Oplossing 1: ‘Een belangenvereniging voor álle ploegen’
Vincent Goemaere is voorzitter van Cercle Brugge. ‘Ik denk dat het duidelijk is dat het Belgisch profvoetbal vandaag in een zware storm zit. Het voordeel is dat er nu ook een momentum is om het te veranderen. Hoewel ik zie dat er vanuit een bepaalde hoek de laatste tijd wel moeite gedaan werd, moet ik zeggen dat men te vaak als brandweerman dossiers reactief, soms ook à la tête du client heeft aangepakt, met alle gevolgen van dien. Het is niet normaal dat men binnen de ‘belangenvereniging’ die de Pro League is, om de vijf minuten naar het BAS stapt om beslissingen aan te vallen.
‘Naar mijn mening hebben we nu nood aan een duidelijke visie en strategie om de problematiek van het voetbal op korte én lange termijn aan te pakken, en hiertoe moeten we alvast starten met het uittekenen van een goed bestuur. Die opdracht om een studie te bestellen rond de toekomst van het Belgisch profvoetbal werd trouwens binnen de algemene vergadering van de Pro League al gegeven na het debacle rond Waasland-Beveren in 2020.
‘De nadruk moet volgens mij liggen op het installeren van een stevig managementteam, aangestuurd en gecontroleerd door een raad van bestuur. Die hoeft voor mij niet per se voorgezeten te worden door een onafhankelijk persoon, de nadruk moet eerder liggen op dat onafhankelijk managementteam, met de nodige mandaten in belang van alle voetbalploegen. De raad van bestuur moet volgens mij dan wel weer aangevuld worden met onafhankelijke bestuurders met een specifieke aanvullende expertise.
‘Binnen de algemene vergadering moeten beslissingen volgens het algemeen enkelvoudig stemrecht genomen kunnen worden. Vandaag gebeurt dat volgens het meervoudig stemrecht, iets wat in België niet meer bestaat sinds 1919. Hierdoor komen beslissingen vaak in een soort impasse terecht, want ze zijn of te veel in het belang van de grote ploegen, of te voordelig voor de kleine ploegen. Soms zorgen ze ook voor verdeeldheid binnen een bepaalde groep.
‘De Pro League is een belangenvereniging, die de belangen van alle leden op een gelijke manier moet verdedigen. Het wordt tijd dat we inzien dat het spel gespeeld wordt door meerdere ploegen en dat we elkaar nodig hebben om het gezamenlijk product opnieuw beter te maken, klaar voor het moderne voetbal.’
Oplossing 2: ‘Nieuwe stadions’
Auteur en journalist Willem De Bock scheef Dossier stadion: hoe (ont)komt ons topvoetbal aan de achterstand?: ‘Ik heb in mijn boek geprobeerd om een breder plaatje te schetsen. Als je kijkt naar andere landen, zijn daar vooral nieuwe stadions gebouwd naar aanleiding van een groot toernooi. Voor het WK 2018 in Rusland: haast allemaal nieuwe stadions, maar neergepoot met enorme budgetoverschrijdingen – de kleinste bedroeg 67 procent! Maar omdat Vladimir Poetin zich daar achter zet, is dat geen probleem. Dat kun je in een democratie niet verwachten. Niettemin zag je ook een vernieuwingsgolf in democratische landen, in aanloop naar een topevenement. België heeft een enorme kans gemist om te vernieuwen bij EURO 2000, en natuurlijk recent voor EURO 2020 in Brussel. In 2000 hebben we ervoor gekozen om wat te rommelen in de marge, maar we hebben geen nieuwe arena’s gebouwd. De Rode Duivels hebben nu geen deftig onderkomen. Zo moet de FIFA telkens een afwijking op de normen toestaan om onze nationale ploeg in het Koning Boudewijnstadion officiële interlands te laten spelen.
