Vijf doelpunten in twee wedstrijden en een kwalificatie voor de achtste finales: toch zal de storm rond de Braziliaanse bondscoach Carlos Dunga nooit gaan liggen. Een heel persleger staat klaar om hem te executeren.

Toen Brazilië in 1994 het WK won, stak aanvoerder Carlos Dunga in het stadion van Los Angeles triomfantelijk de beker in de hoogte. Op zijn lippen was een boodschap af te lezen: “Dit is voor jullie, verraders en hoerenzonen.” Het was, midden in het feestgewoel, een vreemde ontlading van frustratie, afgevuurd in de richting van de media. Die hadden zich over het lauwe en te on-Braziliaanse spel zeer kritisch uitgelaten. Sindsdien kwam het nooit meer goed tussen Dunga en het Braziliaanse perscontingent.

Net voor de Braziliaanse nationale ploeg naar Zuid-Afrika afreisde, als een van de allereerste landen, was er vooraf op het presidentieel paleis van de hoofdstad Brasilia een ontmoeting tussen staatshoofd Lula da Silva en de voltallige selectiegroep. Amicaal legde Da Silva, die het land tot een economische grootmacht opbouwde en zijn door armoede geteisterde natie laat dromen van een betere toekomst, de rechterhand op de borst van iedere speler. Het was alsof hij hen wilde zegenen. Hij leek tegen iedere speler iets te monkelen. Fotografen legden het beeld haarscherp vast.

Vervolgens kwam Lula da Silva in de nabijheid van bondscoach Dunga. Die had al herhaaldelijk beweerd geen hoge pet op te hebben van politici die volgens hem niet zeggen wat ze denken, maar wat de mensen graag horen. De korte ontmoeting tussen beiden was dan ook niet hartelijk maar zakelijk.

De Braziliaanse kranten spendeerden er veel aandacht aan. Het vatte volgens hen op een perfecte manier samen hoe het hele land tegenover de ploeg staat. De fans zijn vervreemd van hun team. Het te realistische voetbal van Dunga, de voormalige stofzuiger in dienst van vedetten, is een kwelling voor het oog. Het debat om de esthetiek van het spel laaide voor de zoveelste keer in alle hevigheid op. Dunga verdedigde zich telkens met hetzelfde argument. De schoonheid van het spel, zo vindt hij, zit hem uitsluitend in het feit dat je wint.

Een rouwbrief

Een heel peloton Braziliaanse journalisten reisde naar Zuid-Afrika af. Alleen al de mediagigant Globo is met meer dan 200 mensen vertegenwoordigd. Globo heeft televisiestations, kranten en een hele waaier aan internetportalen in zijn bezit. Zij bepalen bij wijze van spreken wanneer de natie mag lachen of huilen. Wie het aandurft om met Globo in de clinch te gaan, tekent op termijn zijn doodvonnis.

Carlos Dunga zocht de confrontatie. Open en bloot. Hij besloot op een gegeven moment niet meer met de journalisten te praten. Meteen werden de vuurpijlen afgeschoten. De krant O Dia sprak van een dictator die de fans het recht op informatie ontnam.

Carlos Dunga wordt door de Brazilianen de Duitser genoemd. Omdat hij alles zo zorgvuldig plant, omdat hij zeer analytisch over voetbal praat, pragmatisch en zonder passie. Daar houden ze niet van in Brazilië. Maar Dunga heef het vertrouwen van zijn voetbalbond. Toen Brazilië twee jaar geleden tijdens de Olympische Spelen van Peking in de halve finale over Argentinië struikelde, pakte Globo in een van zijn kranten uit met een over een volle pagina uitgesmeerde rouwbrief van Dunga. Heel cynisch stond daaronder dat bloemstukken op de begrafenis niet nodig zijn.

Heel sterk moet je zijn om dat soort brutale aanvallen te overleven. Carlos Dunga is sterk. Hij wil liefst in alle rust werken. Hij houdt van stilte, van bloemen en dieren en heeft zich ooit laten ontvallen wat zijn grootste droom is: het openen van een eigen zoo.

Maar die rust wordt Dunga niet gegund. Hij is net een kunsthaas, achternagezeten door windhonden. Die willen hem eigenlijk liefst verscheuren. Maar Dunga heeft nog respijt. In Zuid-Afrika gaat het bij hem om alles of niets. Uiterlijk op 11 juli wordt de rekening gepresenteerd. Wordt Brazilië geen wereldkampioen, dan moet hij ophoepelen. Dan is hij heel alleen op de wereld.

