Lukas De Vos
Lukas De Vos Europakenner

De Turkse verkiezingen tonen aan dat de weg naar islamisering niet open ligt.

Voor het eerst sinds zij met overmacht de verkiezingen won in 2002 moet de AKP, de Turkse Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling van eerste minister Recep Tayyip Erdogan, klappen incasseren. De lokale verkiezingen in de zowat 3000 steden en gemeenten en de 81 provincies zijn een pyrrusoverwinning geworden voor de ‘gematigde’ islamieten. Bij de parlementsverkiezingen van twee jaar geleden behaalde de AKP nog 47 procent van de stemmen, maar dat was op het hoogtepunt van de economische groei. Vandaag zit Turkije in hetzelfde schuitje als de buurlanden. Een werkloosheid van 14 procent, afname van de industriële productie met ruim een vijfde, nulgroei en dit jaar een recessie. Waardoor Ankara een beroep moet doen op zowat 25 miljard dollar steungeld van het IMF. Dat zijn de naakte feiten: werk is belangrijker dan overtuiging, armoede nijpender dan verkiezingscadeautjes.

Het heeft de AKP geen zier geholpen om voedingspakketten uit te delen op het platteland, of elektronica in Koerdistan. De 48 miljoen kiesgerechtigde Turken hebben de regering beoordeeld op haar aanpak van de crisis, niet op haar verzet tegen de lekenstaat. De AKP zakt nu onder de psychologische drempel van 40 procent. Tien van de zestien grootsteden blijven in handen van de AKP, min één. Een veeg teken toch, de eerste barsten worden duidelijk. Belangrijker is het mislukte charmeoffensief in Koerdistan. De sociaaldemocratische partij DTP (de opvolger van twee verboden Koerdische partijen) behield moeiteloos de grootstad Dyarbakir, ondanks de lancering van een eigen Koerdische zender.

Erger is de opmars van de kemalistisch-republikeinse partij CHP in Ankara en Istanbul. En er zijn ook de kleine, symbolische verliezen voor de AKP. In het zuidelijke Adana moet alles herteld, daar heeft de extreemrechtse MHP een minieme voorsprong. In Aydin pakt Ozlem Cercioglu van CHP de burgemeesterssjerp, in Sarliufa won een gesjeesde AKP’er van de officiële kandidaat.

De Turkse verkiezingen tonen aan dat de weg naar islamisering niet open ligt. Meer dan ooit zijn economische hervormingen, zoals de EU die wenst, onontbeerlijk. Europa heeft nog maar één onderhandelingshoofdstuk gesloten en tien geopend. Europa is blij met een parlementscommissie over gendergelijkheid en het programma om het communautair acquis (de verzameling van Europese wetten) over te nemen, maar eist een doorbraak voor Cyprus én persvrijheid. Het Europees Parlement was immers ziedend over het recente gedwongen ontslag van de hoofdredactrice van een wetenschappelijk blad. Zij wou de 150e verjaardag herdenken van Darwins Origin of Species. De creationisten vervingen de tekst door een stuk over de opwarming van de aarde. Ook Turkijes verzet tegen de benoeming van Anders Fogh Rasmussen tot nieuwe secretaris-generaal van de NAVO vanwege de cartoonrel valt slecht in het Westen. Eén troost: peilingen wijzen uit dat geen 15 procent van de Turken de islamitische shariawetgeving wil invoeren. Het land kan doorgaan met bemiddeling in het Midden-Oosten.

Lukas De Vos

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content