‘De stadionproblematiek kadert in een groter geheel in België. Of het nu over de sportwereld gaat, bedrijven, de verkeerssector of de energiesector, grote infrastructuurwerken zijn heel moeilijk te realiseren in ons land. Kijk naar de Oosterweelverbinding in Antwerpen: hoeveel voeten heeft dat niet in de aarde gehad? Het probleem is dat je telkens een kluwen van regelgeving en vergunningen moet doorworstelen. Bij elke stap is er ook de mogelijkheid om beroep aan te tekenen door buurtbewoners, actiegroepen… waardoor je nooit klaar lijkt te geraken en zeer vaak uiteindelijk ook niet mag beginnen aan de werken. Want waar in België kun je bouwen zonder dat er iemand iets op tegen heeft? In die zin heeft KAA Gent heel veel geluk gehad met de locatie van de Ghelamco Arena, waar er van niemand protest kwam.
‘Soms leidt een en ander echt tot absurde toestanden. Toen Club Brugge wilde bouwen aan de Blankenbergse steenweg, stond in het MER ( het milieu-effectenrapport, nvdr) dat er problemen waren. Zo moest het landschap behouden blijven omdat vleermuizen er hun weg vonden naar een leegstaande kerktoren waarin ze eten gingen zoeken. Maar even later werd die kerktoren gerenoveerd, waardoor de vleermuizen er niet meer naartoe trokken. Ondertussen moest de club wel vanwege dit en nog wat andere ‘problemen’ het MER van nul herbeginnen.
‘De tijd dat politici het voetbal goedgezind waren en dachten een goede beurt te maken door een populaire sport te steunen, is ook voorbij. Bij stadion- en andere grote infrastructuurprojecten trekken politici nu vaak de paraplu van de regelgeving open. En die is veel te complex. Het helpt ook al niet dat het voetbal nu in een schandaalsfeer is terechtgekomen. Politici willen daar hun vingers niet meer aan verbranden. Ze gaan daarbij echter voorbij aan het feit dat die rem op nieuwe infrastructuur niet alleen een probleem is van de belangrijkste bijzaak ter wereld, maar ook breder: van de Belgische economie en samenleving.
‘Ik denk daarom dat het belangrijk is dat verschillende sectoren, waaronder het voetbal, de krachten bundelen om een maatschappelijk draagvlak te creëren en de politiek te bewegen om de regelgeving soepeler te maken. Vergeten we tenslotte niet dat een goed nieuw stadion, dat heel wat meer biedt dan alleen voetbalmatchen, een fikse economische hefboom voor clubs kan zijn.’
Oplossing 3: ‘Wetgeving over makelaars & transfersommen afschaffen’
Jesse De Preter is lid van de raad van bestuur van The Football Forum, een internationale organisatie voor makelaars en spelers, opgericht in 2019: ‘Eerst en vooral: het is een illusie om te denken dat er geen tussenpersonen meer nodig zijn in het voetbal. Je ziet dat ook in andere sectoren: bij elk grote transactie zijn er mensen in de ketting nodig die een toegevoegde waarde kunnen bieden. Je moet er alleen voor zorgen dat die activiteiten zo transparant mogelijk en zo gereglementeerd mogelijk zijn.
‘Het clearing house is een stap in de goede richting, maar er is méér nodig. De Pro League, de KBVB en de FIFA mogen zoveel reglementen maken als ze willen, het probleem is dat ze geen politionele bevoegdheid hebben. En kijk naar de lijst van mensen die nu door het federaal parket vervolgd worden: daar zitten meer clubleiders bij dan makelaars. En die mensen moeten dan makelaars controleren?
‘Daarom moet er dringend federaal een wetgevend kader komen voor makelaars. Daarnaast moet er een beroepsorde opgericht worden waarbij ze zich verplicht moeten registreren, zoals dat bestaat voor architecten of geneesheren. Dat orgaan moet ook disciplinair kunnen optreden. Er zullen immers altijd oneerlijke mensen of creatieve geesten zijn die proberen geld af te romen.
