Het Australische voetbal is eindelijk in goede handen, stelt Eddie Krncevic vast, maar volgens hem zal het nog jaren duren alvorens het potentieel zich in internationaal succes vertaalt.
Het gaat uitstekend met de Hyundai A-League. Op de eerste speeldag van de nieuwe Australische voetbalcompetitie waren er in het Aussie Stadium in Sydney al meteen 25.000 toeschouwers, terwijl er op 10.000 was begroot. In het Suncorp Stadium in Brisbane waren er ook 20.000 en het Olympic Park in Melbourne was met een capaciteit van 18.500 al iedere thuismatch veel te klein. “Ik zie veel positieve signalen”, zegt Eddie Krncevic. “Het belangrijkste is de mensen naar de wedstrijden te krijgen, want de voorbije vijftien jaar was dat een probleem. Gemiddeld waren het er 2000 à 3000, voor de grote derby’s misschien 10.000. Voetbal moet in dit land concurreren met rugby en Australian Rules Football (een rugbyvariant, nvdr) en dat valt niet mee. Het is teleurstellend voor iemand als ik die met voetbal opgroeide om slechts ergens middenin je krant nog maar een klein artikel over voetbal te vinden. Ook dat proberen ze nu te veranderen, maar het zal tijd kosten. Televisie is daarbij cruciaal, maar momenteel is de A-League alleen op de betaalzender Fox Sports te zien.” Assistent-bondscoach Graham Arnold is er één van de commentatoren.
A-League
Bijna twee jaar lag de Australische voetbalcompetitie stil, tijd waarin zich onder leiding van Frank Lowy een fluwelen revolutie voltrok. De man is biljonair, hij behoort tot de rijkste tien Australiërs. Eigendomsmagnaat, winkelcentratycoon én levenslange voetbalfan. Na een grote lobbycampagne realiseerde hij met steun van politici en publiek, de Commissie voor Sport en competente en ervaren medestanders als John O’Neill, vroegere baas van de Rugby Union, de eerste volwaardige profvoetbalcompetitie. De Hyundai A-League kwam in de plaats van de National Soccer League. De term new football werd gelanceerd, the old soccer begraven.
De tv-commercial voor de Hyundai A-League werd gemaakt door het productiehuis van Hollywoodregisseur Ridley Scott en kostte 3 miljoen Australische dollar (1,5 miljoen euro). Hij is gericht naar jongeren en families met kinderen, naar voetballiefhebbers én Australiëfanaten. Want voortaan wordt het voetbal er gepromoot als Australische sport, om te breken met het imago van etnische minderheidssport van Griekse, Italiaanse, Kroatische, Macedonische, Servische of Turkse gemeenschappen met links met hun thuisland en politieke of andere belangen. De acht nieuwe clubs liggen volgens het principe ‘one city, one team’ geografisch goed gespreid over Australië (en Nieuw-Zeeland). Newcastle Jets FC, Adelaide United FC, Perth Glory FC, Central Coast Mariners DC, Queensland Roar FC, New Zeeland Knights FC, Sydney FC en Melbourne Victory FC.
De Huyndai A-League startte op vrijdag 26 augustus en tot begin februari wordt er drie keer tegen elkaar gespeeld, 21 speeldagen. Daarna volgen de finales tussen de eerste vier en op 4 maart is er de Grand Final. In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw werd er al geprobeerd een professionele competitie op te starten, maar dat lukte niet. Financiële problemen zorgden telkens voor een terugkeer naar parttime voetballers. Er waren altijd wel enkele profteams, teams met wat profspelers, maar er was geen volwaardige profcompetitie. Nooit voorheen werd er aan de top een concept, een structuur en een management neergezet zoals het nu onder impuls van Frank Lowy gebeurde. Het blijkt te werken. Het niveau is verbeterd, het is spannend en het volk amuseert zich.
We zitten met Eddie Krncevic op het terras van The London, loungebar & restaurant in Melbourne Harbour, met uitzicht op de oceaan. Hier zetten in 1958 zijn ouders voet aan wal. Afkomstig van het Kroatische Zadar ontvluchtten ze toen het communisme in toenmalig Joegoslavië. Zijn vader vond er werk als houthakker. Hijzelf werd later de eerste Australische voetballer op het Europese vasteland. In vijftien jaar voetbalde hij er voor Dinamo Zagreb, MSV Duisburg, Cercle Brugge, Anderlecht, FC Mulhouse, Club Luik, Eendracht Aalst en Sporting Charleroi. Na zijn spelerscarrière trainde hij Carlton, Marconi Sydney en South Melbourne. Nu is hij een door de Fifa erkende spelersmakelaar, maar met zijn geloof in de A-League laait stilaan zijn passie voor coaching weer op.
