Nu het bon ton is om meervoudig clubeigenaar Roland Duchâtelet – hij kocht de voorbije weken Carl Zeis Jena, Charlton Athletic en AD Alcorcón – af te branden, neemt zijn ‘ontdekker’ Geert Smets diens verdediging op zich. ‘Ik ben heel trots dat ik die man in het voetbal heb gebracht’, aldus de voormalige commercieel manager van STVV.
RolandDuchâtelet maakt zijn opwachting in het voetbal in 1999. STVV heet nog gewoon Sint-Truiden en Stayen is Staaien. Commercieel manager GeertSmets is weer eens op zoek naar sponsors als zijn oog valt op een overzicht van de honderd rijkste Belgen in Humo. Eén voor één begint hij ze af te bellen. Na een week heeft hij prijs. Achter het nummer 23, de op dat moment bij het grote publiek onbekende Roland Duchâtelet, blijkt een man te zitten die in het voetbal een goedkope manier ziet om zijn politieke ideeën ingang te laten vinden bij een breder publiek. De ondernemer, rijk geworden met de productie van elektronica voor de automobielindustrie, gaat met zijn bedrijven TV-Lokaal en Melexis op de Truiense shirts staan. Ook bij KRC Harelbeke helpt hij in dezelfde periode de schulden te delgen.
Drie jaar later is STVV in acute geldnood verzeild geraakt en roept het zijn vermogende shirtsponsor, bij wie Smets inmiddels in dienst is getreden, te hulp. Duchâtelet houdt de boot eerst af: een bestuursfunctie is altijd de laatste van zijn ambities geweest. Enkele maanden later is hij toch voorzitter van de Kanaries, bijgedraaid in ruil voor de volledige zeggenschap in de club. Vier jaar na zijn intrede als hoofdsponsor redt hij STVV met een kapitaalsinbreng van één miljoen euro van de vereffening. Het deficit is opgelopen tot ongeveer 2,5 miljoen euro, vooral doordat de club zich ondanks de rode cijfers te buiten blijft gaan aan zware lonen. Duchâtelet betaalt alle schuldeisers uit en stelt STVV zo in staat zijn licentie voor het nieuwe seizoen in de wacht te slepen.
Vandaag is Duchâtelet politicus af en bekend als eigenaar van Standard met zeggenschap in – voorlopig – een half dozijn clubs verspreid over heel Europa. “Ik ben heel trots dat ik die man in het voetbal heb gebracht”, zegt Smets, zaakvoerder van de vanuit Stayen opererende Sports Marketing Business (SMB) Organisation. “Nu wordt het interessant. Volgens mij probeert hij te bewijzen dat je met voetbal een winstgevend businessmodel kan maken. Dat kan het best als je een treintje maakt.”
Waarom dat treintje? Als hij straks Standard verkoopt, is de winst toch al binnen?
Geert Smets: “Dát is nu net wat mij zo stoort aan betweters als sporteconoom Trudo Dejonghe en sommige voetbaljournalisten. Waarom zegt hij in de kranten dat Duchâtelet Standard wil verkopen? Roland zit al dertien jaar in het voetbal en heeft nog nooit iets verkocht. Hij wordt afgeschilderd als een platte opportunist die alleen maar uit is op geld verdienen door clubs te kopen en te verkopen. Wat een onzin! Tot nu toe heeft hij alleen maar gekocht, want STVV heeft hij weggegeven aan zijn vriendin. Trouwens, STVV was niet eens winstgevend om het te kunnen verkopen.”
Hij heeft zelf gezegd na de supportersopstand in Luik dat Standard te koop staat.
“Vanuit economisch standpunt is dat het enige wat mij zou verbazen, want dan snap ik zijn treintje niet meer. Voor de rest snap ik perfect wat hij doet en kan ik hem alleen maar proficiat wensen.”
Samengevat: hij bouwt een netwerk uit van clubs die hij controleert en waarbinnen hij zonder inmenging van buitenaf met spelers schuift. Op die manier drijft hij hun marktwaarde op.
