Waarom de Chinezen bij een tennismatch ‘A-ci’ roepen, beachvolleybalster Liesbeth Mouha met Kobe Bryant op de foto kon, maar toch naar huis wil en hoe Michel Daerden nuchter genoeg was om Onze Man te herkennen: een verslag van week twee in Peking.
Maandag 11 augustus
Prijs! Een ticket voor de zwemfinales van morgen betekent: twee keer Michael Phelps zien. Een ticket voor de ochtendsessies van het zwemmen bemachtigen is voor de Belgische pers geen sinecure. Voor de sessie van vandaag waren er zestien aanvragen tegenover vier plaatsen. Dan maar via de wachtlijst. Vanaf zes uur verdeelt het IOC de tickets die niet opgehaald zijn bij de nationale persverantwoordelijken van elk land. Het principe is: wie eerst komt, eerst maalt.
Een paar gegadigden die even na halfzes arriveren, schrikken als daar al een Belg staat te wachten. Eén keer vroeger aanwezig zijn dan alle anderen betekent: de volgende dag nóg vroeger gaan. Ook dit keer met succes. Het resultaat? Vier keer Phelps in twee dagen, tien wereldrecords, plus tijd genoeg om onder de indruk te komen van de Watercube. Over één ding is iedereen het eens: dit is het mooiste overdekte zwembad ter wereld.
’s Avonds is er hoog bezoek uit België voor het hockeyteam dat verdienstelijk speelt tegen hockeygrootmacht Spanje (4-2-verlies): niet alleen Johan Vansummeren, de grootste renner hier op de Spelen, maar ook prins Filip, IOC-voorzitter Jacques Rogge én minister Michel Daerden van de Franstalige Gemeenschap, met wie dit blad een paar maanden geleden een interview had naar aanleiding van Luik-Bastenaken-Luik. De minister is dat niet vergeten, hij herkent warempel de man die hem toen interviewde en komt hem vriendelijk de hand schudden: “Bonjour! Quelle surprise! Comment ça va?” Bij het verlaten van het stadion vraagt een Spaanse tv-ploeg of ze Rogge even mogen interviewen. Een tolk is niet nodig. In vlekkeloos Spaans staat Rogge bijna tien minuten de Spanjaarden te woord, over de Spelen, over de Spaanse hegemonie en over het uitblijven van Belgische medailles. De verslaggever is in zijn nopjes.
Minder in zijn nopjes is de Nederlandse bondscoach van Spanje met de Engelse vertaling door een Chinese tolk van zijn commentaar in het Spaans. “Dit heb ik niet gezegd, hoor.” De moderator berispt hem streng: “U moet wachten met opmerkingen tot zij haar werk gedaan heeft.” Twee zinnen later is Maurits Hendriks het zat. Tot de tolk: “U draait mijn woorden om. Vertaal wat ik zeg, of vertaal me niet.” De moderator grijpt niet meer in. Overigens heeft België een aantal nieuwe krantentitels extra in het aanbod, zo blijkt wanneer de moderator vraagt dat iedereen die een vraagt stelt, zich zou voorstellen in het Engels. Dat doen de vertegenwoordigers van The Morning (De Morgen), The Latest News (Het Laatste Nieuws), Free Belgium (La Libre Belgique) en The Evening (Le Soir).
Dindag 12 augustus
Dolgelukkig stapt de jonge Belgische zwemmer Yoris Grandjean na zijn race in de reeksen van de honderd meter vrije slag in de mixed zone op de pers af. Grandjean is een beleefde jongen: hij geeft iedereen een hand, ook de journalisten die hij (nog) niet kent.
Nochtans heeft hij zich niet geplaatst voor de halve finales. Met de negentiende tijd (48″82) op 64 deelnemers hoort hij net niet bij de beste zestien, maar hij heeft wél net zijn persoonlijk record verbeterd en daarmee een nieuw Belgisch record gezwommen. “Ik had me voorgenomen om onder de 49 seconden te blijven. Opdracht volbracht.” Zijn eerste trainer van bij Crisnée (bij Luik), André Henvaux, omarmt en feliciteert hem. “Yoris heeft wél de beste tijd van zijn leeftijdsgenoten gezwommen. Elk jaar is hij de beste van zijn leeftijd, en dat al vijf jaar lang.” Van de 64 deelnemers was Grandjean de op twee na jongste.