“De A-League is een geslaagd project”, vindt hij. “In het verleden was het probleem van de Australische competitie de verdeeldheid en de controverse door etnische clubs en leiders die er vooral voor eigen profijt zaten. Frank Lowy en John O’Neill gingen zeer clever te werk. Met een goed businessplan ruimden ze alle etnische clubs op. De acht nieuwe clubs zijn niet-etnische clubs. Er waren ook te veel clubs. Zowel in Sydney als in Melbourne, de grootste steden, waren er vier, vijf. Kroaten, Italianen, Grieken, allemaal hadden ze hun eigen club. Ze bestaan nog, maar kunnen niet in de profcompetitie komen. Deelnemen aan de A-League kost 5 miljoen Australische doller met de garantie dat je vijf jaar lang de enige profclub in je landsgedeelte blijft, de tijd om je identiteit, budget en publiek op te bouwen. Het is voor iedereen interessant, ook voor de overheid en voor private investeerders die zeer geïnteresseerd zijn in exclusieve licenties voor grote marktsegmenten. Melbourne Victory bijvoorbeeld staat voor de staat Victoria. Dat zijn toch bijna vijf miljoen mensen.
“Er wordt gewerkt met kernen van maximaal 20 spelers. Drie daarvan moeten minstens twintig jaar of jonger zijn. Er is ook een loonplafond ingesteld van 1,5 miljoen dollar. Bedoeling is dat het ieder jaar wordt opgetrokken. 3 miljoen, 4 miljoen, 20 miljoen misschien wel. Elke club is ook verplicht om één zogenaamde marquee player aan te trekken die buiten het loonbudget valt. Bij Sydney is dat Dwight Yorke. Hij verdient 800.000 Australische dollar.
“Het is leuk en goed voor het profiel dat eigen spelers als Archie Thompson terugkeren en dat ervaren buitenlanders als Geoffrey Claeys, Dwight Yorke en Richard Kitzbichler naar hier komen voetballen. Het is een goede standaard, maar ik denk dat het drie, vier jaar zal duren alvorens de competitie echt op niveau zal zijn. Momenteel is het vergelijkbaar met de top in tweede klasse en de staart in eerste klasse in België. Er is voorlopig ook nog geen geld genoeg om de beste jongeren hier te houden. De clubs zijn nieuw en zullen, verwacht ik, voor hun jeugdopleiding met satellietclubs werken. Jeugdopleiding is nu nog een groot probleem.”
Jeugdopleiding
Het belangrijkste instrument in de jeugdvorming is nu het Australian Institute of Sport (AIS) en zijn afdelingen in de staten, zoals het Victorian Institute of Sport (VIS) in Melbourne. De grootste talenten in de leeftijd van 14 tot 18 jaar worden er intensief getraind. Het AIS werd gecreëerd nadat Australië op de Olympische Spelen van Montreal in 1976 het tot bewustzijn was gekomen dat het niet goed ging met het sportland bij uitstek. De conclusie was : sport is belangrijk, we investeren er veel geld in, zorgen voor nieuwe structuren en hoogwaardige programma’s.
Sindsdien gaat het met zo goed als alle olympische sporten beter. Maar het voetbal blijft blijkbaar wat achter, want sindsdien kon Australië zich nog niet één keer voor het WK plaatsen. Op juniorniveau was het wel succesvol. Het klopte al zowat alle Europese landen en er was ook al een verloren WK-finale bij de min-19-jarigen tegen Brazilië. Opvallend daarbij : niet alleen meer atletische jongens, zoals de fysiek sterke natie Australië ze aan de lopende band produceert, maar ook spelers met grote technische kwaliteiten. Volgens Ernie Merrick, coach van Melbourne Victory die tien jaar verantwoordelijk was voor het voetbalprogramma van het VIS, is het probleem dat junioren in Australië niet de kans krijgen om door te groeien naar het seniorniveau, omdat er geen profliga is en dus ook geen breed carrièreperspectief is. Op achttien jaar, bij het verlaten van het AIS, is het : naar Europa verhuizen of stoppen en gaan werken.
