Waar in het voetbal alleen Erik Gerets in slaagde, deed basketbalspeler Tomas Van Den Spiegel tweemaal: als Belg de Europese beker voor landskampioenen bij de heren winnen. In maart keerde de 2m14 grote center terug naar BC Oostende, waarmee hij komend weekend de Final Four van de EuroChallenge speelt. Terugblik op een imposante carrière.
Debuut op 17-jarige leeftijd Tomas Van Den Spiegel: “Als 17-jarige junior werd ik bij Okapi Aalst net voor het seizoen overgeheveld naar de A-ploeg omdat Mike De Doelder uitgevallen was met klierkoorts en de club geen geld had voor een nieuwe speler. Ik werd voor de leeuwen gegooid, maar dat draaide verrassend goed uit. Ik werd Rookie van het Jaar en Okapi verloor nipt de halve finale van de play-offs tegen Charleroi. Toen besefte ik al: ik ga hier mijn job van kunnen maken. Maar ik wist ook dat ik beter moest worden en dat kon alleen bij een topclub. Charleroi trok hard aan mijn mouw, maar ik koos voor Oostende, de club waar ik altijd voor gesupporterd had.
“Een gemakkelijke stap, dacht ik, maar dat viel tegen. Elke training moest ik op de toppen van mijn tenen lopen om het niveau van Jean-Marc Jaumin, Ronny Bayer, Barry Mitchell of Daniël Goethals te halen. Ik speelde nauwelijks, tot Oostende halverwege het seizoen Nick Nurse op straat zette en Vlado Djurovic binnenhaalde. Een typische Joegoslavische coach die mij tijdens individuele trainingen afmaakte en tot het uiterste dreef. Maar: ik deed niets liever. Dáárvoor was ik naar Oostende gegaan.
“Het seizoen erna was er een om vlug te vergeten: ik hervatte te snel na een knieoperatie en moest het hele seizoen de pijn verbijten. Op aanraden van de nieuwe coach Lucien Van Kersschaever focuste BCO het seizoen daarop op Belgisch talent. Hoewel ik pas 21 was, werd ik plots tot leider van de ploeg gebombardeerd. Die verjongingskuur stuitte op veel kritiek, maar tot ieders verbazing behaalden we de finale van de beker én de play-offs.
“Van Kersschaever was de meest bepalende figuur uit mijn carrière. Hij stuurde me naar dokter Marc Martens, die mijn knie in de zomer góéd opereerde, en zei: ‘Als je weer fit bent, ben jíj mijne man.’ Lucien hield woord: in november gooide hij mij meteen in de basisvijf en zelfs toen ik in de eerste wedstrijden mijn draai niet vond, liet hij me gewoon staan. In die maanden heb ik tientallen uren apart met Van Kers getraind. Oefeningen met, maar vooral ook zónder bal, puur op voetenwerk. Niet leuk, maar voor een center heel belangrijk. Daarvoor was dat verre van mijn specialiteit, maar later werd ik zelfs geroemd om mijn snelle voeten.
“Al dat harde werk rendeerde: het seizoen erop werd ik Speler van het Jaar en wonnen we ondanks het onbegrijpelijke ontslag van Lucien zowel de beker als de titel. Hoewel Oostende me een verbeterd contract voorschotelde en ik pas 23 was, vond ik de tijd rijp om naar het buitenland te trekken.”
De transformatie in Bologna
“Mijn eerste seizoen in het buitenland, bij Fortitudo Bologna, was een tegenvaller: na een scheenbeenbreuk in de zomer moest ik maandenlang revalideren. Dat gaf me echter de kans om privélessen Italiaans te volgen – ik moest íéts doen – en vooral om de sportcultuur in Italië te leren kennen. Clubliefde staat er boven alles, zeker bij een ploeg met een lange traditie als Fortitudo. Het volstaat niet om je matchkes af te werken, je moet de club in je hart dragen.
“Toen ik na een korte passage bij Oostende het seizoen erop weer volledig fit was, maakte de salonspeler die in België vooral op zijn talent teerde, plaats voor een vechter die iedere bal probeerde te dunken, in de tribune sprong, desnoods dóór de muur ging. Al in mijn eerste match gaf ik mijn visitekaartje af: 12 punten in de tweede helft in een Euroleaguematch tegen Barcelona. De week erna speelden we thuis tegen Alba Berlijn en haalde de coach me na een misser naar de bank. De hele zaal begon te fluiten. ‘Wat is dit?’, schrok ik. ‘Dat is niet voor jou, maar voor de coach’, zei een ploegmaat. En toen ik in de derby tegen Virtus Bologna mijn ploeg met 17 punten in de tweede helft naar een felbevochten zege leidde, werd ik helemaal op handen gedragen. Ik kreeg zelfs een prachtige bijnaam: Il Leone delle Fiandre.
