Woensdag 14 mei speelt FC Zenit Sint-Petersburg in Manchester de finale van de UEFA Cup tegen Glasgow Rangers. Nicolas Lombaerts, de van een knieoperatie revaliderende Belgische verdediger van de Russische kampioen, verklaart de kracht en het Europese succes van zijn club.

1. Het geld

Nicolas Lombaerts: “Hoe meer geld je hebt, hoe betere spelers je kunt kopen. Steeds meer West-Europeanen zijn daarom geïnteresseerd om in Rusland te gaan voetballen.

“Naar het schijnt bedraagt het budget van Zenit 100 miljoen euro. Gazprom ( het grootste bedrijf van Rusland en het grootste aardgasbedrijf ter wereld, nvdr) is de grote sponsor, het staat in de top drie van de grootste bedrijven van de wereld. Het kocht onder meer het bedrijf van Roman Abramovich ( eigenaar van Chelsea, nvdr) op. Voorzitter van Gazprom is Dmitri Medvedev, sinds deze maand de nieuwe president van Rusland.

“Topspelers strijken bij ons evenveel op als de bestbetaalde voetballers ter wereld. Iemand als Andrei Arshavin verdient gemakkelijk een paar miljoen euro per jaar. Belangrijk is ook: hier betaalt iedereen hetzelfde belastingtarief, achttien procent, geloof ik. In Engeland zou zo’n speler de helft van zijn loon moeten afstaan. Hier spreken ze alleen maar over nettobedragen. Nergens is er voor Russen meer geld te verdienen dan in hun thuisland, anders was Arshavin al lang weg.

“En zo is het hier ongeveer bij elke club. In Rusland zijn ondertussen al 110 euromiljardairs. Iedereen wil hoger aangeschreven staan dan de anderen en daar is het voetbal ideaal voor.”

2. De techniek

Lombaerts: “De technische vaardigheden van de Russen worden onderschat. Veel ploegen vergissen zich daarin en schrikken daarvan. De jeugdopleiding staat nochtans op een laag pitje en daardoor gaat er veel talent verloren, maar uit 150 miljoen inwoners kan je natuurlijk sowieso toch wel een paar goede voetballers halen.

“Ik dacht ook: die Russen zullen harde werkers zijn, gedisciplineerde karakterspelers. Het is net andersom, zeker bij ons. We zijn geen fysieke ploeg, het zijn bijna allemaal kleine mannekes. Met powerplay kan je ons pijn doen, bleek tegen Standard. Marseille deed ons dan weer pijn door hun snelle spitsen met diagonale ballen in de rug van onze verdediging aan te spelen, tussen de back die vaak hoog staat en de centrale verdediger. Roman Shirokov, de jongen die mij vervangt, is een enorm goede voetballer en Russische international, maar geen centrale verdediger. Hij is een verdedigende middenvelder. Dat zie je.

“Op training gaat het tien keer sneller dan bij AA Gent. Het is schrikken als je hier toekomt. Zie bijvoorbeeld hoe makkelijk Konstantin Zyrianov drie man in de wind zette tegen Bayern München. Behalve van techniek en schijnbewegingen is dat ook een kwestie van doorzicht, ervaring, explosiviteit én stabiliteit. Hun balans is goed, ze staan stevig op hun benen. Die Arshavin is er ook zo een. Je zou denken: die is maar een meter twintig groot, ik zal die eens over de platen schoppen. Maar je krijgt hem gewoon niet van de bal gezet. Dat zie je niet, je ondervindt het als je ertegen speelt.”

3. De Kleine Generaal

Lombaerts: “Trainer Dick Advocaat speelt redelijk kort op de bal. Ik zal niet zeggen dat er een ijzeren discipline is, maar op training moet je toch niet te veel verkeerd doen. Ze noemen hem niet voor niets ‘De Kleine Generaal’. Nadeel is wel dat de meesten geen Engels spreken en dat er altijd een tolk nodig is. Er gaan nuances verloren.

“Ik denk dat hij vroeger nog strenger was. De Russen zouden dat niet aanvaarden. Mocht er te veel discipline zijn, dan zouden ze in opstand komen. Ze staan sterk bij supporters en media, ze kunnen zich veel permitteren. Het grootste deel van de Russische bevolking heeft niets, de kloof tussen rijk en arm is enorm, voetballers worden er aanbeden als goden. Mocht Arshavin zich kandidaat stellen, hij wordt zeker verkozen tot burgemeester van Sint-Petersburg. Na Vladimir Poetin ( voormalige president van Rusland, nvdr) is hij een van de belangrijkste mensen in Rusland.

