Ging er dan destijds niemand openlijk in het verzet tegen de dictatuur? Jawel. Elke donderdag, en dat sinds 1976, wandelen een reeks vrouwen rond de Plaza de Mayo, rechtover de Casa Rosada, de ambtswoning van de president van Argentinië. Tijdens het WK van 1978 kregen ze veel aandacht, de moeders die wilden weten waar hun verdwenen zonen waren.

De betreurde Jan Wauters formuleerde het destijds zo in zijn dagboeken: “Terwijl de spelers herstelden en zich vermaakten in hun trainingskampen, terwijl de

journalisten in groten getale hun werk ontvluchtten en aan ’t barbecueën waren in een rustig oord buiten de stad, kwamen, zoals elke donderdag, de moeders van de Plaza de Mayo bij elkaar om in stilte te getuigen van hun leed, het verdriet dat ze lijden, zolang ze niet weten waar hun zonen zijn. De ‘malle moeders’ van de Mayo hebben ze zichzelf genoemd. Ze vinden geen officieel gehoor en toch komen ze elke keer terug om te vragen waar hun kinderen zijn. Gisteren waren de vrouwen er weer, niet met twintig, dertig, zoals gewoonlijk, maar met twee-, driehonderd wel. Voor weer een stille tocht, een snikkend protest, een gesmoorde klacht tegen de repressie, de ondraaglijke verdrukking van de Argentijnse regering. De zachte tegen de harde krachten. Een indrukwekkende confrontatie.”

Vandaag lopen ze er nog. We ontmoeten Juana Pargament, nu een kranige oude vrouw van 95 (!). Veertig minuten lang geeft ze krachtig van katoen tegen alles wat niet strookt met de mensenrechten, vroeger en nu. Indrukwekkende dame, van Letse afkomst langs moeders kant, met een Duitse vader, maar door en door Argentijnse, niet bang voor de macht, toen niet en nu nog minder. Om stil van te worden. Hoe ze destijds tijdens de Mundial het hoongelach van anderen verdroegen. Sterke vrouwen, al noemde de katholieke kerk hen destijds terroristas subversivas …

Twee dagen later bezoeken we de ESMA, de Escuela Mecánica de la Armada. Officieel een opleidingsinstituut voor onderofficieren, officieus ten tijde van de dictatuur een gevangenenkamp waar mensen verhoord en gemarteld werden. Daarna werden ze vastgehouden of

verdwenen ze. In het niets. Naar het zuiden gedeporteerd, als ze geluk hadden, maar even vaak na het toedienen van een slaapmiddel in een vliegtuig geladen en in zee (of de rivier) gedropt. We verzinnen het niet.

Van de ongeveer 5000 mensen die hier ‘verbleven’, zijn

er slechts een goeie 4 procent die nog kunnen getuigen over wat hen overkomen is. Zelden zo’n intense rondleiding meegemaakt, met aangrijpende verhalen. Oudere Argentijnen geven nu toe dat ze zich ten tijde van de Mundial volop lieten gaan in de euforie, niet wetend wat zich hier afspeelde, op goed anderhalve kilometer van het stadion waar Argentinië triomfeerde. De legende wil dat de gevangenen het gejuich in het stadion bij de Argentijnse goals konden horen …