In 2013 onderhandelde Marc Wilmots al eens met Schalke 04. Veel indruk maakte hij toen niet. Nu staan de sterren gunstiger: over een jaar hebben er voorzittersverkiezingen plaats in Gelsenkirchen. De huidige preses ligt onder vuur. Een clubicoon als nieuwe coach moet de achterban paaien en zijn herverkiezing veiligstellen.
In oktober 2014 ontslaat Schalke 04 Jens Keller. Keller is dan net geen twee jaar coach van de club uit Gelsenkirchen. Geliefd is hij nooit echt geweest bij de fans en zijn ontslag hangt voortdurend in de lucht. Katze Keller luidt zijn bijnaam: als een kat met negen levens overleeft hij twee jaar lang de kritiek. Vooral eind 2013 wordt het hem heet onder de voeten. Schalke gaat in de achtste finales van de Duitse beker pijnlijk onderuit thuis tegen Hoffenheim en verliest meteen daarna in de competitie uit bij concurrent Mönchengladbach. Een trainersontslag lijkt onafwendbaar. Enkele dagen later staat de laatste speeldag in de groepsfase van de Champions League op de agenda. De druk is groot: Schalke moet thuis winnen van Basel om door te gaan. Dat lukt, maar de club heeft dan al voorzorgen genomen en contacten gelegd voor de opvolging van Keller. Met name met Marc Wilmots.
Wilmots heeft op dat moment met België de kwalificatiecampagne voor het WK 2014 succesvol afgesloten met een uitzege tegen Kroatië. Terwijl Schalke in de Champions League twee keer met 3-0 verliest van Chelsea, gaan de Rode Duivels in Brussel in hun eerste twee oefeninterlands onderuit tegen Colombia en Japan. Voor de nationale ploeg zit het jaar erop, maar niet voor de bondscoach. Hij krijgt telefoon van Schalke. Wilmots voert in Gelsenkirchen enkele persoonlijke gesprekken met sportief directeur Horst Heldt. Heldt wikt en weegt de Belgische bondscoach, maar raakt niet onder de indruk. Zeker niet wanneer Wilmots ook zijn financiële voorwaarden op tafel legt en aangeeft niemand boven zich te zullen dulden. Besloten wordt Keller niet te ontslaan.
Boze achterban
Heldt is sportief directeur van Schalke 04 sinds 2011. Hij volgt dan Felix Magath op, die de functies van coach en sportief directeur combineert en grote gaten heeft geslagen in de clubkas. Aanvankelijk nog met sportieve resultaten. Magath leidt Schalke in zijn eerste seizoen naar de tweede plaats, achter Bayern München. The sky is nu the limit: onder zijn impuls worden Klaas-Jan Huntelaar en Raúl aangetrokken. Grote namen waarmee de Königsblauen openlijk de strijd om de titel aanbinden met het ongenaakbare Bayern. Grootheidswaanzin is het, die de coach fataal wordt. De resultaten vallen tegen en Magath wordt aan de deur gezet. Het is maart 2011. De club maakt komaf met de dubbele pet en promoveert Heldt tot sportief directeur. Schalke beëindigt het seizoen als veertiende. Ver buiten de Europese plaatsen.
Een periode van grondige sanering breekt aan. Heldt slaagt erin een jaarlijkse schuldafbouw van vele miljoenen euro te laten samengaan met doorstroming van jong talent en sportieve resultaten. Manuel Neuer is zijn eerste grote uitgaande transfer. In drie opeenvolgende seizoenen wordt Schalke ondanks de precaire financiële situatie derde, vierde en derde in de Bundesliga. Drie keer plaatst de club zich voor de Champions League. Ook daar doet ze het niet onaardig. In maart 2015 moet Schalke voor de return van de achtste finales naar Madrid. Met zeven spelers van eigen kweek verschijnt het in Bernabéu aan de aftrap tegen Real: Ralf Fährmann, Tim Hoogland, Benedikt Höwedes, Joël Matip, Sead Kolasinac, Kaan Ayhan en Julian Draxler. Bijna nog stunten zij en maken de 0-2-thuisnederlaag ongedaan. Schalke wint met 3-4.