“Het Institute of Sport is oké, het biedt fantastische faciliteiten en goede programma’s in combinatie met het onderwijs, maar met 18 jaar ben je eruit”, zegt ook Eddie Krncevic. “Bovendien ontbreekt de ontwikkeling ervoor. Je moet produceren vanaf tien jaar en in de puberteit de juiste dingen leren, maar die basis ontbreekt hier. Het is fout om alles op het Institute of Sport te zetten. Aad de Mos had op het WK voor min-20-jarigen Australië tegen Nederland gezien en zei mij : ‘Waar zijn ze daar mee bezig ? !’ Zaken als coördinatie zijn zeer belangrijk op de leeftijd vanaf tien jaar, maar daar wordt niets aan gedaan. In Kroatië trainen ze dan al vijf keer per week, hier tweemaal. Het talent wordt niet ontwikkeld. Er moet harder gewerkt worden en meer gestructureerd. Ik volg al jaren een jongen van Kroatische afkomst die nu 15 jaar is, hij traint dagelijks met een vriend van mij. Ik denk dat het een grote ster kan worden. Net Boban. Tweevoetig, grote techniek, ziet alles, snelheid. Niemand ontdekt hem ! Ze zetten hem aan de rechterkant en dat frustreert mij. En laat hem spelen met zijn leeftijd, niet bij de min-21-jarigen ! Je hebt een diamant, don’t kill him. Een voorbeeld van slechte opvoeding. Hier kan de barkeeper nog coach zijn, begrijp je.
“Maar het is zeker dat de nieuwe competitie de jeugd veel meer kansen zal geven, want alle spelers in de A-League zijn prof en krijgen proftraining. Met professioneel voetbal zal ongetwijfeld ook de basis beter gemaakt worden. Meer geld, meer trainen, betere trainingskwaliteit, hoger niveau. Ik verwacht dat er met de proflicentie ook op dat vlak meer structuur zal komen en dat hier alleen nog gekwalificeerde coaches zullen kunnen werken.”
Socceroos
Zaterdag speelt Australië in Montevideo tegen Uruguay de heenwedstrijd van de barrages voor het WK 2006 in Duitsland en vier dagen later is er de terugmatch in Sydney. Het is ondertussen al van Duitsland 1974 geleden dat de Socceroos zich nog konden plaatsen voor een wereldkampioenschap. Het wordt vooral toegeschreven aan :
– te weinig tegenstand in de kwalificatiegroep van Oceanië en daardoor niet goed voorbereid om in de barrages tegen de vijfde van de Zuid-Amerikaanse groep te spelen ;
– de afstanden die in Europa voetballende internationals telkens moeten afleggen als de nationale ploeg samenkomt, de vermoeidheid, de jetlag ;
– het niveau van de eigen competitie dat niet hoog genoeg is.
“Het is ook een kwestie van structuur”, aldus Eddie Krncevic. “Ik verwacht trouwens niet dat Australië zich tegen Uruguay zal plaatsen voor het WK. De planning was fout. De spelers zijn te oud, omdat er vier jaar geleden is nagelaten om het talent dat er is in de ploeg te brengen. Anderzijds : we beschikken wel over enkele zeer goede spelers, zoals Mark Viduka en Harry Kewell, maar niet over wereldklasse. Guus Hiddink is goed als coach. Maar ik vind het een foute keuze, omdat het deeltijds is. Ik noem dat niet professioneel. Het is al eerder met Terry Venables geprobeerd en toen werkte het niet. Guus beschikt uiteraard over de nodige geloofsbrieven, maar ik vraag mij af hoe iemand zich volop op een nationale ploeg kan concentreren als hij dagelijks bij een club bezig is. Het verrast mij ook dat PSV dat toelaat. De bond had een voltijdse bondscoach moeten kiezen en niet voor vier maanden, maar voor vier jaar.
Met Frank Farina ging het van geen kanten meer. Ze hadden hem vier jaar geleden al moeten wisselen, nadat Australië zich onder zijn leiding niet had kunnen plaatsen voor het WK 2002 in Japan en Zuid-Korea. Dat was ook fout. Ik was destijds ook kandidaat-bondscoach. Net voor de officiële beslissing belde Farina mij : ‘Eddie,’ zei hij, ‘als jij de job krijgt, wil ik graag je assistent zijn.’ Ik wist toen al dat hij het zou worden. Vriendjespolitiek. Coaching is mijn passie, maar toen ben ik gestopt. It killed my mind. Ik had genoeg van bestuurders die niets van voetbal kennen. Mensen die niet vertrouwd zijn met de cultuur en de mechanieken en niet begrijpen wat er nodig is voor de ontwikkeling van een club. Egomaniakken die meer in de krant komen dan spelers en trainers. Ook journalisten moeten hier trouwens heropgevoed worden. Ik heb een tweewekelijkse column in Goal, het enige en kleine voetbalmagazine in Victoria, waarin ik op een positieve manier wat kritiek geef zodat ze wat nadenken.”
