Bedenkingen en avonturen op onze trip door Brazilië. Aflevering twee van ons WK-dagboek.

Maandag 16 juni

Voetbal in Salvador de Bahia: een droom. Drie dagen na Spanje-Nederland is er Duits wervelvoetbal tegen Portugal. Veel beweging, ondanks de klamme warmte. De Arena Fonte Nova ligt in het hartje van de oude stad, op wandelafstand van wie de binnenstad verkent. Dat én het vriendelijke onthaal van de mensen uit Bahia – met op de hoek van elke straat vrouwen in traditionele klederdracht – staan garant voor een perfecte middag, die nog lang uitloopt nadien, in de smalle, steile, met kasseien geplaveide straatjes. Meisjes die armbandjes uitdelen om je welkom te heten, overal lachende gezichten, straatmuzikanten die met vrolijke muziek iedere heup aan het wiegen krijgen, gevels in felle zomerse kleuren: Bahia zorgt voor een exotische touch op dit WK. Genieten.

dinsdag 17 juni

Tweede keer Brazilië, tweede keer kippenvel bij het volkslied. Ze zouden het helemaal a capella moeten maken. Overigens blijkt ook op dit WK dat je de officiële song niet zo hard kan pluggen dat het een hit wordt. Twee andere songs zijn hier top. Thunderstruck, een oud nummer van AC/DC, draaien ze hier een tiental minuten voor elke match. Om het publiek extra op te zwepen vlak voor de spelers het veld opkomen. En tijdens alle wedstrijden zingen de Brazilianen steeds luider: “Eu sou Brasileiro, com muito orgulho, com muito amor” (Ik ben Braziliaan, met veel trots, met veel liefde). Het bezorgt ons een tweede keer kippenvel, al maken de Mexicanen minstens evenveel lawaai.

Dit is het WK van de vele goals, maar ook van de vele fans. Zeker de Zuid-Amerikanen hebben er lang naar uitgekeken. Chilenen, Argentijnen, Colombianen, Mexicanen,… Ze zijn hier massaal aanwezig en verbroederen met iedereen. Het leuke is ook: ga niet altijd op het shirt af om te weten waar iemand vandaan komt. We spraken al met Zwitsers in het shirt van Mexico, Chilenen in een shirt van… Costa Rica (zelfde rood, wel verwarrend), en een Amerikaan in dat van Ivoorkust. Een blanke!

De Brazilianen hebben er plots ook een aantal feestdagen bij. Of halve, een beetje afhankelijk van het speeluur. De dag van de openingsmatch moesten ze helemaal niet werken, vandaag een halve dag. Voor één keer zijn de straten leeg tijdens de avondspits, de wedstrijd Brazilië-Mexico start hier om 16 uur. Zelfs in São Paulo is er geen kat op de baan, leert de website van O Globo. Vreemd beeld.

Een mooie tweet. GuillermoOchoa, de niet te passeren doelman van Mexico, draagt het nummer 13. En 13 is ook het verkiezingsnummer van de lijst van de PT (Partido dos Trabalhadores), de partij van Dilma Rousseff bij de presidentsverkiezingen. De tweet: “Geen wonder dat we niet scoorden. Dat nummer 13 stopt Brazilië al sinds 2002…”

woensdag 18 juni

Voetbal op dit WK is ook een beetje reizen. Naast ons op het vliegtuig zit een jong koppeltje. Ze dragen allebei een shirt van Colombia, maar schijnt bedriegt. Hij is Mexicaan, zij Colombiaanse. Ze hebben elkaar ontmoet in het Australische Brisbane, waar zij nog studeert (communicatie, ze wil graag journaliste worden), en hij gerant is van een Mexicaans restaurant. Ze hebben ook Mexico-Brazilië gezien en reizen nu, net als wij, naar Brasilia voor Colombia-Ivoorkust. Bovendien zitten we ook nog eens in hetzelfde hotel. Of ze mee mogen met de taxi, want het is allemaal nogal duur… Zesendertig uur zijn ze onderweg geweest, vanuit Brisbane. Korter, via Chili, ging ook, maar die trip had hen 5000 dollar gekost en dat vonden ze toch wat veel, gezien het aantal matchen dat ze hier wilden zien. Dus ging het van Brisbane naar Singapore, en dan via Madrid naar Rio de Janeiro en vervolgens Fortaleza. Een serieus omwegje, maar het kostte hen de helft minder.

Of ze ook puto hebben geroepen toen de Braziliaanse doelman uittrapte? Waarna de Braziliaanse supporters dat scheldwoord overnamen. Hij: “Ja, dat is een Mexicaanse traditie, ontstaan bij een club, en daarna overgenomen door de supporters van de nationale ploeg. Soms roepen we puto, andere keren viado (een scheldwoord voor homoseksuelen, nvdr).” In Mexico kijkt niemand er nog van op, hier wel. De Engelse pers sprong er de voorbije dagen op en de FIFA stelt een onderzoek in. Zij vinden het discriminerend.