“Ook het feit dat je hier verplicht bent om minstens vijf Russen op te stellen, versterkt hun positie. Je kunt ze niet allemaal op de bank zetten. Aan hun geld zitten heeft nog het meeste effect, denk ik. Sinds het een paar duizend euro boete per domme rode kaart is, zijn er geen meer gevallen. Misschien dat ze denken: met dat geld kunnen we toch iets anders doen.

“Ze komen uit het communisme en nu ze hun vrijheid terug hebben, is de mentaliteit er een van: carpe diem, we zullen wel zien wat er gebeurt. Onder BorisJeltsin ( de eerste president van Rusland, nvdr) kenden ze een enorme inflatie. Ze hadden een spaarpot aangelegd, maar van de ene dag op de andere was hun geld niets meer waard. Sindsdien geven ze alles uit wat ze maar kunnen uitgeven. Er wordt decadenter geleefd. Er heerst iets van: niet te veel zagen, er zijn belangrijker zaken in het leven. Tegen een lager geklasseerde tegenstander of na een goed resultaat in de heenmatch zijn ze minder geconcentreerd. Dan denken ze: het zal zo wel lukken.

“Advocaat probeert er zo veel mogelijk discipline in te brengen. Het is iemand die erin drilt wat hij wil. Als ze er niet mee akkoord gaan, blijft hij erop hameren. Hij zei al dat een jaar trainer zijn in Rusland gelijk staat aan tien jaar in West-Europa. Ik denk toch dat hij er goed in geslaagd is om een balans te vinden tussen discipline en de vrijheid om te spelen.

“Er wordt enorm veel kort gewerkt, in partijvormen, dat is goed voor de techniek én de scherpte. Advocaat kan een groep echt goed motiveren en bij ons is dat zeker belangrijk. En wanneer het moet, laat hij hen met rust.”

4. Het Solliedsysteem

Lombaerts: “Er wordt soms gedaan alsof Advocaat een defensieve trainer is, maar ik vind dat totaal niet. We spelen enorm offensief, met twee backs die constant opkomen. Het is een beetje het Solliedsysteem en wij hebben er ook echt de spelers voor.

“Het is niet zo dat we de tegenstander laten komen en dan omschakelen, maar we laten voorin wel voldoende ruimte om de tegenaanval op te zetten. De flankverdedigers Kim Dong Jin en Aleksandr Anyukov en de centrale middenvelders Radek Sirl en Anatoliy Tymoschuk zijn jagers, mannen met drie longen. Er is een goede balrecuperatie op het middenveld. Sirl moet je drie keer passeren voor je aan de goal bent en van bijna al onze tegenstanders horen we achteraf dat het tegen ons moeilijk spelen is omdat de backs telkens meerderheidssituaties creëren op de flank.

“De trainer zorgde ervoor dat iedereen goed zijn taak kent en verbeterde de organisatie, maar onze snelle omschakeling heeft ook met techniek te maken. Als je een bal in een keer klaarlegt en direct kunt passen, maakt dat een wereld van verschil met als je drie tijden nodig hebt om hem te controleren. Arshavin en Zyrianov hebben een actie en de touch om die bal tussendoor te steken naar Pavel Pogrebnyak en Alejandro Dominguez. De drie spitsen zorgen voor snelheid.

“Onze omschakeling is top in Europa. De meeste doelpunten vallen binnen de tien seconden na de balrecuperatie.”

5. De goede mix

Lombaerts: “We beschikken over een ervaren team. Wat internationale ervaring betreft, is dit een impressionante groep. Het zijn bijna allemaal internationals. Ik ben de jongste ( 23, nvdr). Verder zijn het vooral jongens van tussen 26 en 32 jaar.

“Het is evenzeer een goede mix tussen Russen en buitenlanders, ook wat mentaliteit betreft. De wat meer gedisciplineerde buitenlanders houden de Russen scherp. Ook dat zorgt voor evenwicht. Met alleen maar Russen zou het niet gaan.

