Vanmiddag sparren de Rode Duivels in Tsjechië. De interland is de eerste van het bondscoachduo Frank Vercauteren-Francky Dury, twee gelijkgestemde zielen die hopen beter van elkaar te worden. Vooral voor Dury is dit de ultieme erkenning. Alles kan vanaf nu.

Toen Anderlecht onlangs zijn medische staf herschikte en de moderniteit ook in het Constant Vanden Stockstadion haar intrede leek te doen, liep er prompt op de redacties een e-mail van SV Zulte Waregem binnen. ‘Hierbij’, luidde de aanhef, ‘geven we u graag inzage in de sportwetenschappelijke tests die de spelers van SV Zulte Waregem deze week ondergaan in afwachting van de start van de trainingen komende zaterdag.’

De timing was te mooi om toevallig te zijn. Een opsomming van proeven volgde. Als daar zijn: uitgebreide analyse en controle van de kaak, de hals en het gebit, de rug en het bekken plus de voeten, door een osteopaat en een podoloog. Gesprek met een voedingsconsulente over het eetpatroon van de speler. Gesprek met de psycholoog om het mentale profiel van de speler te bepalen. Gesprek met de coach over de individuele en collectieve doelstellingen. Fysieke tests in het UZ Gent, onder meer om de VO2 max, de maximale zuurstofopname, te bepalen. Blessurepreventie met onder meer een powerpointpresentatie over core stability, pliometrie, proprioceptie en coördinatie.

Tegen zo veel moeilijke woorden kon geen uit China overgevlogen kinesist op. En dat allemaal aan de Gaverbeek. Voor wie meende er wat mee te kunnen aanvangen, was er nog deze boodschap: ‘Trainer Francky Dury legt er wel de nadruk op dat het belangrijk is dat het totale plaatje wordt geschetst, omdat het artikel anders zijn doel voorbijgaat.’

Specialisten

De anekdote typeert de nieuwe assistent-bondscoach ten voeten uit. Francky Dury is geen man van het halve werk. Hij wil vooruit en is voortdurend op zoek naar ontwikkeling. Een perfectionist die geen detail aan zijn aandacht laat ontsnappen en zich daarom met specialisten omringt. Precies zoals ook Frank Vercauteren dat deed bij Anderlecht en eerder, aan het begin van zijn trainerscarrière, als jeugdcoördinator bij KV Mechelen.

Omkadering is waar het om draait bij Vercauteren. De bondscoach, zeggen zijn voetbalintimi, denkt altijd ’team’. Dat staat voor: together each one achieves more. Samen bereik je meer. Dat leerde hij bij Nantes, de Franse club waarvoor hij eind jaren 1980 speelde en waar de formation de jeunesse zijn ogen opende. Vercauteren beseft dat je onmogelijk in alles de beste kunt zijn. Dus durft hij er goede mensen bij te halen om hem bij te staan. Mensen die voor hem kwaliteit uitstralen, zoals nu Francky Dury. Die mensen geeft hij veel vertrouwen.

Het wijst niet alleen op openheid, maar ook op intelligentie. Met meer mensen krijg je meer invalshoeken. En hoe meer invalshoeken, hoe beter je analyseert en oplossingen vindt. Dury’s uitstap nu naar de Rode Duivels wordt een test voor de door hem in Waregem uitgebouwde structuur. Insiders betwijfelen of, bijvoorbeeld, Eddy Van den Berghe, zijn assistent, voldoende gezag heeft om de discipline – cru-ciaal in Dury’s levens- en voetbalfilosofie – te handhaven. En of het team, zowel spelers als staf, zonder zijn leider kan. Dury zegt er het volste vertrouwen in te hebben.

Imagobewust

De anekdote met de e-mail illustreert nog meer. Wie Dury wel eens hebben meegemaakt, noemen hem mediageil, hoe hard hijzelf ook het tegendeel beweert. Hij bezocht het Milan Lab, ging op de koffie bij Louis van Gaal en Foppe de Haan – weer die zoektocht naar verbetering – en altijd zou de wereld het geweten hebben. Sindsdien blijven hun namen terugkeren in interviews. Dus, als Zulte Waregem zijn sportwetenschappelijke tests prijsgeeft, heeft de trainer ook meteen een dwingend advies voor ‘het artikel’. Nee, vrijblijvend was de informatie niet.

Dury, daarover zijn vriend en vijand het eens, weet zich uitstekend te verkopen. Hij bespeelt de media en doet op dat vlak denken aan Georges Leekens, al tuimelt hij niet in de val van de karikatuur. Dury laat zich al jaren begeleiden door Cees Wijburg. Die probeert hem te leren zijn publieke optredens te doseren. “Mediageil zou ik hem niet noemen”, zegt de Nederlandse communicatiespecialist. “Dat is een kwalificatie met een te negatieve bijklank. Francky treedt graag naar buiten, maar alleen om zijn visie uit te dragen. Hij profileert zich als voetbaltrainer. Verder gaat hij niet.”