En nog een mooie tweet, verwijzend naar het koloniale verleden: “Het moet voor de Spanjaarden vreemd aanvoelen om naar Zuid-Amerika te reizen en naar huis te gaan zonder goud…”

Een kleine valse noot bij het Chileense succes tegen Spanje: de invasie van Chileense fans in het Maracanã. De schuld van de FIFA, zegt iemand van de organisatie in Fortaleza hoofdschuddend. Zij wilden liever geen ‘militair’ WK en niet te veel politie in en rond het stadion. Dan gebeurt dit. Binnen die perimeter werkt een privébewakingsdienst, die veel discreter is gekleed. Blijkbaar schrikt die toch minder af. De repressie is hard, met toestemming van de Chileense ambassadeur worden de boosdoeners meteen het land uitgezet. Later in de week komt er een verstrenging van de regels. Straten rond de stadions worden ruimer afgezet en wie geen ticket heeft komt er niet meer door. En daar staat wel gehelmde en gewapende politie.

Donderdag 19 juni

De dag der tranen. Die van Luis Suárez, na een maand keihard werk (zo zie je toch weer hoe belangrijk de sterren dit WK vinden). Die van de Ivoriaan Sérey Dié, die ze precies nog uit zijn ogen aan het wrijven was toen hij balverlies leed bij de tweede Colombiaanse goal. En zo zie je ook weer hoe snel iets op internet rondgaat. Dat zijn tranen er kwamen omdat zijn vader overleed, raast als een vuurtje over het web. Als men hem daarmee confronteert, schrikt Sérey. De man is al tien jaar dood… Tranen van de Engelse fan naast ons ook, als hij zijn team in de schaduw van de bekende Torre van de televisie in Brasilia voor de tweede keer ziet verliezen. Alleen een pint kan troost brengen. Tranen in Curitiba, na Brasilia een van de best georganiseerde steden, verzekerde onze Braziliaanse buurman in het café met Belgische bieren om de hoek van het hotel (vijftien euro voor een Duvel). Ze kregen er al Nigeria-Iran (0-0). Vrijdag was er Honduras-Ecuador, ook geen topaffiche. Rusland-Algerije is evenmin een lekkertje. Ze dachten er zich op te trekken aan Spanje-Australië, maar dat werd plots een vriendenmatch onder uitgeschakelden! En ten slotte ook tranen bij de Engelse radiojournalist, die aan élke Colombiaanse voetballer die na de wedstrijd tegen Ivoorkust in Brasilia door de spelerszone passeert, vraagt of hij Engels spreekt. Niet eentje antwoordt met ‘yes‘. Vervolgens loopt Yaya Touré hem ook nog eens voorbij. Gelukkig heeft broer Kolo meer medelijden. Soms is het leven hard. Ook voor die twee, die hun broer kwijt zijn. Dat relativeert een nederlaag.

In dezelfde zone lopen we wat oude bekenden tegen het lijf. Naast Yaya, ook Gervinho, Arthur Boka en maestro Didier Zokora. En uiteraard ook BarryCopa, de doelman van Lokeren, die zijn fans groet en vraagt of we ons wat amuseren. “Het gaat hier wel hard, hé! Man, zoveel kwaliteit in de spits, geen wonder dat er veel wordt gescoord.” Ook CarlosBacca groet breed glimlachend een oude bekende. Hij moet voorlopig nog geblesseerd toekijken, maar Colombia gaat door, hij hoopt nog op een kans verderop in het toernooi.

Hoe we Brasilia moeten omschrijven, weten we eigenlijk niet. Voetbal brengt ons meestal in de grootste steden, waar de ruimte beperkt is en de hectiek groot. Dit is heel anders. Brede lanen, vreemde omschrijvingen van straten die geen naam maar een letter kregen. Ons hotel ligt in SHN, Quadra 1, Area Especial 1, Bloco B. Deze stad is één grote ‘blokkendoos’, verspreid rond een immens meer: een blok banken, een blok hotels, een blok politiek, een woonblok. Tussenin grote shoppingcenters. Kunstmatig en kil? Helemaal niet, hier wordt de beste nieuwe muziek van Brazilië gemaakt, door geïnspireerde jongeren. Hier zien we ook een nieuw muziekinstrument, een lange bamboestok met daaraan één snaar. En maar tokkelen. We waren graag nog wat langer gebleven, niet in het minst vanwege het festival van de sportfilm dat morgen/vrijdag start. Cinefoot, op tournee door alle sportsteden, maar nooit net als we er zijn. Een tikkeltje frustrerend.

Frustrerend zijn ook de Colombianen die ’s nachts maar blijven zingen: “Eu sou Colombiano…”

vrijdag 20 juni

Derde vlucht van de week, dit keer naar Belo Horizonte, waar de ‘vader’ van Brasilia, JuscelinoKubitschek, opgroeide, en er een eerste project opzette samen met Oscar Niemeyer. Pampulha, een groot park, met aan de rand ook het Mineirão.