‘Het voorstel voor die wetgeving ligt klaar. Ik heb daar zelf heel veel tijd in gestoken. Het is zelfs afgetoetst bij grondwetspecialisten: het is tot in de puntjes in orde. Er moet bij wijze van spreken alleen nog een handtekening onder gezet worden. Alleen is het dossier nu door de schandaalsfeer politiek toxisch. Voor politici is het op dit moment gemakkelijker om te zeggen dat ze de stal eens gaan uitmesten.
‘Een tweede belangrijk punt is de willekeur in de transfervergoedingen. Juridisch gezien zijn die transfersommen legaal, maar eigenlijk, als je daar dieper over nadenkt, zijn die niet normaal. Stel u eens voor dat u als journalist een opstapclausule van 200 miljoen euro hebt… Het zijn de transfersommen die uitnodigen tot gesjoemel. Een eerlijkere manier om te werken zou zijn om die transfervergoedingen af te bouwen en uiteindelijk af te schaffen. Ik heb daar vorige maand nog over gesproken met Mino Raiola, met wie ik samen in de raad van bestuur van The Football Forum zit. Je geeft dan wel een deel van je business op, want als makelaar – eigenlijk gebruik ik liever het woord ‘consultant’ – krijg je vaak een commissie op de transfersom, maar je moet ook intellectueel eerlijk durven te zijn.’
Oplossing 4: ‘De banden met de supporters aanhalen’
Philippe Bormans is CEO van Union, dat bekendstaat om het goed en sportief gedrag van zijn supporters. ‘Eerst en vooral: ik wil de credits van onze goeie fans niet aan de club of aan mij toeschrijven. We stellen vast dat onze supporters zichzelf heel goed reguleren, zonder dat wij daarin moeten tussenkomen. Zo werd bijvoorbeeld een fan die in het begin van het seizoen met opgestoken middelvinger op een foto verscheen, daar direct op aangesproken door de andere supporters. En is er toch een probleem, dan ga ik in gesprek met hen. Wij behandelen onze fans alleszins niet als kinderen door hen regeltjes op te leggen.
‘Bovendien is het ook duidelijk voor welke waarden Union staat. Wij zijn een familiale traditieclub waar iedereen respectvol met elkaar omgaat. En wij staan open voor iedereen: anderstaligen, expats, vrouwen, kinderen… Ze zijn allemaal welkom. Er wordt bij ons ook altijd positief gesupporterd en nooit tégen de tegenstander. Vandaar dat we overal graag gezien zijn.
‘In 1A zetten we nog méér in op onze communitywerking, die vorig jaar al tot de beste in 1B verkozen werd. Zo gaan we onze supporters oproepen om zelf projecten voor te stellen waar wij, als club, bij kunnen helpen. Dat kan financiële hulp zijn, logistieke hulp of gewoon een duwtje in de rug. Er zijn hier in Brussel heel wat lokale problematieken die onze aandacht verdienen, rond jeugd, daklozen, enzovoort. Want uiteindelijk heeft een club ook een sociale functie, dus we kijken uit naar de voorstellen van onze fans.’
Oplossing 5: ‘Een actieplan tegen discriminatie’
Samia Ahrouch is sinds 1 januari 2021 inclusiemanager bij de Belgische voetbalbond: ‘Met het actieplan Come Together willen we alle vormen van discriminatie in het Belgisch voetbal aanpakken en willen we de boodschap geven dat iedereen, ongeacht wie je bent, moet kunnen genieten van het samen voetballen. Het is de eerste keer dat er zo’n prioriteit gegeven wordt aan dit thema binnen de KBVB. We hopen dat we met ons actieplan ook sectoren buiten het voetbal kunnen inspireren, want issues als racisme en discriminatie, zoals bijvoorbeeld homofobie, zijn natuurlijk bredere maatschappelijke problemen.
‘Het actieplan wil sensibiliseren, maar ook sanctioneren als dat nodig is. Slachtoffers van discriminatie kunnen de feiten aangeven door een formulier in te vullen via ons meldpunt. Dat is te vinden op onze site en via de RBFA-app. Zodra er een melding binnenkomt, onderzoeken wij die. We nemen contact op met de melder, maar ook met de beschuldigde en eventuele getuigen. Uit deze contacten blijkt of het dossier naar de Nationale Kamer tegen Discriminatie en Racisme moet worden gestuurd. Daar oordeelt een rechter, ná verhoor van de partijen, over de zaak, bijgestaan door twee onafhankelijke leden, die we uit een zo divers mogelijke pool halen. In die pool zit bijvoorbeeld ook een politievrouw die ervaring heeft met de materie en iemand van UNIA (Interfederaal gelijkekansencentrum, nvdr).
