Het was mei 2000. Benfica had net de grote derby van Lissabon gespeeld tegen Sporting, en de VRT had mij eropuit gestuurd om een reportage te maken over Mbo Mpenza, toen speler bij Sporting. Na die match zag ik hem voor het eerst van dichtbij, de toenmalige coach van Benfica, Josef Heynckes, alom bekend als der Jupp. De Portugese voetbalpers stortte zich massaal op hem, hij maakte enkel wat afwerende handbewegingen en snelde tussen een zondvloed aan nasale Portugese klanken richting uitgang. Toen ik riep: ” Eine kurze Frage auf Deutsch, Herr Heynckes?“, draaide hij zich om en klaarde zijn gezicht op. Plots scheen de Portugese herrie achtergrondgeluid, hij had een houvast gevonden. Zijn ogen straalden een mengeling van kwetsbaarheid en dankbaarheid uit. Het was geen lang interview, maar die blik in zijn ogen heb ik nooit vergeten en heb ik sindsdien al talloze keren opnieuw herkend. Jupp Heynckes is een coach die zich afschermt tegen de harde voetbalwereld door zich vaak afstandelijk te gedragen, maar in feite is hij al zijn hele coachbestaan op zoek naar wat warmte en geborgenheid. Het is geen toeval dat zijn bijnaam ‘Osram’ is, naar de Duitse gloeilampenproducent. Bij te veel stress en opwinding gloeit de kop van Jupp namelijk erg gevarieerd in allerlei tinten van rood.
Heynckes was een geweldige voetballer in de jaren zeventig, met een erelijst om u tegen te zeggen: vier Duitse titels, een Duitse Pokal en een UEFA Cup met Borussia Mönchengladbach. En bovendien Europees én wereldkampioen met de Mannschaft. Zijn trainersloopbaan is heel wat controversiëler en minder succesrijk verlopen. Heel veel tweede plaatsen en net-niet-prestaties, maar als prijzen enkel twee titels met Bayern (intussen al meer dan twintig jaar geleden) én natuurlijk die Champions League met Real Madrid in 1998.
Er is in de internationale pers voorlopig nauwelijks aandacht aan besteed, maar Heynckes staat dus wel héél dicht (een zege van Bayern tegen Chelsea) bij een historische prestatie: hij kan zaterdag toetreden tot dat eminente en elitaire lijstje van coaches die met verschillende clubs Europacup I of de Champions League gewonnen hebben. Daarop prijken voorlopig drie namen: één Portugees (dat weet wél iedereen, want Mourinho weet de pers uitstekend te bespelen), één Oostenrijker (monument Ernst Happel) en één Duitser ( Ottmar Hitzfeld). Heynckes kan van het trio een voor driekwart Duitstalig kwartet maken.
Maar dan zijn we terug bij zijn karakteriële eigenschappen. Heynckes heeft het erg moeilijk met assertieve, extraverte coaches van de tegenpartij, dan keert de onzekerheid in zijn ogen terug. Bayern heeft de afgelopen twee jaar te lijden gehad onder een Dortmundvloek: vijf nederlagen op rij! Viermaal in de competitie, en afgelopen zaterdag in een zinderende Pokalfinale ook nog eens een 5-2 aan de broek. De extraverte Jürgen Klopp stuwde zijn team naar een demonstratie, Heynckes kwam nauwelijks van de bank en zat daar weer met de verschrikte blik. Nochtans heeft hij Bayern het afgelopen seizoen in twee periodes echt hoeravoetbal laten spelen, beter dan ooit onder Van Gaal. Bij het begin van het seizoen, en ook nog eens in februari-maart. Maar hoera werd geen joepie voor Jupp, want op de beslissende momenten was Dortmund beter en was de melancholisch-angstige blik in de ogen van Heynckes er weer. Wat Roberto Di Matteo zaterdag moet tentoonspreiden, is een hoog Kloppgehalte.
Net niet in de competitie, net niet in de beker. Als het ook net niet in de Champions League wordt, hoop ik dat Jupp het kan relativeren, ook voor zichzelf. Want na die match in Lissabon interviewde ik toen ook de jonge Duitse doelman van Benfica: Robert Enke. Hem werd het later allemaal te veel. Jupp wens ik, wat het ook wordt tegen Chelsea, een rustige opatijd toe. Met evenwichtige zachtheid in plaats van angst en jachtigheid in de ogen.
DOOR LUC VAN DOORSLAER
Wat Roberto
Di Matteo zaterdag moet tentoon-spreiden, is een hoog Kloppgehalte.
