In de sterren geschreven

© adidas

Duitsland gaat deze zomer op zoek naar zijn vijfde wereldtitel. Indien die Mannschaft in haar missie slaagt, mag ze opnieuw een kampioensster aan haar shirt toevoegen.

Adidas stelde in maart de uitrustingen voor waarmee Duitsland naar het WK 2018 in Rusland zal trekken. Mannequins van dienst Mats Hummels, Toni Kroos en Mesut Özil poseerden in een ontwerp met een retro tintje, geïnspireerd op de plunjes waarmee de Duitsers een gouden medaille binnenhaalden op de wereldbeker van 1990. Na eerdere successen in 1954 en 1974 kroonden onze oosterburen zich in 2014 voor de vierde keer tot Weltmeister. Sindsdien treden ze met vier gouden sterren boven het bondslogo op het shirt aan, een subtiel detail dat de doorsnee voetbalkijker vaak niet eens opmerkt.

De traditie vindt zijn oorsprong in het clubvoetbal. Juventus was de eerste om een kampioensster te dragen.

Volgens een bepaling van de FIFA mag elk land dat een editie van de wereldbeker heeft gewonnen één vijfpuntige ster op de uitrusting van het eerste team zetten. Zo dribbelen Neymar en zijn Braziliaanse ploegmaats met cinco estrelas rond en hebben de Italianen er vier op hun azuurblauwe tenues. Vrouwenteams hebben de keuze om met de sterren van hun mannelijke collega’s te pronken of met hun zelf veroverde exemplaren. De FIFA organiseert de Women’s World Cup nog maar sinds 1991. Alleen de VS (drie keer), Duitsland (twee keer), Japan en Noorwegen konden het tornooi al winnen.

Verder mogen eindzeges op continentale tornooien ook afgebeeld worden. Zo verwijzen de vijf sterren op het shirt van Kameroen naar evenveel overwinningen in de Afrika Cup. Samuel Eto’o (ex-Barcelona) is ondanks zijn afscheid als international in 2014 nog steeds topschutter aller tijden van het Afrikaans kampioenschap. Hij bezorgde zijn land twee eindzeges (in 2000 en 2002), en aldus twee sterren.

De traditie vindt zijn oorsprong in het clubvoetbal. Juventus was de eerste om een kampioensster te dragen na het behalen van zijn tiende landstitel in 1958. Het gouden exemplaar kwam er als aanvulling op de scudetto, het vlagje in de Italiaanse driekleur dat de huidige kampioen van de Serie A mag opspelden.

Geen eenduidigheid

Hoewel het gebruik zich over de hele voetbalwereld verspreid heeft, bestaat er geen algemene regelgeving. La Liga bijvoorbeeld, waar Real Madrid 33 titels heeft en FC Barcelona 25, maakt geen gebruik van het sterrensysteem. In de meeste competities brengt men per vijf of tien titels één ster aan. De Duitse Bundesliga, daarentegen, hanteert een systeem van 1, 2, 3 en 4 sterren voor ploegen die respectievelijk 3, 5, 10 en 20 keer bovenaan de tabel eindigden. Of en wanneer 28-voudig kampioen Bayern München een vijfde mag toevoegen, is nog niet geweten: met zo’n overmacht hield het reglement uit 2004 geen rekening. Net zoals vele andere Zuid-Amerikaanse clubs heeft het Argentijnse Boca Juniors er dan weer een voor elk gewonnen kampioenschap in haar logo verwerkt, maar liefst 52 in totaal. Bovendien hebben niet alle sterren dezelfde kleur: in de Poolse eerste klasse speelt men afhankelijk van het aantal titels met een wit, zilveren of gouden exemplaar.

