Van Limete, waar zijn jeugd overvloeide in de adolescentie, tot het Stade Tata Raphaël, thuisbasis van de Congolese nationale ploeg. Sport/Voetbalmagazine zwierf langsheen de plekken en personen die het parcours van Chancel Mbemba (20) mee vormgaven.

Afgezien van de overduidelijke fysieke gelijkenis is er iets wat meteen opvalt bij onze eerste ontmoeting met Antoinette Mangulu (foto 3), moeder van Chancel Mbemba: haar jeugdigheid. “Hoe oud schat je mij?”, vraagt ze. “Rond de véértig?! Komaan. Geef toe dat dat wel héél jong zou zijn om een zoon van 27 jaar te hebben.” Een gewiekste toespeling op de schimmigheid die rond de leeftijd van haar oudste zoon hangt. Al naargelang de bron schommelt die immers tussen begin en eind de twintig.

“Als één iemand weet wanneer Chancel ter wereld kwam, zal ik het wel zijn”, gaat mama Mbemba verder. “Voor eens en voor altijd zal ik je bevestigen wat zijn geboortedatum is: 8 augustus 1994. Geboren in de Rue Mpolo nummer 9 in Limete-Mososo, een wijk in Kinshasa. Een deel van onze familie woont daar trouwens nog altijd.”

De geschiedenis volgens Adrien

Niet toevallig leidt de eerste etappe in onze zwerftocht doorheen de Congolese hoofdstad naar die plek. De man die er ons heen rijdt, Papy Kivuzukidi, kent de dichtbevolkte metropool (tien miljoen inwoners) en de familie Mbemba als zijn broekzak. Wanneer we aankomen, worden we opgewacht door de patriarch van de clan: tontonAdrien Mbemba (foto 5).

Hij heeft zich voor de gelegenheid ‘opgekleed’: een shirt van de Congolese nationale ploeg met het rugnummer 22 prijkt om zijn torso. Het is dat van zijn neef, die bij Anderlecht met hetzelfde rugnummer speelt. “De enige rode draad doorheen Chancels leven is het woord chance“, aldus Adrien. “Vandaar ook zijn voornaam. De bevalling verliep perfect, zonder enige complicaties. En dat voor een eersteling en dan nog gewoon hier, in huis.

“Geluk ook omdat snel duidelijk werd dat hij over bijzondere gaven beschikte en dat we hem in die richting moesten duwen. Ik was niet de enige. Aubert Manduma Ntoko, de vader van Chancels beste vriend Georges zat daar al even gedreven achter. Tot op vandaag heeft hij een grote invloed op zijn carrière. Wanneer Chancel advies nodig heeft, zal hij zich vaak tot Aubert wenden. Dat hij nu zo’n voorbeeldige prof is en er een gezonde levenswandel op nahoudt, is in grote mate aan hem te danken. Aubert bracht Chancel bij dat discipline op alle vlakken noodzakelijk is.

“De papa van Chancel, mijn jongere broer Edouard, was nochtans tégen een voetbalcarrière. Hij was zelf doelman geweest bij Matadi en had daar aan den lijve ondervonden hoe fetisjisme en tovenarij de kleedkamer beïnvloedden. Het voetbal zei hem niets meer. Veel liever zag hij zijn zoon uitblinken aan de universiteit. Maar het zal je allicht weinig verbazen dat Chancel veel liever voetbalde dan dat hij studeerde.”

Wiskundig genie

Op naar het Sint-Raphaëlcollege. Daar waar de jonge Chancel meermaals de show stal tijdens interscolaire voetbaltoernooitjes. We praten er met Gilbert Fila Olua Dikoma (foto 4), die de Anderlechtspeler onderwees in het zesde leerjaar. “Hij blonk uit in wiskunde, maar was zwak in de Franse les”, herinnert Gilbert zich. “In feite niet zo abnormaal, want in vele Congolese gezinnen is Lingala nog altijd de voertaal. Een vak stak er bij Chancel toen al bovenuit: sport. En vooral voetbal.

“Eén keer eerder had ik een gelijkaardig talent in mijn klas: Eugène Kabongo, een aanvaller die later voor Seraing en Anderlecht speelde en vooral furore maakte in Frankrijk, bij Lyon. Maar Chancel was nog veel straffer.” En de opvolging staat al klaar, zo verklapt de onderwijzer: “Bolola Bonda, slechts twaalf jaar, maar het talent druipt van hem af. Volgens mij zal hij het nog verder schoppen dan Chancel.

