De komst van David Beckham dompelde heel Frankrijk in een euforie die even heerlijk als irrationeel is. In een land dat altijd twijfels heeft bij zijn eigen voetballers ziet men de komst van de Spice Boy in de eerste plaats als reclame voor de Ligue 1 en een duw in de rug voor de Franse ploeg.
Een Engelsman die Frankrijk helemaal op zijn kop zet? Dat moet zeker al geleden zijn van midden de jaren negentig, met de fameuze overstap van modeontwerper John Galliano van Givenchy naar Dior. De Engelsen die in Frankrijk opvallen, zijn eerder de gepensioneerden die een optrekje kopen in de Dordogne of aan de Côte d’Azur. Doorgaans blijft de actieve bevolking van Albion veilig op haar eiland, ver weg van de Franse fiscus. Is het dan misschien omdat hij niet honderd procent voetballer meer is maar evenmin de shoes al aan de wilgen heeft gehangen dat David Beckham er toch voor gekozen heeft om naar de grote zeshoek af te zakken?
Sinds hij zijn handtekening zette op de laatste dag van de wintermercato, en dat op alle tv-kanalen te zien was, hebben de avonturen van (de) Beckham(s) planetaire proporties aangenomen en zijn de Franse media helemaal loos gegaan: David alleen trainend in Londen met het hesje van PSG aan, de pretty boy tijdens de fashion week, David die door de sneeuw vastzit in New York, Becks die met een privéjet naar Valencia wordt gevlogen en er in de catacomben van Mestalla prompt verliefd wordt op PSG (je gaat er zowat bij over je nek), de Adams family (Victoria en haar vier koters) die met de Eurostar in het Gare du Nord aankomen, de ex-aanvoerder van Engeland die ambassadeur wordt van het Chinese voetbal enzovoort enzoverder… En dan spreken we nog geeneens van de onvermijdelijke uitwassen: de ‘Beck cam’ (een camera die elke beweging van de beroemdste invaller ter wereld volgt voor, tijdens en na de wedstrijd PSG-Marseille), de ‘Beckhameter’ (een maat voor zijn talloze optredens in de media) of de radioflitsen (‘Beckham live’)… Welkom in Spiceland!
Breuk met Ferguson
“Tussen Giggs, Scholes, Sharpe, Butt of de broertjes Neville viel hij niet erg op. Zoals veel jongeren van Manchester keek hij op naar Eric Cantona. Zelfs al had hij een zekere elegantie, je zou nooit gedacht hebben dat hij een wereldster zou worden”, herinnert William Prunier zich, stopper van United in 1995/96. Beckham tekent in 1989, op zijn veertiende, voor de Red Devils. In 1986 mocht hij al eens de aftrap geven van een wedstrijd op Old Trafford, tegen West Ham, en zijn pa – een fan van kindsbeen af – neemt hem op sleeptocht door het hele land om het rode orkest te zien optreden. Als kind is hij al rot van talent en hij droomt ervan om Bryan Robson te worden, de grote kapitein van United in de jaren tachtig. Dat was nog lang voor hij Victoria Adams ontmoette, een van de schreeuwerige meiden van de Spice Girls. Alsof hij al weet wat er hem allemaal te wachten staat, richt hij op zijn 21e zijn eigen maatschappij op om zijn belangen te behartigen. Door zijn relatie, nadien zijn huwelijk, met Posh Spice komt hij in een andere wereld terecht. “Toen ik hem leerde kennen, net na zijn huwelijk, moest hij met al dat tumult om hem heen zien om te gaan”, zegt Mikael Silvestre, de Franse oud-international van Man U. “Maar hij bleef altijd rustig en toegankelijk, en dat is nadien ook niet veranderd. Hij ging weinig uit – veel minder dan de meeste spelers van United – en trok bijna altijd op met Gary Neville, zijn boezemvriend en getuige op zijn huwelijk. Ze tapten thuis wat lol terwijl Victoria vaak weg was voor concerten.” Alex Ferguson was er nochtans lange tijd van overtuigd dat de idylle tussen de Spice Girl en een van zijn Fergie Babes geen lang leven beschoren zou zijn gezien de voortdurende verplaatsingen en afzonderingen van de ene en tournees van de andere. Een illusie. 2 become 1 zongen de Spice Girls profetisch. Golden Balls wordt beetje bij beetje man, neemt zijn eigen beslissingen en chartert af en toe een vliegtuig om in Londen of Amsterdam bij zijn poppetje te kunnen zijn. Erger nog: in februari 2003, net na de bekeruitschakeling van Man U in eigen huis tegen Arsenal, geeft de coach zijn manschappen in de kleedkamer de volle laag en Beckham durft de grote manitoe van antwoord te dienen. De Schot toont dat er nog wat van het Aberdeense straatschoffie in hem zit en keilt een schoen naar King David, die zijn wenkbrauw splijt. Het betekent de definitieve breuk. Vier maanden later wordt Becks met veel bombarie binnengehaald door Real Madrid. De show gaat door en neemt galactische proporties aan.