Dury’s openheid staat in contrast met de verbale geslotenheid van Vercauteren. Die zoekt geen journalisten op. Liever mijdt hij ze, al was er de laatste jaren een voorzichtige evolutie merkbaar – weer: ontwikkeling. De bondscoach zal niet iemand om drie uur ’s nachts en na tien pilsjes al zijn beste vriend noemen. Niets wat meer ergernis bij hem opwekt dan oppervlakkigheid. Ook daarin weten hij en Dury elkaar te vinden.

Meer dan Dury lijkt Vercauteren te kunnen delegeren. De Brusselaar is de beheerder van zijn team, hij denkt nooit individueel. In dat team gaat hij door voor open en correct. Streng en veeleisend ook. Is het nodig om in het teambelang minder aangenaam over te komen naar buiten, zal hij daar geen enkel probleem mee hebben. Levert het hem minder fraaie kwalificaties als ‘afstandelijk’ of ‘arrogant’ op? Het zij zo. Vercauteren creëert zijn imago niet. Dury is er minstens toch mee bezig.

Geduld oefenen is een eigenschap waarin beiden zich hebben bekwaamd. Noodgedwongen in het geval van Dury. Als trainer zonder spelerscarrière wist hij dat de weg naar boven lang zou zijn. Vanuit de diepste krochten van het provinciale voetbal maakte hij zich een naam. Dat het hem altijd bittere ernst is geweest, illustreert een anekdote uit het seizoen 2004/05. Antwerpsecretaris Paul Bistiaux had pas in Knack zijn nadien nog vaak opgerakelde uitspraak gedaan dat “de eindronde van tweede klasse het meest corrupte evenement van heel West-Europa [is]. Dat overstijgt de verkiezingen in Albanië”, voegde hij eraan toe. Zulte Waregem zou dat jaar naar de eerste klasse promoveren en Dury voelde zich persoonlijk gekrenkt. Alsof zijn succes met Waregem niet met hard werken was bereikt. Op een persconferentie na een wedstrijd hekelde hij scherp Bistiaux’ woorden.

Valse bescheidenheid

Of dit een opstapje is naar méér? Het is wat iedereen van hem wilde weten vorige week en het antwoord van Francky Dury klonk telkens eender: “Ik wil geen stappen overslaan.”

Dat deed ook Vercauteren nooit. Na zijn spelerscarrière begon hij, 63-voudig international nochtans, helemaal onderaan de ladder als jeugdtrainer- en coördinator bij Eigenbrakel en nadien KV Mechelen. Debuteren als hoofdtrainer deed hij in de tweede klasse. Bij Anderlecht ontfermde hij zich over de beloften, alvorens assistent bij het A-team te worden. Pas in 2005, hij was al 48, werd hij hoofdtrainer op het hoogste Belgische en internationale (Champions League) niveau.

Meer dan Vercauteren heeft Dury altijd een plaats in de Belgische top nagestreefd. Wie hem niet volgde of te traag ging, moest eruit. Het overkwam onder anderen sportief manager Luc Dhaenens en Yves Vermote, de keeperstrainer die Sammy Bossut ontdekte. Dury, zo wordt getuigd, gaat over lijken. Ook Vercauteren was altijd nogal radicaal. Bij KV Mechelen herinneren ze zich hoe hij kinesisten en trainers met wie hij niet graag werkte, aan de kant schoof. Nog altijd zijn er Achter de Kazerne die hem dat erg kwalijk nemen. Velen keerden na zijn vertrek gewoon terug.

Natuurlijk is hij “héél ambitieus”. Zo eerlijk is Dury wel dat hij dat toegeeft. Helaas cultiveert hij ook iets te enthousiast de valse bescheidenheid. “Eerlijk gezegd denk ik niet dat een topploeg zit te wachten op Francky Dury en ik zit er zelf ook niet op te wachten”, verklaarde hij een halfjaar geleden in De Morgen. “Ik heb hem dit al vaak gezegd: kom uit die schulp!”, wil Cees Wijburg hier wel over kwijt, overtuigd als hij is dat het beste nog moet komen voor Dury.

Anderen hebben daar bedenkingen bij. Dury, zeggen zij, gaat te slecht om met sterke persoonlijkheden om het te redden bij een topclub. Aanvaringen in het verleden met Stefan Leleu en Tjörven De Brul zouden daarvan het bewijs zijn. Met beide ex-spelers wisselt Dury woord noch blik meer. Enige rancune is hem niet vreemd. Met zijn op normen en waarden gestoelde aanpak maakt hij zich niet populair bij de spelers. Vercauteren omschreef zijn eigen omgang met voetballers ooit met de woorden die zijn opvoeding moesten samenvatten: streng, maar rechtvaardig. Zeker in strengheid doet Dury niet voor hem onder. Niet toevallig wellicht combineerde hij zijn voetbalbestaan lang met een job bij de federale politie. Zijn mentor destijds was André Van Maldeghem, ex-trainer van o.a. Moeskroen en militair.