Snelle omschakeling

Brazilië telt nog altijd een selectiegroep van technisch uitmuntende voetballers. Maar de meest fonkelende diamanten werden door Dunga opgeofferd op het altaar van de discipline. Geen Ronaldinho, geen Roberto Carlos of Adriano. Vooral dat laatste zit het publiek dwars. De adoratie voor de uit de favelas afkomstige Adriano is groot. Meer dan met wie ook identificeert dit land zich met deze bonkige spits die met Inter glorieerde, de dood van zijn vader vervolgens niet kon verwerken en nu in eigen land bij Flamengo topschutter werd. Dat onlangs bekend werd dat Adriano zaken zou hebben gedaan met een drugshandelaar, werd hem vergeven.

Carlos Dunga is altijd een man van zekerheden geweest. Hij gaat uit van een granieten centrale defensie, twee vleugelverdedigers die niet altijd mogen gaan, twee kuitenbijters op het middenveld, daarvoor drie aanvallend denkende spelers en daarvoor één spits. Dat is Luís Fabiano, niet meteen een verfijnde voetballer, maar een afwerker pur sang. En achter hem loopt Robinho. Met dat concept werd Noord-Korea in de allereerste WK-match verslagen. In de vriestemperaturen van Soccer City leverde dat in de koudste WK-wedstrijd uit de geschiedenis geen briljant voetbal op. En de enige vedette van de ploeg, Ricardo Kaká, werd na 77 minuten gewisseld. Hij presteerde ondermaats. Terwijl Kaká zeker in dit team de verbindingsman is. De snelle omschakeling verloopt altijd via hem. Maar Kaká, zo blijkt steeds meer, mist persoonlijkheid en slaat nooit met de vuist op tafel. Hij heeft het imago van de ideale schoonzoon en dat begint zich steeds meer tegen hem te keren. De timide Kaká ging als maagd het huwelijk in en laat God een leidende rol spelen in zijn leven. Veel liever dan het glinsterende uitgaansleven koestert hij de familiale geborgenheid. Dat is de Brazilianen te keurig.

De prestatie van Kaká tegen Noord-Korea werd door de pers zwaar bekritiseerd. De verwachting was zelfs dat Carlos Dunga hem voor de wedstrijd tegen Ivoorkust zou passeren. Maar de vrome Kaká wuifde het allemaal weg: “Ik ben echt tevreden over mijn match, ik maak me nergens ongerust over.” Hij lachte zijn tanden bloot.

Indrukwekkende balbehandeling

Tegen Ivoorkust verscheen Ricardo Kaká natuurlijk aan de aftrap. Aanvankelijk kreeg hij geen grip op het spel en strooide een paar slechte voorzetten rond. Maar dan plots die ingeving van klasse: een voorzet op Luís Fabiano, die schitterend en ijskoud afwerkte. Veel meer dan tegen Noord-Korea showde Brazilië zijn klasse. Het voetbalde bij momenten traag, maar dan plots was er die versnelling, die bal in één tijd. En de balbehandeling van de voltallige selectie blijft uitmuntend. Op een indrukwekkende manier werd het leer soms rondgetikt. Maar vaak in de breedte, slechts sporadisch in de diepte.

En dan toch: de tweede goal van Fabiano, nadat hij echter twee keer de bal met de hand had beroerd. En een derde van Elano na alweer een assist van Kaká, die steeds meer zijn stempel drukte en zelf nog een grote kans miste. Het zo rauwe Brazilië van Dunga probeerde zowaar even te toveren. Maar de omstandigheden zaten niet tegen. Er was ook een niet gefloten strafschop op Didier Drogba en tenslotte een anticlimax: de tweede gele kaart voor Kaká na een contact met Keita. Carlos Dunga snelde na de wedstrijd weg. Hij mag zich gelukkig prijzen dat zijn architect alleen voor de partij tegen Portugal zal uitvallen en weer paraat staat voor de achtste finale. Zelfs de bondscoach zei voor het WK dat het bij het uitvallen van Kaká niet gemakkelijk zou zijn om een plan-B te bedenken.

Het evangelie

Vrijdag speelt Brazilië in Durban tegen Portugal dus zijn derde wedstrijd van het WK. Carlos Dunga blijft praten over organisatie, de vijf doelpunten in twee wedstrijden ten spijt. Zijn nuchtere teksten groeien voor de media steeds meer uit tot bronnen ven ergernis. Dunga distantieert zich daarvan. Hij wil geen energie meer steken in het verkondigen van zijn evangelie. Hij voelt zich onbegrepen en onbemind. Maar hij doet zijn werk: in eer en geweten.

Eén zaak mag je Carlos Dunga niet afnemen: hij is geconcentreerd als weinig anderen. Toen Brazilië in Soweto voor de allereerste keer op Zuid-Afrikaanse bodem met de Braziliaanse ploeg trainde, zaten er 20.000 mensen in het stadion. Ze bliezen in volle kracht op de vuvuzela’s.

Na afloop wilde iemand van Carlos Dunga weten wat hij van dit geluid dacht. Welk geluid, vroeg Dunga zich af. Hij had niets gehoord.

door jacques sys

Er wordt Carlos Dunga nooit rust gegund.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content