Speler van zijn tijd
Zo verlaat de Spice Boy dus de rijkste club ter wereld – de eerste die zich in de jaren negentig op de ultrabusiness had gestort (agressieve advertenties, wereldwijde marketing) – voor de club die dat zou worden. In de Spaanse hoofdstad maakt hij deel uit van de Galácticos, de troetels van Florentino Pérez. De voorzitter van Real regisseert het totale imago van zijn club als een episode van een Amerikaanse serie met de promoplannen van een Hollywoodiaanse blockbuster. ‘Vuelve lailusión‘ (‘weer dromen’) beloven de Madrileense billboards. ‘Rêvons plusgrand‘ (‘groter dromen’) antwoordden als een echo die van Parijs afgelopen zomer. Op zijn manier vormt het traject van Becks, van Manchester tot Parijs, een samenvatting van de afgelopen decennia, zowel op als naast het veld. Het is het verhaal van een Londense lad, verteerd door passie, die door zijn talent, zijn charisma en de ontmoeting met een icoon uit een mainstream popband, een voortdurend veranderend universum verzinnebeeldt: dat van het ontstaan van het internet, van reality-tv, van de globalisering en van voetballers die aangezien worden als rocksterren. “Hij had dat allemaal nooit overleefd als hij geen buitengewone voetballer was”, zegt Iers oud-international Tony Cascarino.
“Zijn carrièrekeuzes zijn nooit gestuurd geweest door extrasportieve motieven. Als hij in grote glamoureuze steden heeft gespeeld, dan is dat omdat er daar topclubs waren. Die jongen heeft altijd veel harder gewerkt dan een ander en hij heeft in het voetbal, net als in zijn gezinsleven, altijd zijn prioriteiten gesteld”, pleit Fabien Barthez, ex-doelman van Man U in zijn voordeel. Dat neemt niet weg dat het prototype van de metroseksueel, de recordhouder (voor een veldspeler) qua selecties voor de nationale ploeg van Engeland (115), een statuut heeft verkregen dat zijn prestaties op het voetbalveld – hoe voortreffelijk die ook zijn – ver overstijgt. “Het is een speler van zijn tijd,” zegt David Ginola, die met Tottenham en Newcastle tegen Beckham speelde, “tegelijk getalenteerd en behept met een fighting spirit. Typisch Brits dus. Elegant en discreet, bestemd voor de internationale markt. Perfect gewoon.” Allicht, maar Golden Balls (een bijnaam die hem naar het schijnt door Victoria werd verleend) heeft in elk geval ook de gave om de opportuniteiten te grijpen wanneer ze zich aandienen.
Ouwe-jongens-krentenbrood
De meest recente opportuniteit lag bij Paris Saint-Germain, de nieuwe rijke van het mondiale voetbal, naar boven gestuwd door de gassjeiks uit Doha. Een jaar eerder was het niet tot een deal gekomen: LA Galaxy bood een contractverlenging met eventuele vrijgave voor de Spelen in Londen en ook mevrouw had nog wat zaken te regelen voor haar modemerk en lunches af te werken met Eva Longoria of Katie Holmes. De communicatie en de geruchten rond die non-transfer werden doorlopend gestuurd door PSG-voorzitter Nasser Al-Khelaifi en sportief directeur Leonardo. “We hebben nooit gezegd dat de deal rond was.” “We zijn optimistisch noch pessimistisch over de kansen. Beckham is gelukkig in Californië, zijn keuze hangt van verschillende factoren af.” “Als het niet doorgaat, is dat nog geen ramp.” Allemaal een beetje vreemd misschien, tenzij je de hang naar exposure en publiciteit kent van QSI (Qatar Sport Investments), de eigenaar van de Parijse club. Pragmaticus als hij is, wil Nasser de toekomst niet hypothekeren: “Beide partijen zijn tot het besluit gekomen dat het beter is om nu niet tot een overeenkomst te komen. Misschien in de toekomst?”
Mogelijk ook dat Becks Beverly Hills in 2011 niet wou verlaten voor een ploeg die nog niet was wat ze nu is. Ondertussen heeft PSG zich weten te plaatsen voor de Champions League, de poulefase overleefd en flink wat ‘namen’ aangetrokken: Thiago Motta, Thiago Silva, Maxwell, Lavezzi en natuurlijk Ibrahimovic…
“Beckhams professionalisme zal zeker invloed hebben op de kleedkamer van PSG, maar de club heeft hem toch vooral gehaald voor zijn impact op de internationale media en eventuele nieuwe sponsors”, zegt Luc Dayan, voorzitter van RC Lens, die zelf met andere Qatari PSG in 2006 wou overnemen. Behalve zijn onverminderde fitheid, zijn aura van ouwe-jongens-krentenbrood en de zweepslag uit zijn rechtervoet, is het in de eerste plaats dus de economische en mediawaarde die de mensen van QSI interesseerde. Het idee om van Beckham een rondreizende ambassadeur te maken die de club op alle niveaus laat groeien, doet PSG dromen. En met PSG ook QSI en… Qatar.