Op dat moment komt de Franse kampioen langs. Alain Bernard omhelst Grandjean, die bij hem in de club in Antibes traint. “Gefeliciteerd! Ben je er bij? Nee? Jammer.” Ook Vlaams bondscoach Stefaan Obreno feliciteert Grandjean. Obreno glundert: “Alle Belgische zwemmers die hier in het water sprongen, zetten de beste tijd van hun leven neer ( alleen François Heersbrandt zou dat donderdag niet doen, nvdr). Dat is toch wat. De helft van alle zwemmers blijft hier op de Spelen wel onder zijn persoonlijke besttijd: de speciale omstandigheden, weet je wel. Dat belooft voor over vier jaar.” Vooral Elise Matthysen, net zestien, liet zich hier al zien, met twee records en evenveel plaatsen in de halve finales.
Van zoveel competitie krijgt een mens honger. Het avondmaal wordt genuttigd in gezelschap van een Brits koppel dat net gearriveerd is. John Towers is een 65-jarige ultraloper, zijn vrouw Jacky loopt marathons. Ze hebben atletiektickets voor de hele week. België kennen ze wel: “Het land van Kim Gevaert en vroeger van Ivo Van Damme.” Ze kwamen vorig jaar al eens op verkenning in China, waren helemaal weg van het land en beslisten hun hele reis, aankoop van tickets incluis, zelf te regelen. Dat is een stuk goedkoper dan de prijs die in West-Europa wordt gevraagd voor de all-inpakketten. Terug gaan ze met de trein. De 23ste vertrekken ze met de Trans-Siberische spoorlijn, van Peking door Mongolië langs Irkoetsk via Moskou naar Berlijn. “Als het kan, reizen we terug via België en stoppen we even in Oostende”, zegt Jacky. “Leuk stadje.”
Woensdag 13 augustus
Er staat sinds gisteren een tank voor het mediagebouw. Of beter: een pantserwagen met een machinegeweer. Meteen is het aanschuiven om er een foto bij te maken. Een dag later is de pantserwagen weg, maar de bewakers met kogelvrije vesten en het geweer in de aanslag die meekwamen, zijn gebleven. Nooit gedacht dat de Chinese overheid zo bezorgd was over het bewaken van de persvrijheid…
In het zwemmen blijft het wereldrecords regenen. De sessie vangt aan om drie over tien. Na één minuut competitie krijgen de kijkers al een wereldrecord cadeau, van de Fransman Alain Bernard. Nog een minuut later, in de tweede reeks, is het wéér prijs: wereldrecordhouder Ed Sullivan neemt wraak. Tien minuten later zorgt de Italiaanse Federica Pellegrini voor wereldrecord drie, en dan moet Michael Phelps nog beginnen. Ook hij zwemt een nieuwe besttijd. Vier wereldrecords op 25 minuten tijd! Op de persconferenties achteraf zit een bekend gezicht, zomaar anoniem tussen het andere persgepeupel. Ja, hoor, het is Franzisca van Almsick, in 1996 en 2000 zelf nog aan de andere kant van de tafel als zwemster op de Spelen. Een Amerikaanse collega glimlacht: “Ik denk niet dat we ooit Michael Phelps aan de andere kant van de tafel als journalist gaan te zien krijgen.”
Van zoveel emotie moet een mens even bekomen. Met een pintje uit het warenhuis bijvoorbeeld. Daar staat, naast Chinees, Japans, Nederlands, Duits en Tsjechisch, zelfs Belgisch bier. Een halve liter Stella Artois kost 1,50 euro, het Amerikaanse Budweiser (door Belgische bierfanaten ook wel eens oneerbiedig ‘Budwater’ genoemd) kost een halve euro voor een halve liter. Duur zijn de speciale bieren uit Vlezenbeek: een flesje geuze of kriek kosten, net als Duvel, twee euro: zeven keer zo veel als het Chinese bier.
De helft van de afdeling chocolade komt uit België: vooral Côte d’Or, maar ook heel veel dozen met het label “Made in Belgium”, in veel grotere letters dan de eigenlijke merknaam. Zouden veel Chinezen nu denken dat Made in Belgium een chocolademerk is?
