Als Eupen zich wil handhaven in de hoogste klasse, dan zal het de doelpunten nodig hebben van Mbaye Leye (34). Wat maakt deze vaste waarde in het Belgische voetbal zo uniek?
Alweer een mooi liefdesverhaal dat slecht is afgelopen, met harde woorden, publieke verwijten en slaande deuren. In de relatie tussen Mbaye Leye en Zulte Waregem was er echt wel sprake van liefde. ‘Mijn club’, zei hij ons enkele maanden geleden nog toen hij over Essevee sprak. Verspreid over drie periodes maakte Leye maar liefst 87 doelpunten voor Zulte Waregem. Drie keer was het afscheid bewogen, de laatste keer zelfs stormachtig. Telkens draaide het om zijn contract, om het financiële. Afgelopen zomer lag hij nog slechts één jaar onder contract. Hij vroeg een verlenging voor twee seizoenen tot 2020, tot zijn 37e dus. Geen sprake van, vond het bestuur. Gevolg: B-kern voor de clubtopschutter aller tijden. Leye streek half augustus neer bij Eupen, waar hij wel kreeg wat hij vroeg: een contract tot 2020. En wat doet hij ondertussen? Scoren, natuurlijk. What else?
Mbaye Leye is een man met karakter, zoveel is duidelijk. Wij stelden een portret samen, op basis van verschillende aspecten van zijn persoonlijkheid, aan de hand van wat hij ons zelf vertelde in de interviews sinds hij tien jaar geleden in België neerstreek. Om tegengewicht te bieden (of net niet) legden we ons oor te luister bij trainer Jordi Condom, kapitein Luis García en Christoph Henkel, algemeen directeur bij Eupen.
De doelpuntenmaker
– ‘Meer dan honderd doelpunten in de competitie, meer dan tien in de beker van België. Voor een voetballer die slechts bij clubs als Standard gespeeld heeft en die niet altijd in de aanval stond, is dat niet slecht, hé.’
– ‘Bij Zulte Waregem kende ik het geluk om met drie aangevers van heel hoog niveau te spelen: Franck Berrier, Thorgan Hazard en Onur Kaya.’
Jordi Condom vat samen: ‘Zijn cijfers spreken boekdelen. Mbaye Leye scoorde overal en altijd. Hij doet dat op zijn manier, met zijn kwaliteiten. Hij is niet de rapste aanvaller van allemaal, hij schiet niet als een pijl uit een boog, hij is geen Usain Bolt. Hij beschikt over snelheid, maar dan wel mentale snelheid. Hij voelt de actie aan en verstaat de kunst om op de juiste plaats op te duiken. Hij compenseert zijn gebrek aan pure snelheid door zijn opstelling, en dat is even moeilijk dan rap lopen. Als je de juiste timing hebt, dan kan je een snellere centrale verdediger verschalken door hem te verrassen met een perfect gegeven pass of een beweging waaraan hij zich niet verwacht. Daar bestaat een woord voor: ervaring.’
Ook de algemeen directeur van Eupen bewierookt de statistieken van de Senegalees. ‘Leye staat garant voor doelpunten, ongeacht in welke ploeg hij voetbalt’, zegt Christoph Henkel, wiens club dit seizoen het vertrek van Henry Onyekuru moest opvangen. ‘Daarom was een doelpuntenmaker vinden een van onze prioriteiten tijdens de mercato. Kijk naar de cijfers die Leye tijdens het seizoensbegin voorlegt en je begrijpt dat wij snel doorhadden dat we een goede zaak deden. Zijn heel snelle aanpassing bewijst dat zijn kwaliteiten nog intact zijn.’
Condom benadrukt graag dat Leye een complete speler is. Hij maakt gemakkelijk doelpunten, maar hij geeft ook veel beslissende passes (zie kader). ‘Hij stelt zich niet tevreden met alleen maar te scoren. Hij kan dribbelen, infiltreren, een goede pass geven, koppen, de bal bijhouden, temporiseren, anderen beter doen spelen. Hij weet situaties uitstekend in te schatten en hij kan zich daar dan moeiteloos aan aanpassen. Hij neemt bijna altijd de juiste beslissing. Met elf van zulke spelers win je alle wedstrijden. Maar helaas hebben wij er zo geen elf bij Eupen.’
De gids
– ‘In beslissende wedstrijden mag je je niet aantrekken of je mooi voetbalt of niet.’
– ‘Ik sta ’s morgens niet op in de hoop nog dezelfde dag een nieuwe berg te beklimmen. Daarvoor heb je voorbereiding nodig.’