‘Die rechter spreekt een sanctie uit. De strengste is een schorsing van zes maanden tot twee jaar voor een speler, maar dat kan ook een alternatieve straf zijn, zoals een bezoek aan de Dossinkazerne (museum over de holocaust en mensenrechten, nvdr). We hebben wel vastgesteld dat er zelfs binnen Justitie – ook buiten de voetbalcontext – nog niet veel alternatieve sancties zijn uitgewerkt voor mensen die schuldig zijn aan discriminatie. Daar zijn wij nu volop mee bezig, in samenwerking met onze partners én met betrekking tot verschillende onderwerpen: religie, afkomst, gender, seksuele geaardheid… We vinden die alternatieve straffen belangrijk, omdat het uiteindelijke doel toch is om een mentaliteitswijziging teweeg te brengen in het voetbal en in de maatschappij.
‘Tot nu toe (midden januari 2022, nvdr) kwamen er via het meldpunt al zo’n 150 aangiften binnen en werden bij die Nationale Kamer al ongeveer 60 klachten behandeld. De meeste daarvan gaan over racisme.’
Oplossing 6: ‘1A met minder clubs’
Trudo Dejonghe, docent sporteconomie aan de KU Leuven, doctoreerde in 2000 met een proefschrift over het lokalisatievraagstuk van het topvoetbal in België: ‘Meer dan twintig jaar geleden pleitte ik er al voor om een eerste klasse met 14 clubs te maken. Toen voorspelde ik dat ploegen als Harelbeke, Lierse, Eendracht Aalst, La Louvière, Lokeren, Lommel… problemen zouden krijgen. Ik kan alleen maar vaststellen dat ik gelijk gekregen heb. Er is maar plaats voor 12 à 14 profclubs in België. In 1B is alleen Lierse nog Belgisch, de rest hangt aan het infuus van buitenlandse sugardaddy’s. In 1A zijn tal van clubs ook afhankelijk van buitenlandse eigenaars, die doorgaans veel vermogender zijn dan hun binnenlandse collega’s.
‘Een Beneliga dan maar? Dat is volgens mij hopeloos, vooral omdat de wetgeving in de twee landen zo verschillend is. In Nederland hebben niet-EU-spelers bijvoorbeeld een heel ander statuut. Ik denk dat clubs als Standard en Charleroi ook niet wild zijn van het idee, net zoals Heerenveen niet wakker ligt van een wedstrijd tegen Anderlecht.
‘Best zou zijn: een eerste klasse met 14 clubs, waarvan de top acht play-offs speelt en de laatste zes play-downs, beide mét behoud van de punten. Daarbij zou ik ervoor pleiten om de poort naar beneden groter te maken: drie clubs die degraderen en bijgevolg ook drie clubs uit 1B die kunnen promoveren. Dat neemt een pak degradatiestress weg in 1A. Een jaartje in het ‘vagevuur’ van 1B is dan ook zo erg niet, omdat de kans dat je een jaar later alweer promoveert, groter is.
‘Verder: waarom moet het eisenpakket voor promoverende 1B-clubs zo hoog zijn? Kijk naar de stadions die nu in Denderleeuw en in Tubeke staan te verkommeren. Destijds moesten die kunnen beantwoorden aan de normen die opgelegd werden door de Pro League, maar waarom? Stel je voor dat KMSK Deinze ooit naar eerste promoveert: meer dan 2000 toeschouwers trekken die nooit voor thuiswedstrijden. Misschien wel in het eerste seizoen voor matchen tegen Club Brugge en KAA Gent, maar na enkele jaren is ook dat effect weg. Neem een voorbeeld aan Nederland: ik denk niet dat pakweg FC Dordrecht of Excelsior Rotterdam hun stadions hebben moeten aanpassen na hun promotie naar de Eredivisie. Dus: wees daar wat soepeler in.’
