Met de film Looking for Eric hoopt ex-Man Unitedster Eric Cantona (43) straks eindelijk serieus genomen te worden als acteur. Portret van een getormenteerde cultheld.

De voetballer Eric Cantona was boven alles een artiest op het voetbalveld. Stijlrijk, creatief, charismatisch, soms geniaal, soms onbevattelijk. Maar ondanks zijn immense talent nam de carrière van de Franse aanvaller pas een hoge vlucht toen hij naar de Premier League verhuisde.

In 1992 tekende hij bij Leeds United, op dat moment een topclub in de hoogste afdeling. Cantona kwam over van Nîmes, waaraan hij door Marseille was uitgeleend omdat Raymond Goethals het daar niet zag zitten met hem. In Frankrijk was Cantona toen al een gecontesteerde figuur, een klasbak die bij AJ Auxerre (waar hij opgeleid werd) en Marseille geen onaardige dingen had laten zien en titels won, maar desondanks het predicaat ’te grillig’ kreeg opgespeld. Het lijstje met incidenten raakte snel gevuld: vechtpartijen met ploegmaats, rode kaarten voor drieste tackles of scheldpartijen aan het adres van de scheidsrechters, een jaar verbanning uit de Franse nationale ploeg omdat hij bondscoach Henri Michel op de nationale televisie had geschoffeerd, en ga zo maar door …

In feite wilde de 25-jarige Cantona in december 1991, na een zoveelste schorsing voor agressief gedrag tegenover een scheidsrechter, zijn afscheid van het profvoetbal aankondigen. Op aandringen van Michel Platini en Gérard Houllier gaf Cantona zijn carrière nog één kans ….

Na een wisselvallig seizoen bij Leeds United, waarin hij vooral als invaller fungeerde maar wel verscheidene prachtgoals maakte en een landstitel pakte, wilde Alex Ferguson hem bij Manchester United. Man U joeg al sinds de succesvolle jaren 50 en 60 op een nieuwe glorieperiode. Pas met de komst van de Franse strateeg kreeg Ferguson een winnende kaart in handen. In zijn eerste seizoen bij Man U won Cantona meteen de Premier League. Iets waar de Man Unitedfans al sinds 1967 op wachtten. Er zouden nog drie titels volgen. Enkel in 1995 haalde Manchester United géén titel. In dat seizoen bleef Cantona acht maanden geschorst aan de kant wegens een karatetrap die hij uitdeelde in een duel tegen Crystal Palace.

Uiteindelijk won Cantona met de Mancunians vier landstitels, twee FA cups en drie Charity Shields. Hij was ook de eerste buitenlandse aanvoerder bij Man U en werd zowel in 1994 als in 1996 verkozen tot Player of the Year in de Engelse competitie. Daarom kwam het afscheid van Cantona in april 1997 als een donderslag bij heldere hemel. “Als de passie weg is, stop ik er liever mee”, vertelde de toen 30-jarige Cantona doodleuk op een persconferentie.

In 2001 stemden de Unitedfans hem tot Speler van de Eeuw van hun favoriete club en tot vandaag wordt zijn naam nog geregeld bezongen bij thuiswedstrijden op Old Trafford. King Eric zal voor eeuwig de man blijven die Manchester United weer op het zegepad leidde na twintig magere jaren.

De acteur

Vreemd genoeg was het die intussen legendarisch geworden karatetrap tegen Crystal Palace die onrechtstreeks tot Cantona’s latere acteercarrière leidde. Om tijdens zijn acht maanden schorsing toch wat omhanden te hebben, ging hij in op een aanbod om een kleine rol te spelen in de Franse film Le Bonheur dans le pré, die achteraf goede kritieken kreeg. Cantona had wel wat acteerervaring opgedaan in reclamespots voor Lipton Ice Tea en Nike, maar daarin beperkte zijn inbreng zich meestal tot het plechtig debiteren van de slagzin ” Au revoir“, zijn persoonlijke variant op de ” Hasta la vista, baby” van Arnold Schwarzenegger. Het rechtopstaande kraagje van zijn voetbalshirt werd daarbij zijn handelsmerk.

Na zijn afscheid van de voetbalsport zag de flamboyante Fransman eindelijk zijn tijd gekomen om zijn meer artistieke kant te ontplooien. Hij ging schilderen, schrijven en acteren. Al had Cantona een hekel aan de eeuwige parallel die de media en het publiek trokken tussen zijn voetbalcarrière en zijn acteercarrière. “Vergeet dat ik ooit voetballer was. Ik ben een volwaardig mens, in al zijn diverse facetten”, vertelde Cantona destijds in een gesprek met boulevardblad Paris/Match.

Cantona werd aangezien als een passionele intellectueel in het anders zo oppervlakkige voetbalwereldje en deed er ook alles aan om dat imago te cultiveren. “Ik heb uitdagingen nodig, liefst zo onhaalbaar mogelijk. Zo niet word ik geconfronteerd met een leegte waaruit dingen kunnen ontstaan die ik liever niet toelaat. Het is een vlucht. Ik moet constant op ontdekking blijven. Het enige moment dat ik rust, is wanneer ik slaap. Veel topsporters maken hetzelfde mee: doorheen je carrière creëer je een psychologische én fysieke afhankelijkheid van extatische momenten – de wedstrijden, de druk, de volle stadions -, het wordt een drug. Dat is iets voor het leven, vrees ik. Ik benijd de mensen die rust kunnen vinden”, zei hij daarover in hetzelfde Franse magazine.

Als acteur werd Cantona lange tijd niet serieus genomen. Zo speelde hij onder meer een bijrolletje aan de zijde van superster Cate Blanchett in het kostuumdrama Elizabeth (1998) en een hoofdrol als corpulente en gefrustreerde flik in L’Outremangeur (2003). Een rol die hem nog steeds na aan het hart ligt: “De mooiste personages om te vertolken zijn zij die worstelen met hun verleden. Vechters die tussen dood en overleven slingeren. Tot dat soort mensen voel ik me aangetrokken. Tussen hen probeer ik mee te overleven en voel ik me minder alleen. Ik acteer niet voor de roem of de verafgoding, die heb ik al gehad.”

Of zijn acteercarrière nu gelanceerd is door de samenwerking met een gerespecteerde regisseur als Ken Loach wil Cantona niet gezegd hebben. Cantona: “Iets gráág doen, is altijd de belangrijkste drijfveer geweest van alles wat ik in mijn leven doe. Als ik op een gegeven moment genoeg heb van acteren, stop ik ook daarmee. Misschien dat ik daarna wel trompet ga spelen, dat is óók een hobby die ik heel graag beoefen.” S

door matthias stockmans