Advocaat Luc Misson hekelt de dopingjacht in de sport. De ware schuldigen, zegt hij, gaan vrijuit : ‘Het zijn niet de jonge sporters die de doping hebben uitgevonden : het systeem dwíngt hen te gebruiken.’
Luc Misson, de van het arrest-Bosman bekende advocaat, lag vorige maand mee aan de basis van de opmerkelijke ‘vrijspraak’ van Ludovic Capelle. De wielrenner was door de Vlaamse Gemeenschap achttien maanden geschorst na een onweerlegbaar positieve epoplas, maar de Raad van State schorste die schorsing nadien op wegens procedurefouten. “C’est Jacques Rogge que j’accuse”, zegt Misson in een ongemeen scherpe veroordeling van de door de Belgische IOC-voorzitter en zijn acolieten georganiseerde dopingjacht. De Luikse advocaat pleit vurig voor een gecontroleerde liberalisering van doping.
De 1ste aanklacht
Misson : “Door zware straffen uit te spreken, stap je uit het tuchtrecht van de bonden en kom je op het terrein van het strafrecht. Als je een beroepssporter voor twee jaar schorst, beroof je hem zo goed als voor het leven van zijn sport. Zulke straffen horen door rechtbanken te worden uitgesproken, niet door een bondscommissie met amateurrechters waarvan sommigen niet eens jurist zijn. Vooral ook omdat onafhankelijkheid absoluut vereist is : sportrechtbanken zijn ingesteld door sportbonden, die zelf hun leden kiezen.”
De 2de aanklacht
Misson : “Twee jaar bij een eerste vergrijp, levenslang bij een tweede : als advocaat kan ik zo’n hyperrepressief systeem onmogelijk aanvaarden. Het doet me denken aan de rechtspraak vóór 1789 en de Franse revolutie. Weerzinwekkend ! Een sporter kan door een simpele onvoorzichtigheid per vergissing iets genomen hebben, zonder dat hij het wist, maar net zo goed kan je te maken hebben met een echte bedrieger die bewust buitengewoon gevaarlijke producten gebruikt. Volgens de antidopingcode van het WADA worden beiden op exact dezelfde manier berecht. De intentie die aan de inbreuk voorafging, wordt niet in overweging genomen, want de basis van de code is : de sportbeoefenaar is verantwoordelijk voor wat er in zijn lichaam zit. Voor mij kan dat niet.
“Een voorbeeld : in het schermen eten de atleten de hele dag niet en nemen ze suikersupplementen tussen de wedstrijden. Bij de Franse ploeg gaat de kinesist die kopen. Omdat het vertrouwde merk er niet meer is, neemt hij een ander mee, maar daar blijkt een product in te zitten dat heel licht doperend is. Eén meisje wordt gepakt en krijgt twee jaar schorsing, terwijl het duidelijk de fout is van de kinesist, die dat ook toegeeft en door de Franse bond wordt ontslagen. Toch wordt het meisje geschorst. Dat kan niet : er moet toch minstens een bewijs van verantwoordelijkheid zijn in hoofde van degene die men veroordeelt ? Voor elke rechtbank in de beschaafde wereld geldt dat men zoekt naar het antwoord op de vraag of iemand iets verkeerds heeft gedaan, of hij het bewust heeft gedaan of onvrijwillig. Het spreekt vanzelf dat de strafmaat naar gelang van het antwoord grondig verschilt. Dat dit niet gebeurt in de sport, is strijdig met de rechten van de mens en een billijke rechtsgang.”
De 3de aanklacht
Misson : “Dopingcontroles moeten juridisch worden beschouwd als schendingen van het privéleven. Ik heb in het verleden de Europese Commissie laten veroordelen omdat ze potentiële functionarissen een aidstest oplegde. Het Europese Hof heeft toen geoordeeld dat dit een schending van het privéleven is. Als je mensen verplicht om te plassen of bloed af te staan, zijn dat schendingen van het privéleven. Alleen de wet kan dat regelen en het is alleen de wet die bepaalt wie dit mag uitvoeren. Het gaat dus niet op om te zeggen dat een sportbond jou als controlearts heeft aangeduid om een atleet te laten plassen. Dit gaat mij veel te ver.”