“Ook met de ploeg liep alles naar wens, want we behaalden de finale van de play-offs én de Euroleague, al verloren we die wel zwaar met 118-74 in en tegen Maccabi Tel Aviv. Deels onze fout: we hadden dat seizoen al gewonnen van Maccabi en waren te hautain het terrein op gestapt. Dodelijk in een zaal met alleen knotsgekke thuissupporters, aangezien de fans van de drie andere ploegen de finale boycotten wegens de precaire situatie in Israël. Voor mij ook geen leuke herinnering, want door een voetblessure was mijn rol vrij beperkt ( 3 punten in 8 minuten, nvdr).
“Ondanks die afknapper was de periode in Bologna de tofste uit mijn carrière. Een grote stad, maar op mensenmaat. Ik woonde midden in het gezellige centrum, op een paar honderd meter van de zaal, omgeven door restaurants. Niet toevallig woog ik toen tien kilo meer dan nu …” ( lacht)
Telefoontjes uit Moskou
“Na een teleurstellende passage bij Virtus Rome – ik vond er sportief nooit echt mijn draai – kreeg ik in februari 2006 tientallen telefoontjes van CSKA Moskou, eigendom van de superrijke Michail Prochorov en een absolute topploeg in Europa. Hun center had zijn kuitbeen gebroken en coach Ettore Messina wilde mij per se. De voorzitter en general manager vlogen zelfs speciaal met een chartervlucht naar Kazan, waar ik met Rome een Euroleaguematch afwerkte, om twee minuten met mij te babbelen. Drie dagen later speelde ik mijn eerste wedstrijd voor CSKA … Onwaarschijnlijk bijna: alsof ik van de bank van Anderlecht naar Real Madrid verhuisde. Enig nadeel was dat ik mijn vrouw ( ex-volleybalspeelster Julie Rumes, nvdr) een paar maanden moest achterlaten. Zij had die zomer een contract getekend bij tweedeklasser Siram Rome en kon daar niet onderuit.
“Coach Messina, de José Mourinho van het basketbal, beschouwde me als het ontbrekende stukje van zijn puzzel. Meestal viel ik op het einde van het eerste quarter in en moest ik vijf minuten de ziel uit mijn lijf lopen. Hetzelfde in de tweede helft. Veel is dat niet, maar ik was al blij dat ik met die Europese toppers mócht spelen.
“De puzzel viel perfect in elkaar: titel, beker en als climax winst in de finale van de Euroleague tegen Maccabi Tel Aviv: 73-69. Ik speelde niet mijn beste wedstrijd ( 0 punten, 2 rebounds in 10 minuten, nvdr), maar dat kon me bij het eindsignaal gestolen worden. De mooiste minuut uit mijn carrière. Toen wist ik waarom ik met Van Kersschaever al die oefeningen gedaan had …
“Voor CSKA was het de eerste Europese titel voor landskampioenen sinds 1971. Een historisch moment, want CSKA is meer dan een basketclub. De ploeg van het Rode Leger, een symbool van Rusland en dat straalde het ook uit. Niet alleen de spelers, maar ook alle mensen uit de omkadering, mét familie, werden met twee charters naar de Euroleaguefinale in Praag gevlogen. One big happy family. Aan dat wij-gevoel besteedde de club heel veel aandacht. Als een speler verjaarde, kreeg hij een cadeau en gingen we met de hele groep iets eten. Die familiale sfeer ging samen met een ongezien professionalisme. De eerste dag na mijn aankomst kon ik al meteen in mijn nieuwe, luxueuze appartement. Ik kreeg zelfs een privébegeleider, een combinatie butler-chauffeur-vertaler.
“Niet toevallig bleven de sportieve successen duren. Het seizoen erop wonnen we opnieuw de titel en de beker, maar we verloren wel nipt met 93-91 de finale van de Euroleague in en tegen Panathinaikos Athene, voor 18.000 zotte Grieken.
“Ik wilde bij CSKA blijven, maar toen bleek dat er wellicht minder buitenlanders per ploeg toegelaten zouden worden, koos ik voor een lucratief voorstel van het Poolse Trefl Sopot. Dat liep heel goed, tot CSKA me al na een half seizoen weer terughaalde. Blijkbaar hadden ze mijn impact onderschat, vooral náást het veld. Ik was de goedgezinde Belg die met iedereen overeenkwam en zo de ideale verbindingspersoon tussen de spelers. Vier maanden na mijn terugkeer wonnen we opnieuw de finale van de Euroleague tegen – alweer – Maccabi Tel Aviv. Een walk-over ( 91-77, nvdr), waardoor de ontlading minder groot was. Bovendien speelde ik wegens een enkelblessure slechts drie minuten. Eigenlijk onverantwoord, maar voor zo’n finale geef je niet zomaar forfait, hé.”