Een ander probleem van het Australische voetbal is : geen internationale contacten op clubniveau. Maar dat wordt opgelost, want in 2006 wordt de Oceania Football Confederation uitgebreid tot de Asian Football Confederation. De eerste twee ploegen van de A-League zullen een kans krijgen om in de Aziatische Champions League te spelen. “Dat is zeer belangrijk,” aldus Eddie Krncevic, “omdat in Azië het voetbal op een hoger peil staat en omdat het een markt is waarop veel geld circuleert. Om u een idee te geven : in 1997 speelde ik twee oefenmatchen in China met het team dat ik toen coachte. In het stadion zaten er 70.000 mensen te kijken en op televisie 500 miljoen. Het zal het niveau van onze eigen competitie verbeteren op het sportieve en financiële vlak. Ook de nationale ploeg zal gediend zijn met een verhuizing naar de Aziatische groep. Want die van Oceanië is zeer zwak. Op Nieuw-Zeeland na stelt de tegenstand er niets voor.
“Dat Australië zich al 32 jaar niet meer wist te plaatsen voor een WK omdat veel internationals overzee voetballen en de afstand naar hier zo groot is, daar geloof ik niet in. Wat doe je dan met Brazilië ? Het is ook een kwestie van coaching, strategie, tactische slimheid, organisatie en discipline. De opleiding van de coaches in Australië is papierwerk. Theorie. Ze moeten mensen als Gérard Houllier naar hier halen voor seminars, hen hier iets laten tonen, en onze jonge coaches op stage sturen naar Europese clubs als Anderlecht en Ajax. Er zijn hier enkele goede jonge trainers, maar de opleiding is onvoldoende. Een vriend van mij doet zijn Pro License in Griekenland. Hier wil hij niet werken. Kijk wie hier wél werkt. Steve McMahon bij Perth. Excellente speler geweest, maar coaching ? Richard Money bij Newcastle. Ooit bij Liverpool gespeeld, maar verder nooit van gehoord. Ernie Merrick bij Melbourne. Bijna uitsluitend jeugd gecoacht. Pierre Littbarski bij Sydney. Een naam als speler, maar wat bewees hij als coach ? Breng coaches die overzee succesvol zijn geweest ! Echte kwaliteitscoaches waar Australiërs iets van kunnen leren, mensen met ervaring en een programma die het voetbal hier kunnen helpen ontwikkelen. Maar daar is natuurlijk een goede competitie met meer geld voor nodig.
“De start van de A-League is alleszins positief. Het zal almaar beter worden. Want de bond is nu eindelijk goed georganiseerd, het voetbal in goede handen gekomen. Maar het zal allemaal tijd nodig hebben om te groeien. Ik zie bijvoorbeeld dat de marquee player van Melbourne Victory Kevin Muscat is. Dat is fout. Want hij is geen marquee player, hij is gewoon een back die tegenstanders schopt. Daar trek je geen volk mee aan.
“Het is verbazend hoeveel mensen er plots geïnteresseerd zijn om hier te komen werken, ook coaches. Guus Hiddink komt, Georges Leekens en Aad de Mos zijn bereid om te komen. Misschien gebeurt het volgend jaar al. Tenslotte betalen ze iemand als Littbarski toch al 600.000 of 700.000 dollar. Voor iemand die echt ambitieus is, is het misschien nog te vroeg. Maar er is ook de levenskwaliteit. Mooi, fantastisch, sportgek land waar je niet veel nodig hebt om te leven. Veel ruimte, goed weer en vers voedsel dat niet veel kost. Het is een troef.”
Hij wijst op de omgeving. “Toen ik hier in 1997 terugkeerde, was alles leeg. Geen buildings, niets. Dit was de enige pub. Mensen die hier investeren, realiseren zich welk potentieel er in Australië zit. Het is gigantisch.” l
CHRISTIAN VANDENABEELE
‘DE KEUZE VOOR GUUS HIDDINK ALS BONDSCOACH IS FOUT, OMDAT HET DEELTIJDS IS.’
‘HET IS VERBAZEND HOEVEEL MENSEN ER PLOTS GEïNTERESSEERD ZIJN OM HIER TE KOMEN WERKEN.’
