Wlodek Lubanski, ex-Sporting Lokeren en wellicht de beste Poolse voetballer aller tijden, is officieus Belg geworden, maar pendelt nog geregeld heen en weer naar zijn vaderland. Hij is een van de dertig ‘Vrienden van Euro 2012’ en werkt tijdens het toernooi als analist voor de televisie.

We spreken af in Den Abazjour in de schaduw van de St.-Laurentiuskerk, bij de Lokeraars beter gekend als ‘De Peperbus’. Wlodek Lubanski zit gebogen over een koffie zijn kranten te lezen. De vroegere Poolse spits van Sporting lijkt meer dan dertig jaar later nauwelijks veranderd. Alleen het brilletje is nieuw.

Hoe ben jij betrokken bij Euro 2012?

Wlodek Lubanski: “Elk land heeft twee ambassadeurs. Voor Polen zijn dat Zbigniew Boniek en Andrzej Szarmach en voor Oekraïne Oleg Blochin en Andrij Sjevtsjenko. Daarnaast zijn er een dertigtal zogenaamde ‘Vrienden van het EK’. Daar ben ik er een van. Het zijn lang niet allemaal ex-voetballers. Er zitten ook andere sporters en acteurs bij. Het belangrijkste criterium is dat je bij iedereen in het land bekend bent. Een van die ‘vrienden’ is Lech Walesa, de vroegere vakbondsleider en president van Polen. Deze groep mensen is de voorbije maanden geregeld samengekomen om promotie te maken voor het Europees Landenkampioenschap.”

Je bent na je carrière in Lokeren blijven wonen. Kom je nog vaak in Polen?

“Af en toe. Ik heb nog steeds een huis in de provincie Silezië. In een plaatsje ten zuiden van Krakau, niet ver van de Tsjechische grens. Toen ik als assistent-trainer stopte bij Sporting Lokeren ben ik nog een drietal maanden raadgever geweest bij Polonia Warschau. Nu ben ik weer minder in mijn vaderland.”

Polen heeft een gedaantewisseling ondergaan sinds je vertrokken bent?

“Het is vooral Euro 2012 dat het land enorm veranderd heeft. Polen is al maanden één gigantische bouwput. Overal is aan de wegen gewerkt, het spoorwegnet is aangepakt. Ik weet niet of alles op tijd af raakt, maar er wordt met man en macht aan gewerkt. Van de snelweg van de Duitse grens naar Warschau moet nog twintig kilometer worden gelegd. Het wordt nipt, maar ik denk dat we het net halen.”

De verwachtingen zijn hooggespannen?

“Ik ben onlangs nog in Polen geweest en het verwachtingspatroon is inderdaad zeer groot. Het hele land wil tonen dat het zo’n groot evenement kan organiseren. Er is vanwege dit voetbaltoernooi enorm geïnvesteerd in infrastructuur. Met de steun van de regering en de Europese Unie. De hele bevolking is gemobiliseerd om als natie zo goed mogelijk voor de dag te komen. Iedereen staat hier ook volledig achter. Spreek met gewone mensen en je zult horen dat ze allemaal aan het aftellen zijn naar de openingsmatch op 8 juni.”

Politieke beslissingen

Wat viel je het meest op tijdens je laatste bezoek aan Polen?

“Poznan, Gdansk, Wroclaw en Warschau zijn mooie steden. Echt mooie steden. Opmerkelijk voor mij was vooral dat alles er veel properder dan vroeger uitzag, dat er meer orde in onze steden is ontstaan. En waar ik ook niet naast kon kijken, zijn die vier EK-stadions. Prachtige voetbaltempels van internationaal niveau. Ik denk dat het Nationale Stadion in Warschau tot de mooiste van Europa mag worden gerekend.”

Er staat heel wat op het spel voor Polen?

“De economische belangen zijn groot. Polen wil zich aan de wereld laten zien. Het wil tonen dat het tot de westerse wereld mag worden gerekend. Zowel wat cultuur, taal als wat dagelijkse gang van zaken betreft, bestaat er geen verschil meer met West-Europa. De tijd dat je het gevoel had dat je in Oost-Europa was, is definitief voorbij.

“Voor mijn land is dit dé kans om te laten zien wat we te bieden hebben en om toeristen aan te trekken. De hotels en restaurants rekenen erop dat de mensen de komende jaren terugkeren. Polen is een mooi land en in de zomermaanden is het er meestal heel warm. De mensen hebben er alles aan gedaan om er een feest van te maken en ik hoop dat de sfeer goed zal zijn. Ik verwacht geen problemen. Ik denk dat de ordediensten zich goed hebben voorbereid.”

Polen heeft wel een hooliganprobleem?

“Er is strengere wetgeving gestemd om hooligans aan te pakken, maar daar kan je niet alles mee oplossen. Enkele weken geleden liep het nog mis tijdens een duel tussen Gornik Zabrze, mijn vroegere club, en Ruch Chorzow. Er waren serieuze vechtpartijen. Als vijfhonderd mensen herrie willen schoppen, heb je een probleem. Overal in de wereld. Het duurde even vooraleer de politie alles onder controle had. Tientallen mensen werden opgepakt.”