Donderdag 14 augustus
Het is middernacht en tennisser Rafael Nadal moet nog aan zijn kwartfinale beginnen. Door een hevig onweer werd het tennis met een paar uur uitgesteld, waardoor tennis hier een nachtsport wordt. Het Chinese publiek vindt het allemaal fantastisch, al moeten ze nog een beetje wennen aan de geplogendheden in het tennis. Die willen bijvoorbeeld dat iedereen neerzit tijdens de spelletjes en dat men alleen tijdens de pauzes zijn plaats opzoekt of rondloopt. Een paar keer onderbreken de spelers hun spel wanneer een argeloze bezoeker, niet beseffend dat heel het stadion naar hem kijkt, doodgemoedereerd over en weer loopt en de waarschuwingen van de scheidsrechter – in het Engels – negeert. De opmerking “Spreek ik misschien Chinees?” zou hier niet op zijn plaats zijn…
Pas om halfdrie ’s nachts schuiven Nadal, Roger Federer en de zusjes Williams aan voor wat uitleg na hun prestaties. Van de vijf heeft alleen Nadal de avond overleefd. Emotioneel was de verrassende winst van thuisspeelster Li Na tegen Venus Williams. In Wimbledon verloor Ni Na nog van de Amerikaanse, in Peking speelde ze na een moeilijke start (0-3 achter) ijzersterk en maakte amper fouten. Met de minuut werd het stadion uitzinniger. Bij de laatste opslag schreeuwde iedereen ” A-ci, a-ci.” Pas na enige tijd begint het te dagen wat ze roepen: “Ace!”, maar dan op zijn Chinees uitgesproken.
De Amerikaanse tennisser James Blake schakelde in de kwartfinales favoriet Roger Federer uit. Blake speelde de match van zijn leven en had geen moeite om toe te geven dat dit het mooiste moment uit zijn loopbaan was. “Qua emoties te vergelijken met toen ik met het VS-Daviscupteam succes haalde. Ik hoop dat ik hier opnieuw iets kan doen voor mijn land.” Zijn respect voor Federer blijft groot: “Al is het maar omdat die man zo waardig blijft in het verlies: hij schreeuwt niet, gooit niet met zijn racket.”
Vier jaar geleden miste Blake de Spelen omdat hij in mei van dat jaar door een ongeluk bijna voor het leven verlamd was. “Toen zag het ernaar uit dat ik nooit meer zou tennissen, but here I am.” De eerste nacht in Peking verbleef hij nog in een hotel: “Dat was maar niets. Ik dacht: dat doen we bij elk toernooi. Daarom trok ik naar het olympisch dorp. Toen ik de eerste avond daar rondwandelde in de cafetaria, tussen al die atleten uit al die landen die daar allemaal zaten met dezelfde droom, een medaille winnen, wist ik dat ik goed zat. Hier ga je met de bus naar je wedstrijd.” Nationalisme blijft een enorme drijfveer bij Amerikaanse atleten. “Als ik het logo met USA op mijn borst zie, voel ik me geïnspireerd door al die atleten als Phelps en het Dream Team. Zelfs als ik hier in de eerste ronde had verloren, was dit een ervaring om nooit te vergeten. Toen ik vier jaar geleden thuis bleef, vertelde Marty Fish, die in Athene de halve finale haalde, hoe fantastisch de Spelen wel zijn. Ik ben zo blij om hier te zijn, ik ga ook naar andere sporten kijken. Phelps bijvoorbeeld is fantastisch. Ik denk niet dat ik in dat zwembad één keer heen en weer zou geraken.”
Vrijdag 15 augustus
Geen zes uur hebben Belgiës beachvolleybalsters Liesbet Van Breedam en Liesbeth Mouha geslapen wanneer ze opnieuw aan de slag moeten, in de achtste finales tegen het Amerikaanse duo Kerri Walsh/ Misty May-Treanor, de nummers één in de wereld. Het aanvangsuur is zo vroeg omdat de Amerikaanse tv de wedstrijd van het topduo live op de buis brengt. Daardoor zijn Mouha-Van Bree-dam niet uitgeslapen, maar straks wél bekend in Californië.