– ‘Sinds ik Senegal verlaten heb, woonde ik op verschillende plaatsen. Ik heb me altijd snel aangepast. ‘Als je naar een land gaat waar iedereen naakt rondloopt, dan moet je je ook uitkleden’, zei mijn vader altijd.’
Luis García voelde zich voor de komst van Mbaye Leye wat alleen als gids voor de spelersgroep. ‘Jongeren hebben soms een andere visie dan iets meer ervaren mensen. Bij een groep voetballers kan dat soms moeilijkheden met zich meebrengen. Je moet proberen om ideeën samen te brengen om als ploeg progressie te maken. Dat neemt tijd in beslag en het vergt energie. Ik voelde mij op dat vlak alleen. Het veranderde meteen met de komst van Leye. Hij heeft mij onmiddellijk geholpen. Volgens mij heeft het bestuur ook daarom aan hem gedacht. Niet alle ervaren spelers kunnen die rol zomaar op zich nemen, maar voor Leye was het gemakkelijk. Hij beschikt immers over de belangrijkste kwaliteit om die taak te vervullen, namelijk charisma. Dat heb je of dat heb je niet. Je kan het niet kopen in de winkel om de hoek.’
Christoph Henkel bevestigt dat naast de sportieve ook de menselijke kwaliteiten een pluspunt zijn. ‘Laat duidelijk zijn dat we Mbaye Leye in de eerste plaats naar Eupen haalden om wat hij op het veld presteert. Maar als je een speler kunt strikken die niet alleen efficiënt is tijdens de wedstrijden maar die ook een belangrijke rol kan spelen naast het terrein, dan moet je niet twijfelen. Leye is hier om de jongeren de weg te wijzen, en niet alleen de Afrikanen.’
‘Ik sta dagelijks minder dan twee uur op het veld’, vertelt Jordi Condom. ‘De rest van mijn tijd spendeer ik vaak in mijn bureau. Ik heb niet zoveel tijd om het werk in de kleedkamer te doen, het onzichtbare werk noem ik dat. Tot vorige zomer nam vooral Luis García die taak op zich. Ik ben blij dat we vandaag iemand hebben om hem daarbij te helpen. Leyes jarenlange ervaring is een zegen voor onze jonge spelers die nog veel moeten ontdekken.’
De oude
– ‘Peter Maes geloofde in mijn terugkeer op een moment dat niemand dat nog deed. (…) En toen ik weer naar Zulte Waregem trok, wie geloofde er toen nog in mij? Ze zeiden het niet rechtstreeks in mijn gezicht, maar ik hoorde het wel vertellen: ‘Waarom zou je iemand terughalen die binnenkort 33 jaar wordt en met een kapotte knie zit?’ Dat ik mijn oude niveau herwon, dank ik ook aan het feit dat ik veel heb bijgeleerd van mijn blessure, van de pijn die ik geleden heb.’
– ‘De jeugd, de jeugd… Het is genoeg geweest. Dat gemakkelijk excuus moet je niet altijd opnieuw gebruiken.’
– ‘In het voetbal is er een verleden, een heden en een toekomst. We zijn allemaal passanten, niemand is belangrijk genoeg om te blijven. Op een dag zal ik vervangen worden en zullen de mensen mij vergeten.’
– ‘Er is maar één iemand die zal beslissen wanneer Mbaye Leye zijn carrière beëindigt. Dat is Mbaye Leye zelf.’
In december wordt Mbaye Leye 35 jaar. Zijn driejarig contract is dus niet zonder risico voor Eupen. ‘Ik begrijp het als de mensen dat zien als een financieel risico’, aldus Christoph Henkel. ‘Maar ze zeiden hetzelfde over Luis García toen die hier tekende. Hij was ook een dertiger, maar kijk wat hij ons ondertussen heeft bijgebracht. Je ziet meteen dat het profs zijn met een gezonde, sportieve en voorbeeldige levensstijl. Ik geloof echt dat Leye nog meerdere jaren op hoog niveau zal voetballen.’
‘Ik verbaas er me nu nog altijd over dat hij geen aanbieding kreeg van een grotere club’, vervolgt Luis García. ‘Voor mij heeft hij zijn plaats bij eender welke Belgische topclub. Ik heb veel wedstrijden gezien van Zulte Waregem vorig seizoen en Leye bewees telkens dat hij nog altijd top is. Hij toont het ook nu weer bij ons.’
De filosoof
– ‘Ik koos voor Eupen omdat de filosofie van de club me aanstaat.’
– ‘In play-off 1 heb je een zekere trots en eer. Je wilt niet belachelijk gemaakt worden.’
– ‘De verliezer in een bekerfinale is niets. De frustratie die je dan voelt, kan ik niet beschrijven. Net hetzelfde wanneer je tweede wordt in de competitie: je eindigt vlak achter de eerste, maar je hebt het gevoel dat je onderaan de ladder staat.’