Polen en vooral Oekraïne hebben een kwalijke reputatie wat racisme betreft?

“In het Poolse voetbal valt dat behoorlijk mee. Er spelen jongens uit zowat alle landen van de wereld en ik kan me niet herinneren dat zij ooit problemen hadden.”

Hoe verloopt de samenwerking tussen Polen en Oekraïne?

“Ik heb nog nooit vernomen dat er problemen zouden zijn. Op organisatorisch vlak loopt alles vlot. Net zoals in 2000 tussen België en Nederland.”

Dertien teams verblijven in Polen, drie in Oekraïne. Dat moet toch wringen?

“Ik veronderstel dat de Oekraïners daar niet echt gelukkig mee zijn, maar ik heb nog nooit gehoord dat er discussie over bestaat. Veel ploegen verblijven in Polen ook al werken ze hun wedstrijden in het buurland af. Ik denk dat het te maken heeft met de algemene toestand in het land en vooral met de situatie rond de hotels. Oekraïne is nog geen lid van de EU en er bestaan nog heel wat problemen op het gebied van hotels en wegen. Ook de vliegtuigverbindingen zijn er moeilijk.”

De Polen zullen wel trots zijn dat bijna iedereen in hun land logeert?

“Krakau is zeer tevreden. Engeland, Nederland en Italië slaan er hun tenten op. De stad was enkele jaren terug al aan de verbouwing van het stadion begonnen. In het vooruitzicht van Euro 2012, maar om politieke redenen viel de stad uit de boot.”

De burgemeester was van een andere partij dan die van de regering?

“Het moet zoiets geweest zijn. De grootste verrassing was echter dat Katowice naast het EK greep. Dat is een grote stad, waar in het verleden vaak de belangrijkste matchen van de nationale ploeg werden gespeeld. Ook dat was een politieke beslissing.”

IJzeren Wasilewski

Wat zijn de sportieve verwachtingen?

“Er bestaat een enorm verlangen om sportief iets te bereiken. Na de loting was de stemming opperbest. In een groep met Rusland, Griekenland en Tsjechië ziet iedereen kansen om de kwartfinales te bereiken. Als dat gebeurt, is het EK geslaagd. Alles wat nadien komt, is een extra. Indien we in de groepsfase uitgeschakeld worden, zou de belangstelling weleens snel als een pudding in elkaar kunnen zakken.”

Zie jij Polen de laatste acht halen?

“We hebben momenteel zeker geen topelftal. Dit is een ploeg uit de Europese middenmoot. Als het team goed voorbereid is en op het juiste moment in topvorm verkeert, moet het mogelijk zijn deze groep te overleven.”

Waar moeten we op letten?

“Veel staat en valt met de drie jongens die met Borussia Dortmund voor de tweede keer op rij de Bundesliga wonnen. Lukasz Piszczek, Jakub ‘Kuba’ Blaszczykowski en Robert Lewandowski vormen de kern van de ploeg. Lewandowski is vrij bekend en zit in supervorm, maar ik ben ook zeer gecharmeerd van Blaszczykowski. Hij is dribbelsterk en snel. Daarnaast beschikken we over Wojciech Szczesny, de keeper van Arsenal. Dit viertal bepaalt hoe sterk Polen voor de dag zal komen.

“Voor het overige moet de ploeg het vooral van de organisatie en de snelle jongens op de zijkanten hebben. Ik verwacht een ploeg met twee defensieve middenvelders en één diepe spits.”

Bondscoach Franciszek Smuda wordt vaak verward met Wadyslaw Zmuda.

“Ik ken de bondscoach vrij goed. We komen allebei uit Gliwice en in het begin van mijn carrière speelde ik nog met hem samen. GKS Gliwice was echter zeker geen topclub. Deze Smuda was ook nooit international. Hij boekte als trainer van Lech Poznan en Wisla Krakau echter goede resultaten en kreeg twee jaar de tijd om zijn ploeg voor te bereiden op Euro 2012. Wadyslaw Zmuda daarentegen speelde in de jaren zeventig en tachtig meer dan negentig keer voor Polen.”

Wij kennen uiteraard vooral Marcin Wasilewski. Krijgen we hem te zien tijdens het EK?

“Daar ziet het er in ieder geval naar uit. Ik ben bijzonder verrast dat hij op internationaal niveau is teruggekeerd. Dat is een enorme verdienste. Je moet een ijzeren wil hebben en veel pijn kunnen verbijten om na zo’n blessure aan de top terug te keren. Ik verwacht dat hij titularis zal zijn tijdens dit toernooi. Mogelijk niet als rechtsachter, maar als centrale verdediger. Smuda zit centraal in de afweer behoorlijk krap. Hoewel Damien Perquis van Sochaux net hersteld is van een breuk van de elleboog. Hij maakte in de oefenmatch tegen Slowakije zelfs het enige doelpunt.”