Een nieuwe stad, een nieuw hotel, telkens weer verrassend. Dit keer logeren we in een baanmotel langs de anel rodoviário (de ring). Kamers zonder ramen, gratis voorbehoedsmiddelen, twee foto’s van naakte vrouwen boven ons bed, aan de overkant een grote spiegel, lichten die dimmen én van kleur (rood!) veranderen, in de frigo Red Bull als de krachten afnemen en ontbijt op bed, dat via een doorgeefluik wordt gebracht. Dat laatste veroorzaakt toch een beetje het gevangenisgevoel. Op de benedenverdieping een garage, je hoeft hier geen mens te ontmoeten! Ideaal voor een voetbalmarathon.

Belo Horizonte is de stad van Aécio Neves, voor velen in oktober dé uitdager van Dilma, die de populaire Lula da Silva (haar voorganger) van stal haalt in haar poging om te worden herkozen. Aécio zet FHC (Fernando Henrique Cardoso) in, ook al een ex-president. Belo Horizonte is ook de stad van de pai do spray, de vader van de stilaan wereldbekende spray, die voetballers op afstand moet houden. Heine Allemagne heet de 43-jarige man. Veertien (!) jaar duurde het voor hij zijn spray door de FIFA erkend kreeg.

Het idee groeide toen hij naar een voetbalwedstrijd zat te kijken, en de commentator hoorde klagen dat de muur maar niet op afstand bleef. Allemagne was werkloos, gedesillusioneerd en wilde zijn leven een nieuwe wending geven. En dat werd de spray. Hij liet die een eerste keer gebruiken in een juniorentoernooi in 2000 in Belo Horizonte. In hetzelfde jaar gebruikte het Braziliaanse profvoetbal het al.

Toen hij het bij de FIFA wilde introduceren om de boel wereldwijd verkocht te krijgen, bleek dat niet eenvoudig. Vier keer kreeg hij een neen te horen. Bovendien kwam er een opdoffer vanuit Argentinië. Daar bleek Pablo Silva, een journalist, het ook bij zijn bond te hebben voorgesteld. De spray heeft twee vaders, maar tot een patentenoorlog kwam het niet. Beide heren sloegen de handen in elkaar en sloten contracten. In Argentinië en in Brazilië, waar de voetbalbond serieus investeerde. Uiteindelijk zei ook de FIFA ja, in 2012. De scheidsrechters kregen in totaal 320 busjes. Na het WK wordt het effect geanalyseerd en beslist of er op wereldschaal mee wordt doorgegaan.

Costa Rica – Italië wordt 1-0. Oef, de Queen kan weer rustig slapen, ze hoeft Mario Balotelli niet te zoenen. En dat uitgerekend Bryan Ruiz, weggestuurd bij Fulham, die goal maakt… Het leven is soms rechtvaardig.

In Salvador zijn ze nu wel zeker: Europees voetbal is topspektakel. Na Nederland-Spanje en Duitsland-Portugal is ook Frankrijk-Zwitserland van de bovenste plank. Wij keren er terug, voor een achtste en een kwartfinale. Laat maar komen.

zaterdag 21 juni

Eén nacht in Belo Horizonte: tussen 22.32 uur en 7.47 uur vindt de politie zes vermoorde mensen. Af en toe ontsnappen we niet aan het geweld, ook al is de veiligheid tijdens dit toernooi ontzettend toegenomen, zeggen mensen die hier wonen. Omdat het verkeer vastzit en het hotel op wandelafstand – nou ja, een kilometer of vijf – van het Minerão is, wandelen we in het gezelschap van Argentijnse fans naar de match. Net als in Brasilia worden we onderweg begroet door enthousiaste volgelingen van Christus. “God is met ons, geloof erin.” Opvallend: ze zijn altijd allemaal jong, zij die het geloof uitdragen, én vrolijk. Ze hebben er zelfs flash mobs voor over, en dansjes.

Of zou Diego Maradona, de linkerhand van God, ze hebben ingehuurd? God is in elk geval met alle Argentijnen, maar niet met hem. Wanneer LionelMessi scoort, is hij al weg.

zondag 22 juni

En op de zevende dag rustte God, maar op het WK blijft de bal rollen. Wij trekken in de voormiddag voor de tweede keer tijdens dit toernooi de loopschoenen aan. Richting Pampulha, het park vlakbij het Mineirão. Een groene oase.

’s Avonds Belgen, Russen, Algerijnen en Zuid-Koreanen. De tweede ‘ronde’ zit erop. Er werden 94 goals gemaakt in 32 matchen. Dit is écht het WK van de goals!

DOOR PETER T’KINT IN SALVADOR, FORTALEZA, BRASILIA EN BELO HORIZONTE – BEELDEN: BELGAIMAGE

Kamers zonder ramen, gratis voorbehoedsmiddelen, twee foto’s van naakte vrouwen boven ons bed en in de frigo Red Bull als de krachten afnemen.