Er zitten om negen uur wél 8500 toeschouwers in het stadion, waar drie Belgische vlaggen hangen en cheerleaders in bikini de sfeer verzorgen. De Belgen starten uitgeslapen, maken het eerste punt, lopen tot vier punten uit en blijven aan de leiding. Ze krijgen zelfs een setbal. Smasht Liesbeth Mouha die niet net buiten, wordt hier beachvolleybalgeschiedenis geschreven. Het loopt anders. De Amerikanen komen op kruissnelheid, zelfs een flard Belgische muziek – Plastic Bertrands‘ça plâne pour moi’ – kan de zaken niet meer omkeren.
De Belgen, die pas op de laatste dag gedelibereerd werden door het BOIC en bijna niet mochten deelnemen aan het toernooi omdat hun uitrustingen met de nodige logo’s niet op tijd klaar waren, zijn tevreden met hun negende plaats en gaan zeker door. “Minstens tot de Spelen van Londen in 2012”, grijnst Mouha. “Wat de Amerikanen kunnen, kunnen wij ook. Alleen spelen zij al acht jaar samen.” Van Breedam nam het initiatief om voor beachvolley te gaan. Zij benaderde Mouha: “Omdat zij mentaal de sterkste Belgische speelster is en omdat het zo’n toffe madam is.” Op dat moment volleybalde Van Breedam bij Kieldrecht, Mouha in de Italiaanse topklasse. “Maar dat was mijn ding niet, ik had er al na één jaar moeten uitstappen. Ik kon daar niet al mijn mogelijkheden ontwikkelen.”
Toen ze uit het indoorvolley stapten, begonnen ze zonder geld aan het avontuur. Sponsor Litto (een sleutelfabrikant) maakte een budget vrij, maar dat volstond niet om de onkosten te dekken. Pas sinds januari kregen ze via Vlaams topsportmanager Ivo Van Aken een salaris. Van de zestien sterkste teams op de Spelen verdiende geen enkel duo zo weinig prijzengeld als zij: 53.000 dollar. Dat moeten ze dan nog eens in twee delen. Geen ander team bij de laatste zestien verdiende minder dan het dubbele van dat bedrag. “Bovendien wordt het prijzengeld pas in december gestort.” Hoe ze dan die paar moeilijke jaren doorkwamen? Mouha: “Door van mijn ouders wat geld te lenen.” Van Breedam: “Door zuiniger te leven en in plaats van naar de Carrefour naar de Aldi te gaan. We hebben toen echt zwarte sneeuw gezien.”
Liefst keren de Liesjes vroeger terug dan de geplande afreisdatum van 25 augustus. Het olympisch dorp vinden ze maar een saaie bedoening, “terwijl we er vooraf zoveel enthousiaste verhalen over gehoord hadden.” Mouha heeft wel een foto met basketter Kobe Bryant, maar het heimwee naar Limburg knaagt: “Liesbet heeft haar man hier, onze physical coach. Mijn vriend is thuis, hij heeft herexamens. Vanaf januari zijn we onderweg, nooit waren we langer dan vijf dagen naeen in België.”
