Aan de vooravond van de Champions Leaguefinale tegen Manchester United sprak Sport/Voetbalmagazine in Barcelona met Guillermo Amor, ex-speler en directeur jeugdopleiding van Barça.

Aan de poorten van de Ciutat Esportiva Joan Gamper staan horden fans samengetroept om een glimp van hun helden op te vangen. Straks zullen Lionel Messi, Andrés Iniesta, Dani Alves y los otros langs hier buiten rijden na de training. We zijn twee dagen na de 1-1 tegen Real Madrid en FC Barcelona heeft zich op die manier verzekerd van een plek in de finale van de Champions League. De helden zijn nog een trapje opgeschoven op de ladder der voetbalgrootheden.

De Ciutat Esportiva is sinds 2006 het nieuwe trainingscomplex van zowel de eerste ploeg als de jeugdopleiding van Barça en ligt net buiten het centrum, op een steenworp van het imposante Camp Nou. Op de parking achter de slagboom van het complex staan overwegend krachtige Audi’s te blinken, het Duitse automerk waarmee Barcelona een sponsordeal heeft. Eén wagen valt uit de toon: een zwarte Maserati Quattroporte, zowat de enige lage sportkar tussen de familiewagens en 4×4’s. Later op de namiddag zullen we – per toeval – ontdekken wie de eigenaar is …

Maar passons, we zijn hier voor een afspraak met Guillermo Amor, directeur jeugdopleidingen van FC Barcelona. Amor (43) geldt als een van de boegbeelden van de Catalaanse club. Begin jaren negentig was hij de vaste middenvelder van Johan Cruijff in het dreamteam dat tussen 1991 en 1994 vier opeenvolgende landstitels veroverde en in 1992 ook nog eens de laatste Europabeker 1 won. Amor staat in de legende van FC Barcelona genoteerd als de speler met het derde grootste aantal wedstrijden achter zijn naam: in totaal trok hij 550 maal het shirt van de blaugrana aan.

Als je de bal hebt, win je

Het kantoor van de directeur jeugdopleidingen ligt pal aan terrein 7A, een van de liefst negen biljartlakens die de Ciutat Esportiva rijk is, vier daarvan met kunstgras bedekt. Vlak naast het kantoorgebouw krijgt een kleine groep jongeren een doorgedreven sprinttraining. Oefeningen puur gericht op explosiviteit en wendbaarheid, op een daarvoor speciaal ontworpen bijveldje.

Tussen 2003 en 2007, zijn eerste ambtstermijn als jeugdcoördinator, begeleidde Amor jonge talenten als Lionel Messi, Gerard Piqué, Cesc Fàbregas en Pedro op hun weg naar de top. Onder het bewind van ex-voorzitter Joan Laporta verdween Amor drie jaar van het toneel. In 2010 maakte hij zijn comeback als jeugdopleider.

De dag van onze afspraak woedt in de Spaanse pers een stellingenoorlog over de waarde van het huidige Barça: is dit dreamteam II sterker dan het eerste dreamteam van Johan Cruijff begin jaren negentig? Ronald Koeman poneert in de krant El Mundo Deportivo alleszins van wel: “Wij waren met ons team in staat om het beste voetbal te brengen, maar ook het slechtste. In vergelijking met het team van PepGuardiola waren wij minder constant.”

Koemans ex-ploegmaat Amor houdt niet van die vergelijkingen. “Maar de overeenkomst die ik met ons dreamteam zie, is de ambiance die in de groep heerst. Om prijzen te winnen moet je een kleedkamer hebben waarin iedereen zich goed voelt en waardering krijgt.”

Met negen prijzen in drie jaar tijd lijkt Josep Guardiola alvast op de goede weg om een nieuwe ‘droomploeg’ in de geschiedenisboeken te schrijven. Daar kan komend weekend tegen Manchester United nog een tiende bijkomen. Een tweede Champions Leaguebeker in drie jaar tijd. “Dat is geen toeval, de hoofdtrainer van deze ploeg is dezelfde die als middenvelder speelde in het vroegere dreamteam”, vertelt Amor, die acht jaar met Guardiola samen speelde in het eerste van Barça. “Zijn visie op het voetbalspelletje is daar gevormd. Domineren van de tegenstander, offensief voetbal, balbezit, spelplezier … Die zaken staan voorop. Wij willen de bal hebben en op onze manier spelen, als we daardoor verliezen, dan is dat maar zo. Speculeren op een counter, zoals Madrid tegen ons, daar doen wij niet aan mee. Als je de bal hebt, win je.”

