat wel. Deburghgraeve kon dat ook. Als je die prikkelde, zwom die bij wijze van spreken in het midden van de nacht een wereldrecord. Gedrag kan je bijsturen, het karakter van iemand kan je niet veranderen. Als de intrinsieke motivatie niet groot genoeg is, vergeet het dan. Je moet je atleten niet pamperen, je kan ze beter een schop onder de kont geven. Als je ze pampert, halen ze het toch niet.”

Ga jij door tot Rio?

“Mijn contract loopt nog, de stad Antwerpen heeft net haar topsportbeleid voor nog eens drie jaar verlengd. Dan zit je al één jaar voor de Spelen. Tenzij Bart De Wever dat project straks afschrijft. Dus wat mij betreft, mag Patrick Janssens nog wel even burgemeester blijven.”

DOOR GEERT FOUTRÉ IN LONDEN

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content