“Deze school mag zich op de borst kloppen dat Kabongo en Mbemba van ons pleintje doorgroeiden naar het Stade Tata Raphaël, het nationaal stadion dat hier op een boogscheut van ligt. Ik heb trouwens nóg een bekende naam in mijn klas gehad: Papa Wemba, een wereldberoemde muzikant, de Koning van de Rumba.”

De juiste keuze

We zetten onze reis voort en trekken naar de hoek waar de 7ième Rue kruist met het handelsplein van Limete. Op een zandpleintje, vlak naast een basketbalterrein (foto 1), werken drie groepjes jongeren zich in het zweet onder het oog van Trésor Nzombole (foto 7). In 2003 stichtte hij samen met zijn kompaan Baby Etshele de voetbalclub Etoile Sportive La Grâce, waar vier jaar later ene Chancel Mbemba zich zou aanmelden.

Nzombole: “Hij werd ons aangeraden door Dadou Ngaka, beter bekend als Choix, wegens zijn feilloze voorspellingen. Choix had Chancel opgemerkt tijdens een straattoernooitje tussen de verschillende quartiers. Aangezien hij nergens lid was, hebben we hem meteen bij ons ingeschreven. Ondertussen hadden we toch een bepaalde structuur neergezet, vergelijkbaar met de opleidingscentra. We leiden zowel debutanten als ervaren jongens op, de meesten zijn actief in derde klasse.

“Eigenlijk is dat het maximale niveau dat we mogen ambiëren, want de grote talenten worden automatisch weggeplukt. Chancel is zo via Mputu bij FC MK Etanchéité beland. Anderen volgden in zijn spoor. Onder meer Firmin Mubele (foto 8), die deel uitmaakte van dezelfde lichting als Chancel en nu voetbalt bij Vita Club, dé topclub van Kinshasa.

“Er was ook Arnaud Lembo, die bij Kabuscorp in Angola speelt. Toch halen zij niet het niveau van Chancel, de meest getalenteerde voetballer in die twaalf jaar dat onze opleidingsclub bestaat. Bij ons speelde hij zelfs als aanvaller. Vervolgens zakte hij af naar het middenveld en later naar de verdediging. We zijn heel erg trots dat zo’n topper bij ons gevormd werd”, besluit Nzombole.

Onder vrienden

Enkele straten verder ligt de wijk Kauka. Hier verzamelen de vrienden van Chancel Mbemba. Onder hen, Dei, met wie hij een defensieve tandem vormde bij Mputu. “Ik was een degelijke speler, niet meer”, is Dei eerlijk. “Maar Chancel was een echte vedette. Je kon hem simpelweg niet voorbij. Bovendien, en dat heeft hij nog altijd, pikte hij af en toe zijn goaltje mee op stilstaande fases. Hij had zo veel klasse dat ik van bij het begin wist ik dat we niet lang zouden samenspelen. Ik vergiste me niet, want een jaar later zat Chancel al bij FC MK Etanchéité, een eersteklasser uit Kinshasa.”

Didier Biola, zijn coach bij Etanchéité, spaart zijn lof evenmin: “Ik zal nooit de mooie momenten als trainer van Chancel vergeten. Als erkenning voor die uitzonderlijke periode heb ik mijn zoontje naar hem vernoemd. Chancel was een geschenk uit de hemel. Ik had het voorgevoel dat hij ooit een ster zou worden en kijk, ik kreeg gelijk.

“Bij ES La Grâce werd goed gewerkt met hem, dat zag je. Maar ik doe geen afbreuk aan hun aandeel als ik zeg dat Chancel pas bij ons helemaal ontbolsterde. Hier werd hij voor het eerst, in 2011, opgeroepen voor de nationale belofteploeg.”

Zoals Franz Beckenbauer

De nationale coach van dat belofteteam en de olympische selectie is Christian N’Sengi (foto 6). “Ik kreeg een groep in handen van 35 spelers en moest die reduceren tot 25”, vertelt hij. “Het was mijn eerste opdracht in eigen land na een periode van drie jaar in België, als trainer van Etoile Bruxelles.