– ‘Met tien vrienden voetballen is contraproductief, want tegen een vriend ben je soms bang om de waarheid te vertellen. Het kan zijn dat je een vriend de huid niet durft vol te schelden.’
– ‘Je kan misschien zeggen dat ik te veel trots heb. Het zij zo: ik ben trots en daar kom ik voor uit.’
– ‘De toekomst van de mensheid houdt me meer bezig dan wat er miljoenen jaren geleden gebeurd is.’
– ‘Ik heb bij een hersenschudding neuronen verloren, maar dat is geen handicap bij het voetballen.’
– ‘Wanneer mijn handelingen niet conform zijn aan mijn geweten, dan lijd ik daaronder van zodra ik weer tot mezelf kom.’
Als Leye het heeft over ‘de filosofie van Eupen’, dan kan Henkel daar zich wel iets bij voorstellen. ‘Deze club heeft een traditie van aanvallend en technisch verzorgd voetbal. Leye houdt daar enorm van.’ Condom vult aan: ‘Om ons voetbal te doen slagen, moeten we de bal hebben en offensief denken. Ons spel lijkt niet echt op dat van Zulte Waregem, maar Mbaye Leye heeft zich vlot aangepast.’ De Senegalese aanvaller filosofeert overigens graag met zijn trainer over de Champions Leaguewedstrijden de dag nadat hij die geanalyseerd heeft op de Franstalige tv-zender RTL.
‘Hij heeft een grote impact op zijn landgenoten bij Eupen’, gaat Luis García verder. ‘Als hij spreekt, zwijgen en luisteren ze. Het valt op dat hij een bepaalde status geniet in het Senegalese voetbal. Al onze Senegalese spelers kennen het parcours dat hij in België aflegde. Het respect voor Leye is groot, ook bij de tegenstanders trouwens.’
De rebel
– ‘Met Oostende heb ik nog een rekening te vereffenen. Als ik me blesseer, is het telkens tegen hen.’
– ‘Een reactie in het heetst van de strijd vergeef ik gemakkelijker dan wraak die in koelen bloede is voorbereid.’
– ‘Die tik die ik Berrier verkocht tijdens de wedstrijd was niet omdat ik mijn zelfbeheersing verloor. Het was gewoon wat ik wilde doen.’
– ‘Als Zulte Waregem mij niet wil laten gaan, dan is dat geen probleem. Ik ben klaar om een jaar in de Z-kern door te brengen. Niet in de B-kern, hé, in de Z-kern.’
‘Mbaye Leye heeft twee gezichten’, bevestigt Luis García. ‘Soms heeft een spelersgroep nood aan jongens die de rust bewaren, maar soms heb je ook iemand nodig die de anderen wakker schudt. Als Leye ontploft, dan is iedereen wakker geschud.’ Zijn woede-uitbarstingen vormen net als zijn doelpunten, zijn onverbloemde uitspraken en zijn brede glimlach een rode draad in Leyes carrière. Soms verliest hij in de kleedkamer de controle na een nederlaag, soms laat hij zich volledig gaan tijdens een interview na een wedstrijd waarbij hij publiekelijk een trainer of een medewerker beschuldigt niet correct te handelen.
‘Het kan positief uitdraaien als hij op bepaalde sleutelmomenten ontploft, maar in onze situatie dient het tot niets om je al te fel op te winden’, meent Luis García. ‘De voetballers die wel eens ontploffen, zijn meestal zij die hun job met veel passie beoefenen. Als er niets speciaals aan de hand is, ben ik meestal een heel kalme jongen, maar als iets me niet aanstaat, dan word ik een ander mens.’
‘Sommige spelers hebben nu eenmaal een vuriger karakter dan andere’, analyseert Jordi Condom. ‘Wanneer ze hun woede kunnen kanaliseren en omzetten in positieve energie, dan is dat een meerwaarde. Na een nederlaag gebeurt het dat Leye zijn mening vertelt aan de groep. Het is daarbij zaak om de juiste woorden te vinden, want het doelpubliek is heel heterogeen. We hebben spelers van 18 jaar, maar ook van 30. Je zit bovendien met verschillende culturen en verschillende religies. Ik heb de indruk dat Leye zich snel heeft aangepast aan de nieuwe omgeving. Je kan Zulte Waregem niet vergelijken met Eupen. Hij speelde op hoog niveau en komt nu terecht bij een soort voetbalschool.’
De Afrikaan
– ‘Mijn moeder is de belangrijkste persoon in mijn leven. Zij heeft mij op de wereld gezet en opgevoed. Voor haar zou ik te voet naar Dakar gaan.’