Zaterdag 16 augustus
Zomaar een samenvatting van een zaterdagmiddag op de Spelen. Eerst om halftwee een uur rijden, de stad uit, richting roeien. Daarna een uur terug naar Peking, de taxi in om een uur de andere kant op te rijden, daar Iljo Keisse te zien (samengevat: amper gezien) en dan terug naar de olympische arena om er in het stadion Kim Gevaert en de finale van de 100 meter voor mannen te aanschouwen. Die finale, aangekondigd met de drie grote tenoren uit de sprint, de zwaargewichten uit de atletiek, wordt een eenmansshow. Tyson Gay haalt de eindstrijd zelfs niet, Asafa Powell sprint op geen enkel moment mee voor een medaille. Usain Bolt heeft slechts de derde snelste reactietijd, maar kan op het einde nog rustig uitlopen. De Jamaicaanse atleten een rij voor ons in de tribune begrijpen ook niet wat ze aanschouwen en gaan helemaal uit de bol. Hoe scherp was het wereldrecord geweest als Bolt wél vol gas had gegeven? Misschien spaart hij dat wel op voor de Memorial…
’s Middags komt België voor het eerst sinds Dirk Van Tichelt om brons kampte nog eens dicht bij een medaille. Na 500 meter roeit Tim Maeyens in tweede positie, halfweg is hij derde, maar dan begeeft hij. Achteraf blijft hij met gemengde gevoelens achter. “Ik heb een heel goeie race gevaren, niets laten liggen, in tegenstelling tot vier jaar in Athene. Toen was ik matig, hier had ik een superrace. Ik had nooit gedacht dat ik zo dicht bij een medaille zou komen. Nog nooit ben ik zo lang bij de Nieuw-Zeelander kunnen blijven, nog nooit kon ik zo in de clinch gaan met de Noor Tufte ( die goud won, nvdr).” Op de vraag of hij zich realiseert dat hij de beste Belg tot nog toe is op de Spelen, kijkt hij verbaasd: “Dat zegt dan veel over de andere Belgen.” Terwijl hij hijgend met de pers praat, wordt achter hem de Nieuw-Zeelander Mahe Drysdale, die zo uitgeput is dat hij niet meer op zijn benen kan staan, door twee man weggesleept. Hij heeft wél de bronzen medaille waar Maeyens zo dicht bij was.
Zondag 17 augustus
Om halftien (’s ochtends) zit het nationale stadion met 91.000 plaatsen al voor vier vijfden vol voor de aankomst van de vrouwenmarathon, die gestart is om halfacht. De Roemeense Constantina Tomescu wint. Zo slecht zal de luchtkwaliteit in Peking niet geweest zijn: 69 van de 82 deelneemsters lopen de wedstrijd uit.
Dé man van de zondagochtend is Michael Phelps, die zijn achtste gouden medaille in evenveel dagen haalt en onderweg zeven wereldrecords brak. Een stuk minder aandacht krijgt de Amerikaanse zwemster Natalie Coughlin: na Phelps won zij de meeste medailles (zes!) op deze Spelen. Op de laatste dag wint ook de Amerikaanse Dara Torres nog zilver. Torres is met 41 jaar de oudste van het hele zwemmersgild en heeft, sinds ze in 1984 haar eerste Spelen beleefde, twaalf medailles gehaald.
Ook een fenomeen is zwemster Kirsty Coventry uit Zimbabwe: blank, geboren in Harare en goed voor vier medailles: één keer goud en drie keer zilver. Mooi om zien was het hoe zwarte landgenoten haar in de tribunes aanmoedigden en hoe zwarte verslaggevers aanschoven om haar te mogen interviewen.
Intussen verdringt de atletiek het zwemmen van het voorplan. Vrijdag won de Poolse kogelstoter Tomasz Majewski de eerste atletiekmedaille, bij de vrouwen is het eerste goud voor Tirunesh Dibaba uit Ethiopië op de 10.000 meter.
Voor een paar atleten waren de Olympische Spelen peanuts in vergelijking met de levensomstandigheden thuis. In de reeks van de 100 meter van Kim Gevaert trad de gesluierde Afghaanse atlete Robina Muqimyar aan. Eerder kwam ze in het nieuws nadat ze op trainingskamp in Italië spoorloos verdwenen was en gezegd werd dat ze politiek asiel aangevraagd had in Noorwegen. Thuis in Afghanistan, waar ze nochtans trainde gekleed als een devote moslima, had ze doodsbedreigingen gekregen en was haar vader een paar keer aangepakt omdat hij zijn dochter in het openbaar liet trainen. Uiteindelijk daagde ze toch in Peking op, maar eindigde in Gevaerts reeks laatste in 14″80, drie seconden trager dan Kim. Meteen ook de 85ste en slechtste tijd van alle deelneemsters.
Een stuk beter presteerde de Iraakse Dana Abdulrazak, die op training aan de dood ontsnapte toen ze nipt een kogel van een sluipschutter ontweek en pas een week voor de Spelen te horen kreeg dat Irak atleten mocht afvaardigen. Zij eindigde zesde op acht in haar reeks, goed voor de 59ste tijd. Voor dit soort atleten is deelnemen nog belangrijker dan winnen. S
door geert foutré