Ziedaar de hoeksteen van Cruijffs gedachtegoed: balbezit. Amor beaamt: “Wij gaan ervan uit dat de kans om te winnen veel groter is wanneer je zeventig procent balbezit hebt. Dat is een voetbalfilosofie die er bij Barcelona al van jongs af ingepompt wordt. Als voetballer stap je dan ook met een voldaan gevoel van het veld. Je hebt tenminste plezier beleefd aan het spelletje. Dát is belangrijk!”

Messi overtrof de verwachtingen

Een andere hoeksteen van het voetbal dat FC Barcelona brengt, is de 4-3-3-opstelling. “Soms kon het zijn dat er een trainer bij de eerste ploeg aan het roer stond die dat systeem niet genegen was,” legt Amor uit, “maar toch bleven wij aan de basis steeds 4-3-3 spelen, omdat we ervan overtuigd zijn dat dat de opstelling is die het beste voetbal toelaat.

“Met Guardiola spelen we nu bij de eerste ploeg ook opnieuw in die 4-3-3 en je merkt dat we daarmee de beste resultaten halen, net omdat iedereen, ook de coach, in dit systeem gevormd is. Pep kende meteen een goede start en hij zal enkel nog verbeteren naargelang hij elk jaar meer ervaring opdoet.”

De voorbije weken zwollen in de media de geruchten aan als zou Guardiola het in 2012 voor bekeken houden bij Barcelona. In een interview met het Italiaanse Rai Uno stak Guardiola zelf de lont aan het vuur: “Volgend seizoen ga ik hier mijn vierde seizoen op rij in. Mijn tijd bij Barcelona loopt daarmee tegen zijn einde aan. Na een te lange tijd raken spelers en trainer elkaar beu.”

Als Barcelona straks nogmaals de Champions League wint, zal de vraag of het tijd is voor een nieuwe cyclus daarom weer brandend actueel worden. Volgens Amor een nodeloos debat. “Ik denk dat deze ploeg nog een tijdje verder kan. Je vergist je trouwens als je dit als één generatie beschouwt. Puyol en Xavi zijn ouder dan de generatie van Iniesta, die op zijn beurt weer uit een andere generatie komt dan Messi, Piqué en Pedro.”

Messi. De naam is gevallen. Amor werkte actief mee aan de opgang van ’s werelds beste voetballer in de cantera, zoals de jeugdformatie van Barça genoemd wordt. Amor: “Lio was een apart geval. Normaal gezien komen jongens uit het buitenland terecht in La Masía, het pension waar we onze talenten van buiten de stad opvangen. Messi kwam echter met zijn familie over uit Argentinië, hij betrok samen met zijn vader een villa in de stad. Messi stak er vroeger al boven uit, op alle domeinen: zowel individueel als collectief. Hij was klein, ja, maar dat vonden we geen probleem. Omdat wij altijd kijken naar talent, niet naar lengte. Dit jaar hebben we bijvoorbeeld een ‘kleine’ ploeg, maar fysiek staan die jongens allemaal heel sterk. Alleen voor de doelmannen is lengte enigszins van belang.

“Lange tijd was de tendens dat het moderne voetbal naar grote, fysiek sterke jongens evolueerde. Zoiets hangt echter af van de persoonlijkheid en de visie van de trainer, alsook van het land waar er gevoetbald wordt. In Spanje ligt de nadruk op het voetballende aspect. Bijna alle ploegen hebben de intentie om verzorgd te voetballen en willen over de grond spelen.”

Terwijl enkele Barçajongeren fluitend voorbij de deuren van de directeur jeugdopleiding wandelen – een schrikbewind is het daar duidelijk niet – diept die met plezier enkele herinneringen over zijn poulain op. “Bij Messi wisten we meteen dat we een talent in handen hadden. Iedereen die met voetbal bezig is, kan een talent detecteren. De moeilijkheid is om in te schatten of zo’n jongen de jeugdreeksen overleeft. Ik moet zeggen dat Messi op dat vlak zelfs onze verwachtingen overtroffen heeft. De dingen die hij nu op het allerhoogste niveau uitvoert, zagen we hem al bij de jeugd doen. Het straffe is dat Lio nog altijd maar 23 jaar is, in principe moet hij dus nog beter worden.”

Het belang van fair play

Over de jeugdopleiding van FC Barcelona is al veel gezegd en geschreven. Soms een ongenuanceerde lofzang, lijkt het. Maar aan de feiten kan je nu eenmaal niet voorbij. De voetbalopleiding van Barça is de meeste performante en effectieve op wereldniveau.