– ‘Ik hou van felle kleuren. Ik speel dan ook met kleurrijke voetbalschoenen. Wanneer ik Champions Leaguewedstrijden moet analyseren voor RTL, dan weet ik dat ik niet naar een gala-avond ga, maar in mijn hoofd speelt zich een delirium af. Daarom doe ik soms een strikje aan.’
– ‘De huidskleur reflecteert niet de werkelijkheid van een persoon, zelfs niet zijn voorkomen, dat minder belangrijk is dan zijn innerlijke. Soms is de verpakking aantrekkelijk, maar vind je van binnen alleen maar merde.’
– ‘Het grote probleem van de Afrikanen zijn de Afrikanen zelf. De meeste Afrikanen die aan de macht komen, bezitten niets. Maar als ze weer vertrekken, zijn ze rijk.’
– ‘Dankzij Afrika heb ik zoveel levensvreugde, dankzij Afrika voel ik me bij iedereen op mijn gemak.’
Jordi Condom ziet in Leye ‘een mengeling van twee culturen. Qua mentaliteit is hij geen typische Afrikaan. Misschien was hij dat wel toen hij de eerste keer naar Europa kwam, maar dat is ondertussen al lang geleden. Hij heeft zich heel goed aangepast. Je merkt wel dat hij heel trots is op zijn Afrikaanse roots.’ Henkel pikt in: ‘Ik weet niet of je kan spreken van Afrikaanse wijsheid in zijn geval. Ik zie het eerder als de wijsheid die intelligente mensen kenmerkt.’
De businessman
– ‘Als je slechts een keer wint in tien wedstrijden, zoals Zulte Waregem in play-off 1 vorig jaar, hoeveel heb je dan verdiend aan premies? Bovendien ben je belachelijk gemaakt.’
– ‘Het belang van het financiële kan ik niet ontkennen. Afrikaanse voetballers moeten heel wat mondjes te eten geven, dat is algemeen geweten.’
– ‘Een club die een speler wil verkopen, begaat een grote fout als die speler met de reserven moet meedoen. Je moet die speler in de vitrine plaatsen, niet in de schaduw.’
– ‘Toen ik vertrok bij Zulte Waregem, zei Francky Dury dat ik alleen maar aan geld dacht en dat mijn makelaar alle beslissingen in mijn plaats nam. Ik heb geantwoord dat de tijd van de slavernij voorbij is en dat ik zelf kan nadenken, zelfs al ben ik zwart.’
– ‘Ik vind het normaal om Unicef en humanitaire organisaties in Senegal te steunen, want ik ben geprivilegieerd.’
– ‘Als een iPhone stuk is, dan wordt die in Europa weggegooid. In Afrika wordt die hersteld.’
De transfer van Mbaye Leye verliep niet eenvoudig. Ten eerste was er de vraagprijs van Zulte Waregem (500.000 euro) en ten tweede was er het salaris van de speler bij Essevee (volgens meerdere bronnen tussen 700.000 en 800.000 euro). Toen de club hem weigerde een contractverlenging aan te bieden, vroeg Leye om gratis te mogen vertrekken. De club zou hem dat, volgens de speler, aanvankelijk beloofd hebben. Het bestuur repliceerde echter: ‘Alle managers en alle clubs weten hoeveel wij voor hem vragen. Kwaliteit heeft een prijs en zijn prijs is niet overdreven. Zijn leeftijd is geen reden om de prijs te laten zakken. Club Brugge heeft 1,3 miljoen uitgegeven voor Jérémy Perbet, die ook 32 jaar is.’
Uiteindelijk telde Eupen om en bij de 400.000 euro neer voor Leye, maar het kon niet hetzelfde salaris bieden als Zulte Waregem. Het verhaal gaat de ronde dat Leye, om dat loonverlies te compenseren, een commissie krijgt op jonge spelers die Eupen in de nabije toekomst kan verkopen. Algemeen directeur Christoph Henkel bevestigt het gerucht niet, maar hij ontkent het evenmin. ‘Ik praat niet in het openbaar over de contracten van onze spelers. Dat vind ik een normale gang van zaken.’
DOOR PIERRE DANVOYE – FOTO’S BELGAIMAGE
‘Voor mij heeft Mbaye Leye zijn plaats bij eender welke Belgische topclub.’ Luis García
‘Mbaye Leye neemt bijna altijd de juiste beslissing. Met elf van zulke spelers win je alle wedstrijden.’ Jordi Condom
‘De mensen zien de transfer en het driejarig contract van Mbaye Leye als een financieel risico gezien zijn leeftijd. Maar dat zeiden ze ook over Luis García.’ Christoph Henkel