“Op iedere positie hebben we een ander soort speler. Advocaat weet wat hij zoekt en heeft oog voor talent. Ikzelf ben bijvoorbeeld gehaald omdat Zenit te veel goals slikte. Er was, zei hij, nood aan meer stabiliteit en snelheid centraal achterin, aan iemand die altijd blijft en zich vooral op zijn verdedigende taak concentreert, die niet te veel fouten maakt, in alle omstandigheden rustig blijft en sober en strak inspeelt. Dong Jin speelde na mijn komst een schitterende terugronde, hij zegt: ‘ Thank you, because of you, I play so good. If I go to other team, you come with me.‘ Martin Skrtel is een superspeler, maar is naast mij nog beter beginnen te presteren. Hij is ondertussen voor tien miljoen euro verkocht aan Liverpool.

“Als je aanvallend wil spelen, heb je defensieve stabiliteit nodig. Die mix is er nu. Op het middenveld is Tymoschuk de schakel tussen verdediging en aanval. Hij kan meegaan, maar haalt er ook de omschakeling bij de tegenstander uit. Ik vergelijk hem altijd met Timmy Simons: hij komt overal meeverdedigen en speelt meestal simpel in. Dat zorgt ervoor dat Zyrianov en Arshavin zich wat vrijer kunnen uitleven.”

6. De absolute topspelers

Lombaerts: “Elke speler van Zenit is minstens Europese subtop waard en een drietal van hen zijn absolute topvoetballers.

“Arshavin is het grootste talent van Rusland. Een type Messi. Ik zeg niet dat hij even goed is, maar heel veel moet hij er volgens mij niet voor onderdoen. Barcelona toonde trouwens al belangstelling voor hem. Hij staat links voorin, maar komt veel naar binnen, kan ook centraal in een tweespitsensysteem of achter de spitsen spelen. Hij is immens wendbaar en snel, ook bal aan de voet, en hij heeft een goed schot. Zie zijn fenomenale goal tegen Standard. Hij heeft alles. Hij zegt dat hij graag eens in West-Europa zou spelen. Voor het geld moet hij het niet doen, maar hij wil eens iets anders.

“Stofzuiger Tymoschuk geniet interesse van Juventus. En Pogrebnyak is samen met Luca Toni ( Bayern München, nvdr) topschutter van de UEFA Cup, ik vrees dat hij in de zomerstop moeilijk te houden zal zijn. Hij is een targetman die een bal kan bijhouden, heeft voldoende techniek, een uitstekend afstandsschot met links en met rechts en hij loopt zich heel slim vrij.

“Tegen de Rangers is hij geschorst. Ik verwacht de Turk Fatih Tekke op zijn plaats. Een kleinere, technische spits met een uitzonderlijke detente. Ervaren, tweevoetig, maar niet op het toppunt van zijn carrière. Hij zit al een tijd op de bank en wil terugkeren naar Turkije. Hopelijk kan hij zich opladen voor de finale.”

7. De sfeer van Rusland

Lombaerts: “Rusland is toch iets aparts. Het is moeilijk te beschrijven, maar bijna elke West-Europese ploeg die bij ons komt spelen, onderschat ons toch wat. De Premjer-Liga is geen gekende competitie, bijna niemand weet hoe sterk ze is en de sfeer in de stadions is hier helemaal anders dan in West-Europa. Als je in Rusland toekomt, denk je: hier zijn ze vele jaren achter … Voor Russische ploegen is dat een surplus. Toen Standard ons lootte, werden we de meest haalbare tegenstander genoemd. Ondertussen herzagen ze in Luik al hun mening.

“De meeste ploegen schrikken. Misschien speelt er een verrassingseffect. Ik denk daarbij zeker ook aan de Duitse clubs die we uitschakelden: Nürnberg, Leverkusen, Bayern München. Villarreal, toch de nummer twee in Spanje, speelde bij ons dramatisch en ook Marseille raakte hier geen bal. Die Europese matchen zijn ook altijd in de winter. De kou zorgt ervoor dat het veld niet goed ligt. Onze Europese tegenstanders zijn gewoon om op een grasmat te spelen, wij zijn het gewend om verzorgd te voetballen op een slecht veld.

“Bovendien kunnen wij in Europa altijd iets meer dan in de Russische competitie. Wat ingesteldheid betreft, is dat toch een opmerkelijk verschil. De Russen willen zich bewijzen in Europa. Ze volgen zelfs al uit eigen beweging Engelse les, omdat ze toch graag eens in Europa zouden voetballen.” S

door christian vandenabeele beelden reporters