De FIFA heeft een nieuw speeltje en dat zullen we geweten hebben. Na ieder doelpunt in de openingspartij tussen Brazilië en Kroatië kregen we het wetenschappelijke bewijs dat de bal over de doellijn was gegaan. Ten behoeve wellicht van blinde scheidsrechters (sommigen beweren dat ze dat allemaal zijn), want telkens rolde het leer tot tegen het net.

De videotechnologie kon niet verhinderen dat na nauwelijks negentig minuten WK-voetbal de arbitrage al hét gespreksonderwerp was. Brazilië vierde feest en de helft van de wereld riep schande.

Een vroege uitschakeling van het gastland is dodelijk voor het succes van een EK of WK. Het eerste team dat de groepsfase van zo’n evenement niet overleefde, was België. De Rode Duivels mochten op Euro 2000 al snel inpakken. Gelukkig was het de eerste duo-organisatie uit de geschiedenis en ging Nederland door tot de halve finales.

Nadien ondergingen Zwitserland en Oostenrijk (Euro 2008), Zuid-Afrika (WK 2010) en Polen en Oekraïne (Euro 2012) hetzelfde lot. Het maakte finaal niet zo veel uit, omdat het verwachtingspatroon bij die landen niet zo groot was.

In Brazilië ligt dat helemaal anders. De Seleção moet niet alleen de eerste ronde overleven, maar is zo goed als verplicht wereldkampioen te worden. Een vroege uitschakeling zou het thuisland niet alleen in een diepe depressie storten, maar letterlijk in vuur en vlam kunnen zetten. Het gevoel dat er een veel te zware prijs werd betaald voor dit tornooi zou dan nog versterkt worden.

Veel waarnemers verwachtten dan ook dat de Goddelijke Kanaries zo nodig op de hulp van de scheidsrechters zouden kunnen rekenen en zagen hun vooroordelen al meteen bevestigd. De Kroatische bondscoach was al meteen overtuigd van een complot tegen zijn team.

Als er voortdurend walmen van corruptie opstijgen uit het hoofdkwartier van de wereldvoetbalbond, moet je natuurlijk niet verbaasd zijn dat alles en iedereen verdacht wordt. Fair play begint nu eenmaal aan de top.

In België werden de beslissingen van scheidsrechter Nishimura meteen gekoppeld aan Peter Prendergast, de Jamaicaan van de afgekeurde goal van Marc Wilmots op het WK 2002 tegen Brazilië. “De kleine landen worden altijd benadeeld”, zo luidde het weer.

Een selectieve reactie. Om twee redenen: ten eerste kon het kopbaldoelpunt van de huidige bondscoach als een overtreding geïnterpreteerd worden en ten tweede wordt telkens weer gemakshalve vergeten dat de Rode Duivels in de groepsfase twee keer overduidelijk bevoordeeld werden. Tegen Japan werd een doelpunt van de thuisploeg onterecht afgekeurd vanwege buitenspel en tegen Tunesië een huizenhoge strafschopovertreding van Eric Deflandre met de mantel der liefde bedekt.

Arbitreren is interpreteren en dan kunnen meningen verschillen. In de openingspartij in São Paulo waren er drie cruciale fases die over de afloop beslisten. Er was de gele kaart van Neymar, die volgens sommigen rood had moeten zijn, de strafschopovertreding op Fred en de afgekeurde goal van de Kroaten vanwege een fout op de doelman.

Als je de drie fases apart evalueert, valt er telkens begrip op te brengen voor de beslissing van de Japanner. Een rode kaart voor Neymar was zeker verdedigbaar, maar het zou een zware sanctie zijn geweest. Met de overtreding op de doelman kon een meerderheid van de voetballiefhebbers leven. Blijft de schwalbe van Fred over, maar ook hier kan gesteld worden dat Lovren zijn handen had moeten thuis houden. Het reglement maakt geen verschil tussen hard of zacht trekken en stelt alleen dat je je handen niet op de schouder van de tegenstander mag leggen.

Het enige wat misschien merkwaardig is, is dat in alle gevallen die voor interpretatie vatbaar waren het voordeel telkens naar de Brazilianen ging. Omdat zij een groot land zijn? Op een congres over arbitrage in Engeland vorige maand werd de stelling dat grotere ploegen voortdurend geholpen worden van tafel geveegd. Professor Dianne Catherwood, psycholoog aan de Universiteit van Gloucestershire, stelde wel wetenschappelijk vast dat scheidsrechters zich laten meeslepen door de emoties op de tribunes. Zullen we het daar tot nader order bij houden en de WK-referees het voordeel van de twijfel gunnen?

DOOR FRANÇOIS COLIN

Arbitreren is interpreteren.