“Ik ben liever een kleine ondernemer met veel verantwoordelijkheid, dan nummer zeven in een groter bedrijf”, zei de Waregemcoach nog in datzelfde interview met De Morgen. “Ik ga mijn visie niet verloochenen om naar een topploeg te gaan. Als ze mij nemen, dan nemen ze mijn concept. Dat moet mogelijk zijn, anders doe ik het niet. Ik kan niet functioneren als ik geen controle heb.”

De dag dat een topclub hem echt wil, wordt het interessant. Nu klinkt het allemaal net iets te bedacht. Zoals ook de steeds weerkerende liefdesverklaringen tussen hem en zijn voorzitter: geforceerd. Of zijn uitspraak: “Als één speler nee had gezegd, had ik het niet gedaan.” Ronduit ongeloofwaardig. Beter dan wie ook heeft Dury zich altijd gerealiseerd dat je het als nobody verder schopt met de juiste relaties dan door ieder jaar als vijfde te eindigen met Zulte Waregem. Nu Vercauteren hem heeft uitgekozen, straalt diens autoriteit voortaan ook op hem af. Beleidsmakers zullen hem anders gaan bekijken. De top is weer iets dichterbij.

Dus: assistent geworden voor Vercauteren? Voor het Belgisch voetbal? Neen. Voor de ervaring en zijn eigen ontwikkeling? Zeker wel. Zoals gezegd: Dury levert geen half werk, op zijn engagement voor de Rode Duivels zal niets aan te merken zijn. Maar ook, niet te vergeten, voor zijn cv. Daar is niks mis mee. Dus mag het worden gezegd. Werkpuntje nog voor Cees Wijburg.

Omschakelingsvoetbal

Vercauteren heeft nooit een geheim gemaakt van zijn voorliefde voor het voetbal van Chelsea – het Chelsea van José Mourinho. Balbezit is voor hem geen optie en een snelle omschakeling de sleutel tot succes in het moderne voetbal. Het combinatiespel van Barcelona noemt hij negentiende-eeuws. Het leverde hem het (door hem betwiste) etiket van afwachtende coach op.

Dury is iets meer ook een liefhebber van het verzorgde voetbal. Bij Zulte Waregem heeft hij het goed gedaan, met mooi voetbal, maar vanuit een underdogpositie. Hij zal niet gruwen van Barcelona, maar de bal moet wel snel naar voren. Wie zijn ploeg daarom een counterploeg durft te noemen, krijgt de wind van voren. “Onzin vind ik dat”, zei hij vorig seizoen in Sport/Voetbalmagazine. “Wat telt, zijn de kansen die je afdwingt, het aantal spelers waarmee je in de zestien van de tegenstander komt, de goals die je maakt. Een counterploeg komt maar met één of twee man voor de goal, bij ons zijn dat er veel meer. We schakelen wel snel om, maar op Euro 2008 werd door alle ploegen laag verdedigd. Hoge pressing spelen is voor iedereen te moeilijk geworden, ook voor ons.”

Dury kent het belang van de perceptie. Hij spreekt liever van ‘omschakelingsvoetbal’, een begrip met minder negatieve lading dan ‘countervoetbal’. In De Morgen: “Omschakeling, dát is het, dat interesseert mij. In de omschakeling ligt de ruimte en heden ten dage eigenlijk alleen nog maar daar. Maar eens dat je de bal hebt, moet je die ruimte ook optimaal kunnen benutten. In België durven ze dat nog al te vaak ‘de counter’ te noemen, maar dat is het niet. Arsenal werkt ook zo en we hebben per slot van rekening veertig doelpunten gemaakt.”

Door zijn mondigheid is Dury erin geslaagd zijn imago beter te sturen dan Vercauteren. Fundamenteel echter verschillen hun voetbalideeën nauwelijks van elkaar. Dury wordt geprezen om zijn veldwerk, gebaseerd op herhaling, maar toch gevarieerd. Ook tactisch staat hij hoog aangeschreven. “Ik heb te veel offensieve ideeën”, zei hij ook nog aan De Morgen, ter weerlegging van de insinuatie dat hij het countervoetbal zou aanhangen. Terecht. Meer dan Vercauteren is hij toch een durver. Verloopt een wedstrijd niet naar wens, zal Vercauteren meestal vasthouden aan zijn stramien. Dury niet: hij grijpt in. Dat maakt hem vaak onvoorspelbaar. Hij kan een wedstrijd doen kantelen. En lukt het niet, dan heeft hij het toch geprobeerd.

Vercauteren wilde Dury al naast zich toen Anderlecht hem Ariël Jacobs opdrong. Voordien, in 2006, was er ook persoonlijk contact, maar nooit op clubniveau. Dury lichtte wel zijn voorzitter in. Vanmiddag zitten beide vijftigers naast elkaar in de dug-out. Of om het te zeggen in de woorden van iemand die het had zien aankomen: “Gelijkgestemde zielen vinden elkaar altijd.”

door jan hauspie en christian vandenabeele

Geduld uitoefenen is een eigenschap waarin beiden zich hebben bekwaamd.

Dury levert geen half werk. Op zijn engagement voor de Rode Duivels zal niets aan te merken zijn.

Door zijn mondigheid is Dury erin geslaagd zijn imago beter te sturen dan Vercauteren.