Oplossing 7: ‘Zelf de transfers in handen nemen’
Dimitri de Condé is Head of Football bij KRC Genk: ‘Toen ik als sportief directeur begon te werken, was ik echt verrast door het aantal telefoontjes dat ik kreeg van makelaars die ons spelers wilden aanbieden. Ik heb dan heel snel een logische manier van werken gewild en installeerde een directe lijn met de chef scouting.
‘Ik ken heel wat clubs, zelfs bij de meest gereputeerde ter wereld, die transfers doen zonder dat het scoutingdepartement ervan op de hoogte is. Ik vind dat te gek voor woorden. Voor mij is het heel belangrijk om transparant te zijn met mijn team van scouts. Als een speler onze prioriteit is en de transfer kan niet doorgaan om een of andere reden, zal ik hen altijd uitleggen hoe dat komt. Dat gebeurt tijdens onze vergaderingen, die om de twee weken plaatsvinden.
‘Makelaars weten dat het geen zin heeft om mij rechtstreeks te bellen om me te overtuigen om een speler te nemen, want het zijn onze scouts die de profielen bepalen. Dat lijkt normaal, maar het is toch verre van de norm in het milieu.
‘Een ander werkpunt was om de grootte van ons scoutingteam te beperken. We zijn van veertien naar vijf scouts gegaan, met daarbovenop de chef scouting en nog iemand die zich exclusief met keepers bezighoudt. Zij controleren alle markten, zonder zich te beperken tot een geografische zone.
‘Natuurlijk heb ik door mijn werk ook een heel nauwe band met mijn trainer, omdat ik geen ploeg kan maken zonder rekening te houden met zijn mening. Het is eigenlijk allemaal logisch en het werk kan gedaan worden in goede verstandhouding met de makelaars. Als die tenminste aan de carrière van hun speler denken in plaats van de eerste de beste kans te grijpen om een transfer te doen.’
Oplossing 8: ‘De deuren van het milieu openzetten’
Edward Still (31) is trainer van Charleroi: ‘In een technische staf zitten tegenwoordig steeds meer profielen van mensen die geen spelerscarrière gehad hebben. Ik denk dat dat komt omdat het voetbal op een steeds intelligentere manier gerund wordt en dat het beheer van een club meer op dat van een bedrijf begint te lijken.
‘Daardoor zijn de poorten van het milieu opengegaan, want er zijn in vergelijking met een paar jaar geleden heel wat nieuwe data in het voetbal beschikbaar. Dat zijn zaken die oud-spelers dus niet noodzakelijk meegemaakt hebben in hun actieve carrière. Tegenwoordig zie je in een technische staf steeds meer universitairen die experts zijn in het analyseren van alle statistieken die voorhanden zijn. Het beheer van de prestaties, en zeker de fysieke, maakt dat fysiektrainers vandaag bijna onderzoekers geworden zijn die moeten kunnen omgaan met data en wiskunde. In de naburige landen is dat al enkele jaren het geval, en dat wordt nu ook zo bij ons.
‘Elk land heeft intussen zijn voorbeeld van een coach die geen spelerscarrière gehad heeft, maar die toch indruk maakt als trainer: er is natuurlijk Julian Nagelsmann in Duitsland, maar ook iemand als Graham Potter in Engeland. Ik denk dat die nieuwe profielen een meerwaarde bieden, of toch op zijn minst zorgen voor een andere aanpak in het milieu.’