Marcins vriend Slawomir Peszko uit Keulen is er niet bij.

“Na dat gezamenlijke avondje stappen, bedoel je. Ik had nochtans verwacht dat hij na zijn verwijdering uit de selectie heropgevist zou worden. Blaszczykowski en Lewandowski hebben heel wat invloed en ik dacht dat zij de bondscoach zouden overhalen hem terug te halen. Zijn snelheid kon de ploeg immers gebruiken. In ieder geval, over het algemeen is discipline geen probleem in het Poolse elftal.”

Kritiek op de bond

Dé match wordt Polen-Rusland. Dat is België-Holland maal tien?

“Ja, dit zit veel dieper. Bekijk de geschiedenis en je zal zien dat er altijd problemen tussen beide landen zijn geweest. De Russen hebben Polen decennialang bezet en baas over ons gespeeld. In de oorlogstijd werden duizenden en duizenden Polen door hen vermoord. Iedere Pool weet wat het bloedbad van Katyn betekent. Dat dateert uit de Stalinperiode, toen meer dan twintigduizend Poolse officieren en intellectuelen werden doodgeschoten door de Russische geheime dienst. Een gebeurtenis die alle Polen sterk heeft aangegrepen. Juist daarom zit de rivaliteit veel dieper dan tussen Nederland en België.”

Het wordt dus uitkijken naar 12 juni?

“Het hele land heeft het duel met de Russen in de agenda aangekruist. Op papier hebben zij een sterkere ploeg. Rusland is dan ook favoriet. Wij spelen echter thuis en dat moet een geweldig voordeel worden. De supporters gaan werkelijk uitzinnig zijn en voor duizend procent achter hun ploeg staan.”

Wat moet dit evenement op langere termijn voor het Poolse voetbal betekenen?

“Er is een stevige discussie aan de gang over de toekomst van de stadions. Die moeten ook na het EK leven. Zij zijn niet alleen voor het voetbal gebouwd, maar zullen ook gebruikt worden voor concerten en als vergaderzalen.

“Het zal eropaan komen om deze arena’s slim te gebruiken. De stadions lopen nu al zelden vol en de capaciteit verdubbelt ongeveer. Wroclaw, Poznan en Gdansk worden bespeeld door een club, maar in Warschau ligt dat anders. Legia heeft pas een nieuw stadion neergezet en ook Polonia heeft een eigen stadion. Het zou zonde zijn deze voetbaltempel alleen voor interlands te gebruiken. Het is immers een bijzonder mooi en gezellig stadion.”

Wat met de corruptie in het Poolse voetbal? Ook de bond komt geregeld in opspraak.

“Ik denk dat de problemen zich minder en minder stellen. Het gaat ook altijd om individuele gevallen. Wat de bond aangaat, waren er geruchten over de aanbesteding voor de bouw van het nieuwe bondsgebouw. De laatste tijd hoor ik er echter nog weinig over.”

De bondsvoorzitter, je vroegere ploegmaat bij Lokeren Grzegorz Lato, ligt nochtans vaak onder vuur.

“Dat is onvermijdelijk als je geregeld onpopulaire maatregelen moet nemen. De bouw van het bondsgebouw, de toewijzing van de EK-speelsteden, er zijn altijd mensen die ontgoocheld zijn omdat ze naast de prijzen vallen.”

Heb je nog vaak contact met hem?

“Ik zie hem geregeld in verband met het EK.”

Ik herinner me hem vooral als een zwijgzame, gesloten man. Zag jij een bondsvoorzitter in hem?

“Nee, absoluut niet. Hij is in deze functie gepusht omdat hij een grote naam heeft. Het is geen gemakkelijke opdracht, omdat hij de medewerking van iedereen nodig heeft. Ik vind dat hij al veel bereikte. Ook al is de kritiek de laatste tijd groot. Als het EK meevalt, zal die echter verstommen.”

Zbigniew Boniek was ook kandidaat om voorzitter te worden. Hij en Lato kunnen niet door dezelfde deur?

“Het zijn geen vijanden, maar zeker ook geen grote vrienden.”

Europees kampioen

Wat ga jij doen tijdens Euro 2012?

“De Poolse televisie heeft vier teams, bestaande uit een commentator en een analist, samengesteld. Ik ben een van de analisten. Ik ga dus bij heel wat wedstrijden in de tribune zitten.”

Wie wordt Europees kampioen?

“Ik denk dat het zal gaan tussen de ploegen die op het WK hoog scoorden. De Nederlanders dus en de Spanjaarden, dankzij hun schitterende voetbal met bijna alleen maar offensieve gedachten. Ik verwacht ook heel wat van de Duitsers, die me steeds meer verrassen met hun kwaliteit en manier van voetballen. On-Duitser kan bijna niet.”

DOOR FRANÇOIS COLIN

“Het hele land heeft het duel met de Russen in de agenda aangekruist.”

“Als Polen de kwartfinales haalt, is het EK geslaagd.”