De zege kan de malaise tijdens het pas afgelopen seizoen in Gelsenkirchen niet verbergen. De doorstroming verloopt nog steeds gesmeerd. Onder meer Max Meyer en Leroy Sané debuteren. Maar op de resultaten valt geen peil te trekken. De 3-4 tegen Real is een uitschieter. Na de laatste thuiswedstrijd in de Bundesliga, moeizaam met 1-0 gewonnen, slaan de fans aan het muiten. Heldt en Schalkes financieel directeur zien zich genoodzaakt de boze achterban buiten de Veltins-Arena te woord staan. Na verlies op de slotspeeldag beëindigt Schalke het seizoen uiteindelijk pas als zesde. Het slechtste resultaat onder het bewind van Heldt.
Mislukte sollicitatie
Met zijn zesde plaats mag Schalke volgend seizoen nog net naar de Europa League, maar grijpt het naast het grote geld van de Champions League. Aan de samenwerking met coach Roberto Di Matteo wordt na afloop van het kampioenschap snel een einde gesteld. De Duitstalige Italiaan was pas in oktober 2014 de ontslagen Keller opgevolgd. Volgens Bild was Wilmots toen eigenlijk gevraagd, maar wees die het aanbod af. Iets wat de Belgische bondscoach bevestigt op een persconferentie bij de start van de EK 2016-kwalificatiecampagne. Naar zijn zeggen wilde hij de ploeg en de supporters niet in de steek laten. De Rode Duivels staan op dat ogenblik – oktober 2014 – voor vier interlands (inclusief een vriendschappelijke tegen IJsland) op vijf weken tijd.
In Gelsenkirchen zijn er die verrast opkijken bij Wilmots’ bekentenis. Want als het klopt: van wie is het voorstel dan gekomen? Sinds zijn altijd verzwegen mislukte sollicitatie uit 2013 mijdt hij immers Heldt. Wel houdt hij een rechtstreekse lijn open met Clemens Tönnies. Tijdens het WK in Brazilië gaat haast geen dag voorbij of Wimots staat in contact met de voorzitter van Schalke. Dat hij nu wordt genoemd als belangrijkste kanshebber om Di Matteo op te volgen, zegt zeker iets over de positie van Heldt na het mislukte afgelopen seizoen. Al van bij zijn aantreden wordt hij benijd door de zogenaamde ‘generatie van 1997’: de spelers die toen met Schalke de UEFA Cup wonnen. Veertigers zijn het ondertussen, onder wie behalve Wilmots ook pakweg Olaf Thon en Jens Lehmann, en razend ambitieus. De resultaten hielden Heldt altijd stevig in het zadel en de oppositie buiten. Tot nu.
Verkiezingspropaganda
Doorslaggevend in de keuze die Schalke nu zal maken, zijn de voorzittersverkiezingen die precies over een jaar plaatsvinden. Bij Schalke, zoals bij de meeste clubs in Duitsland, zijn de supporters meerderheidsaandeelhouder van de club: zij verkiezen om de drie jaar de voorzitter. Tönnies’ mandaat loopt af na volgend seizoen en ook hij werd de voorbije maanden niet gespaard door de kritiek. De kortste weg naar zijn herverkiezing is een clubicoon als nieuwe coach aan te stellen. In dat geval oogt Heldts toekomst erg onzeker. Hij en Wilmots weten wat ze van elkaar denken en aan wie de Belg zijn eventuele aanstelling te danken zal hebben. Als het zover komt, wil de bondscoach behalve zichzelf ook zijn assistent Vital Borkelmans, conditietrainer Mario Innaurato en Piet Erauw, de teammanager van de Rode Duivels, naar Gelsenkirchen meebrengen.
DOOR JAN HAUSPIE