“Omdat ik de selectie totaal niet kende, kon ik onbevooroordeeld aan de slag. Een troef, want heel wat Congolese clubs willen hun spelers in de nationale ploeg krijgen zodat hun marktwaarde verhoogt. Ik liet de training over aan mijn assistent, François Epoma Elonga, zodat ik kon superviseren. Na amper één sessie kon ik al drie namen noemen die er bovenuit staken. In orde van belangrijkheid: Chancel Mbemba, Yannick Bangala en Rachidi Asumani.

“Een match zal me altijd bijblijven als ik over Mbemba spreek: die tegen Gabon, in de eerste ronde van de Afrikaanse Spelen, op 16 april 2011. De heenwedstrijd vond plaats in Libreville, we wonnen er met 1-2, dankzij goals van Asumani en Yannick Mbidi. Twintig minuten voor affluiten viel de aansluitingstreffer en Gabon ontwikkelde een immense druk. In die twintig minuten was Mbemba onweerstaanbaar, van ongeziene klasse. In ware Franz Beckenbauerstijl – vergeef mij de vergelijking. In die dertig jaar als coach heb ik slechts één speler omhelsd: Chancel, na die match. Die dag was hij fabelachtig.

“Met diezelfde selectie werkten we ook de kwalificaties af voor de Olympische Spelen van 2012. Net in de periode dat de twee belangrijkste wedstrijden op het programma stonden, die tegen Marokko, werd Mbemba naar Anderlecht getransfereerd. Ineens was ik mijn leider en organisator van de verdediging kwijt. Weg droom. In Casablanca verloren we met 2-1 en thuis werd het slechts 1-1.”

De toekomst van Congo

Van de beloften naar de Léopards, de Luipaarden, bijnaam van de Congolese nationale ploeg. Datzelfde traject volgen we op onze tocht door Kinshasa en in de voetsporen van de Anderlechtverdediger. Onze laatste halte is het Stade Tata Raphaël, we ontmoeten er Florent Ibenge (foto 10), T1 van Vita Club én van de Luipaarden.

“Voor mij is Chancel de voetballende polyvalentie in hoogsteigen persoon”, oordeelt de Congolese bondscoach. “Door omstandigheden heeft hij bij mij al op zowat alle posities moeten spelen: back, centraal achterin, verdedigende middenvelder. Zelfs als je hem voorin zet, zou hij nog een 8 op 10 verdienen, zo goed is hij. Eigenlijk hadden zijn ouders hem niet Chancel, maar Excel moeten noemen. (lacht)

“Op de voorbije Africa Cup heb ik hem uitsluitend als nummer 6 gebruikt. Centraal achterin had ik immers genoeg keuze: Gabriel Zakuani, Joël Kimwaki en Cédric Mongongu. Op het middenveld kende ik minder weelde, en zeker niet van zijn niveau. Voor mij symboliseert Chancel het heden en de toekomst van Congo. Bijna een decennium lang steunde de nationale ploeg op grote namen als Dieumerci Mbokani, Zola Matumona en Trésor Lua-Lua, maar de opvolging is verzekerd dankzij Chancel, Neeskens Kebano en Yannick Bolasie“, besluit Ibenge hoopvol.

Klaar voor de top in Engeland

De mooiste getuigenis bewaren we voor het einde. Ze komt van onze collega Sylvie Meya, die al ettelijke jaren voor het radiostation Top Congo FM de nationale selectie volgt. “Congo kan rekenen op een fantastische lichting, maar daarin zijn er slechts twee die een plaats in de top vier van de Premier League mogen ambiëren: Bolasie, die volgens Crystal Palace twintig miljoen euro waard is, en Chancel, die niet zou misstaan bij een van de twee clubs uit Manchester.

“Volgens Raymond Buanga, die in 1973 de Afrikaanse Gouden Bal won, heeft de Congolese nationale ploeg nog nooit zo’n sterke leider in de defensie gehad als Chancel. Als hij zo blijft groeien, acht ik hem in staat om in ons land de beste verdediger ooit te worden.”

Grote dank aan oom Douglas Mbemba, die ons gedurende de hele reis in Kinshasa uitstekend gidste.

DOOR BRUNO GOVERS IN KINSHASA. FOTO’S: FEDERICO SCOPPA.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content