Oplossing 9: ‘Clubs intern beter organiseren’
Peter Verbeke is CEO van Anderlecht: ‘Er is iets wat ik opvallend vind in het voetbal: wanneer men het over bepaalde beslissingen heeft – zoals een transfer – krijg je nog te vaak de indruk dat die beslissing het werk van één persoon is. Met dat beeld heb ik willen breken: zowel op als naast het veld is voetbal geen individuele sport, maar een domein waarin je de best mogelijke ploeg moet creëren. Ons huidige doel is om jonge, Belgische talenten te vinden voor alle functies binnen ons bedrijf, zoals we gedaan hebben met, bijvoorbeeld, Tim Matthys. (In tegenstelling tot wat de papieren versie van ons magazine zou kunnen doen vermoeden, werd Tim Matthys niet door Anderlecht gerekruteerd bij KAA Gent. Matthys versterkte de Brusselse club pas na zijn vertrek uit de Ghelamco Arena, nvdr.)
‘Op het niveau van de scouting hebben we heel het departement herbekeken. We behielden twee personen van de oude cel en hebben daar nieuwe dynamische profielen aan toegevoegd die met moderne technologieën kunnen omgaan. Ik ga niet zeggen dat wat we gedaan hebben gemakkelijk is, maar het is ook geen kernfysica: we moeten mensen vinden die het verschil kunnen maken op het veld én ernaast. En vooral: we moeten geen geld uitgeven dat we nog niet hebben. Als ik van mening ben dat een talent uit mijn kern 15 miljoen euro waard is, dan moet ik, zolang ik hem niet verkocht heb voor die som, nog niet rekenen op dat geld om een andere transfer voor te bereiden, want ondertussen kunnen er veel dingen gebeuren. Dat lijkt logisch, maar in het voetbal voelen mensen zich nogal snel rijk en baseren ze zich vaak op zaken die ze nog niet in handen hebben.’
Oplossing 10: ‘Jongeren voorbereiden op de A-kern’
Pierre Locht is directeur van het opleidingscentrum van Standard: ‘We begonnen met ons project in 2017, op initiatief van de voorzitter die van ons opleidingscentrum de belangrijkste motor van de club wilde maken. Dat is echt een structureel werk, dat niet meteen zichtbaar is. Nog maar pas sinds enkele maanden plukken we daar de vruchten van. We waren ons ervan bewust dat er meerdere jaren overheen zouden moeten gaan om de eerste resultaten te zien, maar het was een bewuste keuze: we wilden het opleidingscentrum herstructureren op alle niveaus om meer competitieve jongeren naar ons eerste elftal te loodsen.
‘Vandaag stellen we cijfermatig vast dat we in België de club zijn die veruit de meeste speeltijd geeft aan jongeren die door onszelf opgeleid werden. En zelfs op Europees niveau scoren we op dat vlak goed. Onlangs nog zagen we de jonge Cihan Canak op het veld komen tegen Anderlecht. Ik zou zelfs niet kunnen zeggen hoelang het geleden is dat een jongen van zestien jaar een klassieker gespeeld heeft in het shirt van Standard. Dat is veelbelovend voor de toekomst, en we hebben er vertrouwen in dat we regelmatig jongeren gaan kunnen brengen die zich doorzetten in het eerste elftal.
‘Om de doorstroming te verbeteren in de heel moeilijke periode van de postformatie, proberen we ervoor te zorgen dat de grootste obstakels voor jonge talenten uit de weg geruimd zijn. In die zin was de komst van Réginal Goreux naar onze Académie heel kostbaar, want hij heeft het opleidingscentrum zelf meegemaakt. Plus: hij kwam net van de A-kern op het moment dat hij bij ons begon te werken, dus hij had nog een goeie band met het milieu. We werken hoofdzakelijk op fysieke en mentale aspecten, want de grootste problemen zijn de intensiteit van de inspanningen en het omgaan met de ups en downs in de progressie van een jonge speler.
‘Ondanks alles hebben we nog een progressiemarge om jongeren nog beter te integreren. De samenstelling van de A-kern moet bijvoorbeeld ook een beetje meer gericht zijn op hen. Om jonge talenten goed te omkaderen ontbreken er enkele spelers met ervaring of met een stuk leadership. Het zijn soms details die een groot verschil maken.’
Plaats aan de jeugd?
Aantal nationale spelers die geboren zijn na 1 januari 2001 en die minstens 10 procent speeltijd hebben in de competitie
