IN DEZE RUBRIEK DIEPT JACQUES SYS ANEKDOTES OP UIT DE KELDER VAN ZIJN GEHEUGEN. VANDAAG: MATTHIAS SAMMER.
U kon het vorige week in dit blad lezen: hoe Matthias Sammer, de eerste Oost-Duitse voetballer in de Bundesliga, bij VfB Stuttgart neerstreek, een huurhuis ging bekijken en meteen verliefd werd op de dochter van de eigenaar. Hij zou later met haar trouwen. Vandaag is Sammer het niveau van Stuttgart al lang ontgroeid. Hij bepaalt mee de sportieve krijtlijnen van Bayern München. Voordien deed Sammer als sportdirecteur hetzelfde bij de Duitse voetbalbond, nadat hij voetbalde voor VfB Stuttgart, Inter Milaan en Borussia Dortmund en zowel in Stuttgart als in Dortmund trainer was.
Zelden zo’n intelligente en open voetballer ontmoet als deze Matthias Sammer. We herinneren ons een interview in Stuttgart, kort na de val van de Muur. Hij kon na de overeenkomst met de club niet snel genoeg uit de DDR verdwijnen: aan het stuur van zijn nagelnieuwe Mercedes raasde hij met een snelheid van 162 kilometer per uur naar Stuttgart, de politieke omwenteling kwam voor hem zo verrassend dat de tocht naar de vrijheid niet snel genoeg kon worden ingezet. Maar hij mocht bij wijze van begroeting meteen zijn rijbewijs inleveren. Open en bloot vertelde Sammer over zijn ervaringen in het voormalige Oost-Duitsland. Hoe ze in het zo gehekelde systeem de kunst verstonden om op school sport en studie te laten samenvloeien, hoe de vorming echt op een unieke manier gebeurde, op voorwaarde dat je daar open voor stond en de ideologische motieven vergat. De trainers, zo vertelde hij, waren van een hoog niveau, ze waren stuk voor stuk zeer beslagen op hun terrein: snelheid, uithouding, kracht, er werd zeer gedetailleerd gewerkt.
Later probeerde Matthias Sammer die denkbeelden, in een modernere verpakking, bij werkgevers over te brengen. Ook nu, bij Bayern München, praat hij nog over de vorming in de DDR, al plaatste hij natuurlijk kanttekeningen bij de voorgeprogrammeerde manier waarop er daar werd geleefd, bij het feit dat er toen in de DDR geen buitenlandse trainers mochten werken, waardoor je je afsloot van nieuwe tendensen. En Sammer vertelde dat hij een tante en een oma had die in het Westen woonden, maar dat hij die niet mocht bezoeken. De strikte regels van de socialistische heilstaat bepaalden al vroeg zijn leven, al liet hij zich niet alles voorkauwen. Hij had zijn vragen toen hij met de nationale ploeg naar Roemenië ging, daar kinderen zag sterven van de honger en toch hoorde dat het socialisme zou zegevieren. Hij zag hoe de mensen in het Westen leefden en begreep niet dat er werd geroepen dat het systeem daar niet deugde.
De aanpassing in Stuttgart was moeilijk voor Matthias Sammer. Niet op trainingsvlak want er werd, onder Arie Haan, minder zwaar getraind dan in Oost-Duitsland waar je iedere ochtend om acht uur op de club kwam en ’s avonds om vijf uur naar huis ging, een gebrek aan dosering op training was nog zo’n minpunt in de DDR. Maar vooral het feit dat zo veel mensen iets van hem wilden, dat hij zo vaak werd aangeklampt, dat was wennen. Zo belandde Sammer mentaal in een dal en kreeg hij problemen met zijn maag. Dat hij erin slaagde dat allemaal te overwinnen en sportief en privé zijn draai vond in een voor hem andere wereld, beschouwt hij nu nog steeds als zijn grootste overwinning.
Inmiddels heeft Matthias Sammer zich opgewerkt tot een van de sterkste persoonlijkheden binnen het Duitse voetbal. Er wordt geluisterd naar de mening van deze ooit zo opportunistische, agressieve en technisch beslagen middenvelder die over een verschroeiende demarrage beschikte. Maar zijn hart bloedt nog altijd als hij ziet dat het voetbal in de voormalige DDR is herschapen in een ruïne. Zijn voormalige club Dynamo Dresden bengelt onderaan in de tweede Bundesliga, andere clubs zijn nog dieper gezakt. Het verleden blijft zijn sporen nalaten: 25 jaar later hebben functionarissen nog steeds moeite om na te denken over de manier waarop ze de begroting moeten rondkrijgen. Vroeger werd alles bijgepast door de overheid of door bedrijven.
Soms vraagt Matthias Sammer zich af hoe het geweest zou zijn zonder de val van de Muur. Hij zou een diploma van sportleraar hebben gehaald en nu een of andere club trainen. In alle anonimiteit. Dat vond hij nog het ergste in de DDR: dat je niets zelf mocht bepalen. De hereniging bood de mensen dat wat ze vroeger niet hadden: perspectief. En zonder perspectief, sprak Sammer, stelt een mensenleven niets voor.
JACQUES SYS