Van de Spaanse nationale ploeg die afgelopen zomer in Zuid-Afrika wereldkampioen werd, waren zes basisspelers opgeleid in de cantera van Barça (Puyol, Piqué, Iniesta, Xavi, Busquets, Pedro). Plus Cesc Fàbregas die als halve titularis gerekend mag worden. “En de drie genomineerden voor de Gouden Bal van dit jaar – Messi, Xavi en Iniesta – kwamen ook uit onze jeugdopleiding”, vult Amor aan. “Dat mogen we als een compliment voor ons werk beschouwen. Tegelijkertijd moeten de mensen beseffen dat een dergelijk hoog niveau onmogelijk vol te houden is. Het ene jaar heb je twee of drie jongens die doorstoten tot de A-kern, het andere jaar misschien geen. Maar wat telt, is wat daarachter zit, dat er een constante doorstroming op alle niveaus binnen onze opleiding gebeurt. Op dat vlak hebben we het volste vertrouwen in ons welslagen.”

Momenteel telt de jeugdopleiding van FC Barcelona 210 jongeren, waarvan er een 60-tal in La Masía (het oude huis dat na deze zomer opgedoekt wordt en een nieuw onderkomen krijgt in de Ciutat Esportiva) verblijven, vlak naast Camp Nou. Dat is weinig voor een grote club als Barcelona en dat de club dan ook strenge selectienormen hanteert, lijkt normaal. Amor nuanceert. “Je moet een onderscheid maken tussen onze opleiding in de Ciutat Esportiva, daar waar de toppers zitten, en de escolas, de kleinere opleidingsscholen. Waarvan we er ook in het buitenland hebben”, luidt het. “Barça is een van de grootste en belangrijkste clubs ter wereld, wij vragen heel veel van die jongeren in onze cantera. In ruil krijgen zij een opleiding die oog heeft voor zowel de menselijke als de sportieve ontwikkeling. Wat hen in staat stelt om ook elders aan de slag te kunnen, daarom niet noodzakelijk in Barcelona.”

Waarden en normen zijn cruciaal in de filosofie van FC Barcelona, vandaar ook de clubslogan ‘ Més que un club‘ – meer dan een club. Een voorbeeld daarvan is te vinden op YouTube. Een filmpje toont hoe Sergi Barjuan, trainer van de Juvenil B (-17), zijn ploeg verplichtte om vrije doorgang te geven aan de tegenpartij zodat die kon tegenscoren. Een van zijn spelers had immers net gescoord nadat de doelman van de tegenstander geblesseerd op de grond lag. Fair play, heet zoiets. “Wij lepelen onze spelers in dat je in het leven alleen kan slagen op basis van hard werk, moed, volharding en nederigheid. De spelers in onze eerste ploeg zijn daar het voorbeeld van. Zoals Xavi en Iniesta, die hier al sinds hun twaalf jaar rondlopen. Ze zijn vergroeid met Barça. Dat is de unieke kracht van dit team, dat die jongens echt houden van hun club”, aldus Amor.

Hij wijst daarbij ook op het belang van ex-spelers die na hun actieve carrière meestappen in het opleidingsverhaal. “Sergi traint de Juvenil B, Óscar García traint de Juvenil A (-19) en Luis Enrique is trainer van de beloften ( vanaf volgend seizoen wordt hij coach van Atlético Madrid, nvdr).”

Of normen en waarden ook betekenen dat gele voetbalschoentjes of buitensporige kapsels verboden zijn in de jeugdreeksen, willen we nog weten. Amor lacht: “Persoonlijk houd ik ook liever van zwarte voetbalschoenen, maar waar vind je die dingen tegenwoordig nog? Gekleurde schoenen zijn zodanig ingeburgerd dat het belachelijk zou zijn om het te verbieden. Ik zeg altijd: het zijn niet de schoenen, maar de voeten die erin steken die van belang zijn.

“Er is wel een aantal regels waar ze zich aan moeten houden: geen oorbellen bijvoorbeeld, of de truitjes in de broek. Bellen met de gsm mag, maar niet overdreven. Wij willen in de eerste plaats goede mensen voortbrengen, dan goede voetballers en in het beste geval goede basisspelers voor onze eerste ploeg. Dan komen de resultaten vanzelf.”

God rijdt sportief

En die zijn er. Dit seizoen speelde FC Barcelona in alle jeugdreeksen kampioen. In zijn bescheiden kantoortje leunt Amor achterover en glimlacht: “Wees gerust, de opvolging is verzekerd. Ik kan echt genieten van die gastjes. Plezier, daar draait het om, later kunnen ze dan nog aan het geld denken.”

De Barçalegende schudt ons de hand en begeleidt ons naar buiten. Net wanneer we langs de hefboom weer de Ciutat Esportiva willen verlaten, stuift een zwarte Maserati Quattroporte voor onze neus weg. Een kopje komt net boven het stuur van de blitse bolide uit … Messi knikt eens beleefd. God rijdt sportief.

Bekijk op www.sportmagazine.be de fair play van het jeugdteam van FC Barcelona

DOOR MATTHIAS STOCKMANS

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content