De 4de aanklacht
Misson : “Ik ga ervan uit dat Jacques Rogge de affaire-Bosman goed heeft gevolgd en weet wat de gevolgen ervan zijn geweest. Het BOIC wilde in volle Bosmanperiode, met toen nog Jacques Rogge aan het hoofd, een systeem invoeren waardoor het de sporter verboden werd naar een gewone rechtbank te stappen in België. Vandaag is het zover : elke deelnemer aan de Olympische Spelen moet vooraf een stapel documenten ondertekenen waarmee hij afziet van de exploitatie van zijn beeltenis en zich ertoe verbindt om zich bij een probleem uitsluitend te wenden tot één bepaalde sportrechtbank : het TAS (dat een privaatrechtelijke organisatie is, nvdr). Dat is zonder meer een schandaal ! Artikel 6 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zegt dat elke burger het recht heeft om elk probleem voor te leggen aan een burgerlijke rechtbank. Bovendien is het TAS door de federaties samengesteld met eigen juristen. De atleet kan maar één van de rechters zelf kiezen, en dan nog van een gelimiteerde lijst waarin hij geen inspraak heeft gehad. Dat choqueert mij.”
De 5de aanklacht
Misson : “Het zit me tot hier dat men jonge mensen kraakt, terwijl zij de doping niet hebben uitgevonden en vaak worden gedwongen erin mee te gaan. Het gemakkelijkste is om in de wielercontracten te laten opnemen dat een betrapte renner direct wordt ontslagen. Het zet de ploegen uit de wind, maar juridisch is zo’n clausule onwettelijk. Anderzijds zegt men tot de renner : als je naar de Tour de France wil, moet je bij de besten zijn ; als je meer wil verdienen, moet je winnen ; als je niet in beeld komt, is de sponsor niet langer in je geïnteresseerd. We weten allemaal zeer goed dat dit niet doenbaar is zonder doping. Praat in vertrouwen met een sportdirecteur en hij weet deksels goed dat zijn mannen pakken, want dat ze anders onmogelijk kunnen slagen. Het peloton is voor 95 procent gedopeerd : in zijn boek heeft Erwann Menthéour toegegeven dat hij zonder doping gewoon niet meer kon volgen.
“Daar komt bij dat achter het dopingprobleem een hele industrie schuilgaat die men niet wil zien. Over de hele wereld wordt elk jaar voor 4 miljard dollar epo geproduceerd – officieel, want ik ben lang niet zeker dat men in pakweg China zulke cijfers vrijgeeft. Op een colloquium in Bonn hoorde ik zeggen dat men ervan uitgaat dat van al die epo liefst 80 procent wordt gebruikt door sporters. Van het wereldwijd geproduceerde groeihormoon gaat 88 procent naar sporters. Kortom, we hebben hier te maken met een bijzonder omvangrijke industrie. Firma’s als Johnson & Johnson vragen voortdurend patenten aan inzake epo omdat het goed is voor nierpatiënten, maar volgens mij is dat niet de markt waar het om draait. Voor mij is het duidelijk dat een pak geneesheren hier een verpletterende verantwoordelijkheid draagt, maar men doet alsof zijn neus bloedt en alsof de sporter al bij al vrij is in zijn doen en laten. De waarheid is dat men hem nooit heeft beschermd en dat jarenlang ook niet heeft wíllen doen. Wat dat betreft is Andrew Jennings duidelijk in zijn boek : de internationale bonden hebben jarenlang hun ogen gesloten voor het dopingprobleem. Op de Spelen van Moskou pakte men uit met nul dopinggevallen, maar toen men alle stalen zes maanden later opnieuw onderzocht, was 24 procent positief. Alleen : de organisatoren hadden beslist dat er geen positieve dopinggevallen zouden zijn. Dat is zoals de FIFA die nooit een epogeval heeft gevonden, precies omdát ze dat ook nooit heeft gewild.
“Men heeft de sporters zich gedurende tientallen jaren gewoon laten doperen, met als gevolg dat sommige sporten nu tot op het bot aangetast zijn. En hoewel de verantwoordelijkheid van de dirigenten enorm is, zijn zij het niet die worden veroordeeld, maar de jonge mensen die de doping nemen. Daarom was het proces-Festina zo interessant : vóór het proces veroordeelde men bepaalde renners en sportdirecteuren bijna ter dood, maar nadat alle onderzoeken ten gronde waren gevoerd, waren het uiteindelijk de Franse wielerbond en de UCI die door de rechter met de vinger werden gewezen.