Het Boussoufavoorstel uit Oekraïne
“In de zomer van 2008 werd ik geopereerd aan mijn enkel. Een te groot risico voor CSKA om mij te houden en ook een deal met Valencia sprong af. Ik zat zonder ploeg, tot ik een Boussoufavoorstel kreeg van het Oekra-iense Azovmasj Marioepol. Víjfmaal meer dan wat ik nu krijg in Oostende. Helaas brak in het najaar de wereldwijde economische crisis uit. De sponsor van Marioepol was een staalmagnaat die in een dag de prijs van staal volledig in elkaar zag stuiken. Wij mochten nog wel basketten maar het geld was op. Ik kreeg alleen wat euro’s om eten te kopen …
“Ook de levensomstandigheden waren abominabel. De eerste nachten werd ik in een aftands sporthotel in the middle of nowhere gestopt. Daarna verhuisde ik naar een appartement dat in België onbewoonbaar verklaard zou worden: de stopcontacten hingen uit de muur, er liep een gasleiding op ooghoogte door de keuken waartegen ik botste als ik ’s morgens niet goed wakker was, de boiler stond ín de douche …
“In de stad was het niet beter: door de staalfabrieken hing er voortdurend een gele, naar sulfer stinkende wolk boven het centrum. Er waren ook geen restaurants, geen ontspanningsmogelijkheden, geen medische verzorging … Na twee weken heb ik mijn zwangere vrouw naar huis gestuurd. Te riskant.
“Die eerste weken heb ik me tientallen keren afgevraagd: wat heb ik nu gedaan? Iedere dag luisterde ik naar het liedje No Stress van Laurent Wolf om me kalm te houden. Voor de rest deed ik niets anders dan trainen, surfen op het internet en optrekken met mijn ploegmaats. Gelukkig toonde Real Madrid eind november weer interesse. Ik ging meteen akkoord.”
Pakjes uitdelen met Gonzalo Higuaín
“Het contrast met Oekraïne was bijzonder groot. Van min twintig naar plus twintig graden, van een krot naar een woning in een residentiële buitenwijk van Madrid … Meer moest dat niet zijn, al merkte je wel dat het budget van Real tot dertig procent lager lag dan dat van CSKA Moskou ( geschat tussen de 45 à 50 miljoen euro, nvdr). Een leuke bijkomstigheid was wel dat we als basketspelers een aparte box in het Santiago Bernabéustadion hadden. Zo’n kans liet ik als voetballiefhebber niet liggen: als ik kon, ging ik naar bijna elke thuiswedstrijd van Real. Veel contact met de sterren hadden we weliswaar niet: de enige keren dat we de voetballers ontmoetten, was tijdens het traditionele kerstmaal of tijdens sociale verplichtingen. Met Gonzalo Higuaín heb ik eens cadeautjes uitgedeeld in een kinderziekenhuis. Raúl zat tijdens onze matchen wel vaak in de tribune, maar ik heb hem nooit persoonlijk ontmoet.
“In mijn eerste jaar bij Real werden we uitgeschakeld in de play-offs en in de Euro-league raakten we niet verder dan de laatste acht. Ikzelf speelde een prima tweede deel van het seizoen, met dank ook aan landgenoot Axel Hervelle, die me geholpen had met de integratie. Ik kon voor een seizoen bijtekenen, maar in september onderging ik weer een enkeloperatie en toen ik in december iets te vlug hervatte, scheurde ik een pees in mijn voet af. De zoveelste zware blessure in mijn carrière. ‘Seizoen voorbij’, luidde de eerste diagnose, maar de laatste twee maanden heb ik toch nog op het parket gestaan. Een overwinning op mezelf, want ik had heel diep gezeten.
“Na de kwalificatie voor het EK met de Belgian Lions toonden een paar Europese subtoppers interesse, maar ik wimpelde ze allemaal af tot Olimpia Milano, een Italiaanse topclub, een voorstel van twee maanden deed. Een foute keuze … Ik wil mijn hart en ziel in een club leggen, maar in zo’n chaotische club was dat onmogelijk. Voor het eerst in mijn carrière voelde ik me een huurling. Zoals ik op mijn 23e voelde dat de tijd rijp was om naar het buitenland te vertrekken, voelde ik dat het tijd was om terug te keren. Naar Oostende, de club van mijn hart.”
DOOR JONAS CRETEUR
“De voorzitter en general manager van CSKA Moskou vlogen speciaal naar Kazan, waar ik met Rome een Euroleaguematch afwerkte, om twee minuten met mij te babbelen.”