Vervolgens zijn clubs ook vrij om andere prijzen af te beelden, zoals een (inter)nationale beker. In het Champions Leagueseizoen van 2005/06 droeg Liverpool vijf sterren om zijn aantal zeges op het kampioenenbal te symboliseren. Intussen heeft de UEFA een multiple-winner badge geïntroduceerd voor ploegen die de CL vijf keer of meer hebben gewonnen (Real Madrid, Liverpool, AC Milan, Bayern München en FC Barcelona) of drie keer op een rij (naast Bayern en Real ook Ajax).

Select groepje

In België hebben Standard (10 keer kampioen), tweedeklasser Union Saint-Gilloise (11) en Club Brugge (15) elk één ster, Anderlecht (34) drie. ‘Het zal voor Anderlecht een ongelofelijke eer zijn om deel uit te maken van dat selecte groepje met drie kampioenensterren’, verklaarde toenmalig RSCA-manager Herman Van Holsbeeck in Het Nieuwsblad. Het was 17 april 2010, een dag voor de clash op verplaatsing bij Club Brugge. Na een 1-2-zege en een dertigste titel trad Anderlecht toe tot een kransje van slechts acht andere Europese teams, dat dezelfde schaal van één ster per tien titels hanteert: SK Rapid Wien (32), CSKA Sofia (31), AC Sparta Praag (36), SL Benfica (36), Ajax (33) en Juventus (34). Olympiacos (44) heeft er zelfs vier, Rangers FC (54) vijf. Het Franse FC Nantes heeft met acht het grootste aantal sterren van Europa in haar geel-groene blazoen, weliswaar een voor elke keer dat het kampioen speelde in de Ligue 1.

Club Brugge heeft pas in het truitje van afgelopen seizoen een gouden sterretje geïncorporeerd. Het ontwerp voor de tenues kwam er in samenspraak met de supporters. ‘Nu kunnen we voor het eerst aangeven welke details wij als fans belangrijk vinden en in wat voor shirt we onze helden op het veld willen zien’, zei Geert De Cang, voorzitter van Blue Army. CEO Vincent Mannaert was tevreden over de input van de fans. ‘Zij kennen de volledige historiek van deze club. Dat wordt weergegeven door de zoveel verschillende shirts die ze eigenlijk bijna allemaal uit het hoofd kennen en verzameld hebben. Daar halen ze een aantal accenten uit die een heel mooie combinatie zijn van die rijke traditie en een vertaling naar het Club van 2017. ‘

Rugby en basketbal

Ten slotte zijn er nog sterren die geen zege voorstellen. De elf van CA Peñarol uit Uruguay staan voor de spelers, de dertien van Philadelphia Union voor de oorspronkelijke staten van de VS. Montreal Impact, de ex-club van Laurent Ciman, heeft er vier als symbool voor de nationaliteiten van de oprichters van de stad.

Tussen 1997 en 2016 sierden drie stuks het logo van Manchester City, enkel ter decoratie. Atlético Madrid heeft er zeven, een verwijzing naar het wapenschild van de stad. Ondertussen is de traditie overgewaaid naar andere sporten zoals rugby en basketbal.

Of de hemellichamen op de shirts ook helpen om de sterren van de hemel te spelen, is niet meteen duidelijk.

Sterren als eerbetoon

In november 2016 crashte LaMia Airlines-vlucht 2933 tegen El Gordo, een berg in Colombia. Aan boord bevonden zich de spelers en staf van Chapecoense. 75 mensen kwamen om het leven, onder wie 19 van de 22 voetballers van de Braziliaanse eersteklasser. Zij waren onderweg naar Medellín om er de heenmatch van de finale van de Copa Sudamericana af te werken, het Zuid-Amerikaanse equivalent van de Europa League.

Als postuum eerbetoon introduceerde Chape, voluit Associação Chapecoense de Futebol, twee sterren. Een groene in de ‘F’ van het clublogo ter nagedachtenis van de slachtoffers, een witte erboven om te herinneren aan de Copa Sudamericana die het, zonder de finale te spelen, in ontvangst mocht nemen. Die symbolische actie kwam er op vraag van Atlético Nacional, de Colombiaanse tegenstander in de finale.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content