Geldstromen
Het ministaatje Qatar (900.000 inwoners) was ooit een van de armste landen in het Midden-Oosten, tot er in de jaren tachtig enorme gasvoorraden werden ontdekt. Maar in de wetenschap dat die voorraden niet onuitputtelijk zijn en met het trauma van Koeweit en de Eerste Golfoorlog nog in het achterhoofd, gaan de sterke mannen in Qatar volop deals en overeenkomsten aan, voor het geval dat… Die chequeboekdiplomatie leidt tot complexe en doorgaans onberekenbare geldstromen. Qatar kickt op internationale visibiliteit en wil niet liever dan het kruispunt tussen Europa en Azië zijn waar niemand omheen kan. Het negeert de ondankbare klimatologische omstandigheden en koestert de geur van geld.
Het is in diezelfde optiek dat QSI naar Parijs trekt en een netwerk van sportzenders opricht, beIn Sport, dat aan de lopende band uitzendrechten opkoopt. PSG is het glamourfiliaal van beIn Sport, maar ook het uithangbord van de Ligue 1. “Een perfecte combinatie. De Qatari zien de club als een ensemble: een voetbalploeg, een entertainmentbedrijf, een wereldmerk en een mediamaatschappij. Het is een mondiale reclamecampagne voor Qatar, net zoals kandidaat-steden voor de Olympische Spelen die ontwerpen. Aangezien ze de tradities respecteren, een solide management hebben (Ancelotti, Blanc, Leonardo en Nasser) en lange tijd willen blijven, valt hen weinig te verwijten”, zo verdedigt Alain Cayzac, bestuurslid van PSG tussen 1987 en 2011 en voorzitter van 2006 tot 2008. Een voetbalclub beschouwen als een compleet mediabedrijf? Daar hadden het Real van de Gálacticos, het Chelsea van Abramovitsj of het Manchester City van 2009 nog niet aan gedacht… “Een club kan men zien als ‘medium’ in de zin dat ze tv-programma’s en reclameblokken ‘verkoopt’. Het is ook een communicatievehikel voor de voorzitter, de aandeelhouders en allerhande partners”, besluit Luc Dayan.
Portie blues
David Beckham als host van een grote Qatarese tv-show? Ach, dat kan nog wel bij de vele levens die de Spice Boy al achter de rug heeft: van zijn proletarische jeugd (ma was kapster, pa installeerde keukens) tot zijn zwijgzame puberteit, van zijn tics (hij ordent alles nauwgezet volgens eigen regeltjes, zowel in zijn koelkast als in zijn reiskoffer) tot zijn Hollywoodiaanse cool, van de youngster van Manchester tot publicitaire kapstok die de hele wereld in zwijm doet vallen. Hij heeft zelfs zijn portie blues gehad, wat in de waanzinnige wereld 2.0 een voordeel of een nadeel kan zijn: zijn twijfels en zijn uitleenbeurt aan Preston North End in het begin van zijn carrière, de banvloek van Engeland na zijn rode kaart tegen Argentinië op het WK’98, zijn naar verluidt hete nachten met Rebecca Loos en enkele anderen in Madrid of elders, het failliet van zijn academies in Greenwich en Californië… Een klassieker uit de blues stelt dat je een boek niet mag beoordelen aan de cover, maar in zijn geval is het niet altijd makkelijk om door de verpakking heen te kijken. “Het is een goeie jongen en een knappe voetballer”, zegt John Lydon, alias Johnny Rotten van de Sex Pistols. “Het probleem is dat hij dat yuppievoetbal vertegenwoordigt dat vooral dient om zonnebrillen en aftershave te verkopen. Waar is hij ergens gestopt met enkel maar voetballer te zijn?”
Ondertussen pleegt Beckham zijn Last Tango In Paris, in de stad van luxe en mode die de Qatari zo doet dromen. Becks is er wel in geslaagd om het oude Engelse gezegde ‘je kunt van vrouw veranderen, maar niet van club’ om te draaien, de jongen uit Leytonstone (waar ook Alfred Hitchcock werd geboren) blijft een onpeilbaar mysterie en iedereen vraagt zich af wat de toekomst nog voor hem in petto heeft. “Hij is een universele ster omdat hij meer is dan alleen maar zijn uiterlijk. Hij is oprecht en staat dicht bij de mensen, terwijl hij toch dat geheimzinnige, bijna old fashion aura behoudt. Op die manier valt hij bij iedereen in de smaak: jong en oud, arm en rijk, hetero en gay”, schetst Alain Cayzac, die zelf een grote carrière in de reclame maakte. Dat is alvast een status waar John Galliano, uitgespuwd door zijn omgeving, tot aan zijn pensioen alleen nog maar van kan dromen…
DOOR RICO RIZZITELLI IN PARIJS – BEELDEN: IMAGEGLOBE
“Zijn carrièrekeuzes zijn nooit gestuurd geweest door extrasportieve motieven.” Fabien Barthez
