Vrijdag neemt de Pro League een beslissing over het voetbalcontract. Of het nu Belgacom wordt of Telenet, voor duizenden voetballiefhebbers maakt het niet uit waar het Belgisch voetbal straks live te bekijken valt. Zij volgen de Jupiler Pro League al een tijdje via illegale livestreams. ‘Hoe meer men ons wil aanpakken, hoe meer reclame ze eigenlijk maken.’
Maar liefst 44,9 miljoen euro per jaar. Zoveel betaalde Belgacom de voorbije drie jaar aan de Pro League om alle wedstrijden uit onze eerste klasse rechtstreeks te kunnen uitzenden. Een fors bedrag, maar daarvoor kreeg Belgacom wel exclusiviteit. In theorie kon een voetballiefhebber enkel tegen betaling zijn favoriete ploeg live volgen: via de digitale betaalzender ‘Belgacom 11’ en sinds 2010 ook via de website van Belgacom. In de praktijk echter is een pak wedstrijden ook gratis maar illegaal op het internet te bekijken. Op de zogenaamde ‘livestreams’.
De laatste jaren zijn die internetstreams een stuk gebruiksvriendelijker geworden: extra software heb je niet meer nodig, het beeld blijft amper haperen, en regelmatig krijg je gewoon de commentatoren van Belgacom TV te horen.
De rol van goksites
Een van de meest populaire websites met streams van de Jupiler Pro League is BVLS, wat staat voor ‘Belgisch Voetbal Live Streams’. De webmaster van BVLS, die anoniem wil blijven, legt uit hoe het systeem in elkaar zit. “BVLS is eigenlijk niet meer dan een doorgeefluik waarop bestaande streams van het Belgisch voetbal gebundeld worden. We zetten die beelden dus niet zelf online, maar speuren het internet af en plaatsen de links dan op onze site. Per speeldag kunnen we zo drie à vier wedstrijden aanbieden. Daarnaast hebben we ook beelden van topmatchen uit het buitenland en van andere sporten zoals tennis en volleybal. We hebben enkele adverteerders, maar BVLS is zeker niet winstgevend. Met de reclame-inkomsten kunnen we net onze werkingskosten betalen, zoals de huur van de servers.”
Als BVLS de beelden zelf niet online plaatst, wie doet het dan wel? “De streams komen vooral uit het Oostblok”, aldus de man van BVLS. “Op Russische goksites vind je vaak livebeelden van het Belgische voetbal. Maar ook het Oost-Europese tv-kanaal ‘Sportklub’ of de Egyptische satellietzender ‘WDS tv’ tonen beelden van de Jupiler Pro League. Alles wat ergens ter wereld op een pc- of een tv-scherm komt, kan gestreamd worden.”
Dieter Vanlerberghe van Unibet verduidelijkt: “Gokbedrijven kopen vaak de uitzendrechten van sportcompetities. Unibet heeft bijvoorbeeld de buitenlandse rechten op het Belgisch voetbal. Dat wil zeggen dat we de beelden van de Jupiler Pro League aanbieden aan surfers buiten België. We betalen serieuze bedragen om die matchen legaal te mogen streamen. Het is dan ook frustrerend wanneer die streams, bedoeld als extra service voor onze klanten met minstens 15 euro op hun account, toch elders gratis opduiken.”
De anonieme webmaster van BVLS beweert dat de populariteit van de livestreams in België enorm gestegen is: “We bestaan ruim twee jaar. De eerste zes maanden waren erg kalm, met een paar honderden bezoekers per wedstrijd, maar bij topwedstrijden hebben we tegenwoordig uitschieters tot 25.000 kijkers, voornamelijk jongeren.”
Ongewilde reclame
Hoewel Belgacom door de illegale streams een pak potentiële inkomsten aan zijn neus ziet voorbijgaan, lijkt woordvoerder Jan Margot zich niet al te veel zorgen te maken. “Het zogenaamde succes van die illegale streams heeft geen enkele invloed op het bod dat Belgacom zal uitbrengen op de tv-rechten. We moeten het probleem niet groter maken dan het is. Sites die onze beelden overnemen, begaan strafbare feiten. Als we het voetbalcontract opnieuw binnenhalen, gaan we het probleem verder aanpakken.” Of Belgacom al juridische stappen ondernomen heeft, wou Margot niet kwijt.
Tijdens de play-offs lieten Belgacom TV en de Pro League voor het eerst weten dat ze de gratis livestreams een halt zouden toeroepen. Zonder veel succes, want volgens BVLS bekeken meer dan 10.000 mensen de titelmatch tussen Genk en Standard, terwijl de link dit keer enkel via chatboxen en internetfora werd verspreid.
“In principe kunnen ze ons niet aanpakken”, gaat de man van BVLS verder, “want we blijven binnen de Belgische wet door zelf geen illegale beelden online te plaatsen. Veel meer dan een paar mails van Belgacom hebben we dan ook nog niet ontvangen. In Nederland is de wet echter aangepast. De Eredivisie heeft sinds een paar jaar met een leger advocaten een heuse klopjacht geopend op illegale streams. De rechter legde enkele websites plat, maar die begonnen quasi meteen opnieuw op een andere locatie. Piratenstreams zullen nooit volledig verdwijnen, net zoals het illegaal downloaden van muziek. Bovendien maakt de Eredivisie door die klopjacht eigenlijk vooral extra reclame voor de illegale livestreams. Ajax-Twente was op tien verschillende sites te zien, waarvan sommige tot 85.000 kijkers haalden.”
Op de vraag of websites als BVLS werkelijk de juridische dans ontspringen, krijgen we een antwoord van Evi Werkers, onderzoekster hij het Interdisciplinair Centrum voor Recht en ICT bij de KULeuven. “De redenering dat zo’n site als ‘doorgeefluik’ geen inbreuk pleegt op het auteursrecht, gaat niet volledig op. De webmaster gaat namelijk actief op zoek naar illegale inhoud en plaatst de links bewust op zijn site. Een Belgische website die hyperlinks plaatste naar illegale muziekdownloads bouwde een paar jaar terug zijn verdediging op een identieke manier op, maar is toch veroordeeld door de rechter. Het is wel niet makkelijk om ertegen op te treden: illegale livestreams zijn een internationaal fenomeen, terwijl elk land zijn eigen wetgeving over auteursrecht heeft. Vaak opereren zulke sites vanuit een server in Zweden, omdat de wetgeving daar minder streng is.”
DOOR BREGT VERMEULEN
“Alles wat ergens ter wereld op een pc- of een tv-scherm komt, kan gestreamd worden.”