“Ik ken een uitspraak van Hein Verbruggen, lang voor hij bekend was, waarin hij zegt : ‘Als men mij 1 miljoen dollar gaf om een product te nemen waarmee ik een koers kon winnen, dan nam ik dat product.’ En die man hebben ze later voorzitter van de UCI gemaakt ! Als ik afga op wat Jennings schreef over Dick Pound, de big boss van het WADA, heeft die ook geprobeerd behoorlijk wat dopingprocessen in de doofpot te stoppen. Niet vergeten dat hij een Canadees is en uit hetzelfde land komt als Benoïde Johnson. Zelfs in België, bij prins Alexandre de Mérode – God hebbe zijn ziel -, zijn dossiers verdwenen.
“Het is onrechtvaardig om jonge mensen te breken : zij hebben het dopingprobleem niet gecreëerd, maar worden in belangrijke mate gedwongen te gebruiken.”
Moeten we de dopingstrijd afschaffen ?
Misson : “De wetgever moet de zaken in handen nemen. Doping is uit het strafrecht gehaald in België, net als in Duitsland. Op dat congres in Bonn zei de Duitse minister van Sport dat het voor haar onbespreekbaar was om doping opnieuw in het strafrecht op te nemen.”
Kunnen we maar beter aanvaarden dat doping bij professionele topsport hoort, zoals jeuk bij eczeem ?
“Het enige antwoord misschien is om het toe te laten zodat er tenminste over gesproken kan worden. Alles verbieden is alles toelaten. Bovendien ontneem je de sporter zo de ruimte om zich te informeren. Als je doping toelaat daarentegen, zou je renners kunnen uitnodigen op informatiesessies en hen waarschuwen voor de écht gevaarlijke producten. Je kunt medici dan ook voor hun verantwoordelijkheid plaatsen. Best mogelijk dat de moderne sporter chemische hulpmiddelen nodig heeft om te presteren : men dient ze toe in hotelkamers en achterafzaaltjes van cafés, maar door openheid te creëren, kan je het in de handen van medici leggen. Waarom ook zou men niet bekendmaken wat iedereen neemt ?”
Als iemand dan nog bereid is zijn leven op het spel te zetten voor een olympische medaille, is dat zijn keuze ?
“Ze doen het tóch. Wat anders is de Balco-affaire ? Er is THG toegediend aan een heleboel sporters : een product dat zelfs nooit op dieren is getest ! Op de hele wereld is er niemand die kan zeggen wat het effect van THG is op de lange termijn. Het is een onwaarschijnlijk gevaarlijk product. Neem de voetbalweduwen in Italië : 167 voetballers zijn overleden aan een buitengewoon ingewikkelde ziekte. We leven in een gevaarlijke tijd : ik geloof dat het hoog tijd is om in te grijpen.”
Dat is toch ook wat Rogge wil ?
“Maar het zal hem niet lukken.”
Wat stelt u dan voor ?
“Dat men doping toelaat, het in de handen van dokters legt en hen ook burgerlijk aansprakelijk stelt.”
En de dopinglijst opgeven ?
“Waar dient hij toe ? Iedereen weet dat Armstrong doping heeft genomen. Trouwens, wat is verboden ? Het is verboden om toe te geven dat je doping gebruikt, niet om het te gebruiken, want dat doen ze toch.
“Dezelfde redenering heb ik aangehouden over het hormonengebruik in de veehouderij. Vanaf het moment dat Europa besliste om alles te verbieden, betekende dit in de praktijk dat men alles toeliet. In de Verenigde Staten zijn sommige – synthetische – hormonen verboden en andere – natuurlijke – hormonen toegelaten. Specialisten zeggen dat de veestapel in de VS properder is dan die in Europa, waar alles verboden is.”
JAN HAUSPIE
‘LAAT DOPING TOE, LEG HET IN DE HANDEN VAN DOKTERS EN STEL HEN BURGERLIJK AANSPRAKELIJK.’
‘HET IS VERBODEN OM TOE TE GEVEN DAT JE DOPING GEBRUIKT, NIET OM HET TE GEBRUIKEN, WANT DAT DOEN ZE TOCH.’