“Het is een businessmodel als een ander, maar wel het enige winstgevende in het voetbal. Als zelfs de top vier uit je competitie operationeel verlieslatend is, wat moet je dan doen? Transacties opzetten met spelers! Dat is niet nieuw: het is altijd zo geweest. In mijn tijd bij STVV reden we ook altijd het gat dicht met de verkoop van spelers. Roger Lambrecht bij Lokeren doet al zijn hele leven niets anders. Het is het enige win-winmodel en de logica zelve. Lambrecht is altijd de slimste geweest in het Belgische voetbal.”
Wat doet Duchâtelet anders?
“Hij doet hetzelfde, maar in het kwadraat omdat hij er de financiële middelen voor heeft en het lef heeft te ondernemen. Maar op die ene keer na dat hij een dividend uitkeerde van Standard naar een andere vennootschap, heeft hij er in al die jaren alleen nog maar geld aan toegestoken. Ik denk niet dat hij al rijk is geworden van het voetbal.”
Wat wel zijn bedoeling is.
“Wie zégt dat? Vanaf dag één heeft hij me gezegd dat hij wil bewijzen dat je met voetbal wel degelijk winstgevend kan zijn, of toch tenminste break even kan draaien. Ook zijn medewerkers die indertijd begaan waren met STVV hebben altijd gezegd dat dit zijn betrachting was. Is het zo verfoeilijk dat mensen geld willen verdienen in de vrijetijdsindustrie? Journalisten vinden zoiets afschuwelijk, maar zonder mensen die geld verdienen, zou jij ook geen loon ontvangen. Iedereen zet die man in het verdomhoekje en ik vind dat ongelooflijk fout. België zou trots moeten zijn dat een Belg dit doet. Ik ga niet beweren dat het geld van andere grote investeerders in het voetbal louche is, maar van Duchâtelet kan je niet eens dát zeggen. Wat hij doet, doet hij met eerlijk verdiend geld. Zoek eens het positieve verhaal achter wat die man doet!
“Akkoord: hij heeft één keer gecasht vanuit Standard. Maar volgens mij heeft hij al een vergelijkbaar bedrag verloren aan het voetbal. Misschien al alleen aan STVV, maar dat is zijn eigen beginnersfout geweest: STVV was helemaal niet zo verlieslatend vóór zijn komst. Een businessman leert elke dag bij. Daarom zeg ik: hij moet respect hebben voor de club waar hij alles heeft geleerd en voor de mensen die hem alles hebben geleerd. Cru gesteld: hij voert nu uit wat onder andere ikzelf hem jaren geleden heb gezegd. Daarom ook sta ik er honderd procent achter. Toen ik hem in 2000 heb overtuigd om als sponsor in het voetbal te stappen, heb ik hem gezegd: ik bewijs u dat voetbal winstgevend kan zijn. Vandaag zeg ik dat nog altijd, tegen andere vrienden van mij met geld. Het is echt niet moeilijk om met voetbal geld te verdienen. Alleen: je moet je spelers niet zo veel betalen en ze op tijd verkopen. Dát doen ze bijna allemaal verkeerd. Roland niet, of toch niet meer. Ook niet bij Standard.”
Wat hij nu doet, clubs opkopen en met spelers schuiven, danken we dus aan ú?
“Hij heeft me dat ook een tijdlang verweten, omdat het niet lukte. Maar ik heb hem nooit gezegd dat hij dit met STVV alléén kon. Nu pas voert hij uit wat ik hem tien jaar geleden heb gezegd: dat hij een treintje moest maken. Ik ben ook ooit gaan praten met buitenlandse clubs met het oog op dat treintje. Ik heb daarvoor bij Celtic gezeten, dat mag je gerust weten.
“Kijk, hoe raak je vooruit in het leven? Door partnerships. Bedrijven doen niets anders. Vandaag lees ik in de krant dat van de top zestien van Limburgse bedrijven de helft zijn CEO heeft vervangen. Van elk trainersontslag in het voetbal wordt een drama gemaakt terwijl het volgens de businesslogica de logica zelve is dat een op de twee trainers elk jaar verandert. Het is presteren of veranderen, punt. Voetbal is business. Journalisten moeten meer economisch beginnen te denken. Dat doen jullie nooit, terwijl het leven wel economisch is.
“Het is simpel. Standard is de cash cow – de melkkoe. Trouwens, het zijn vooral de spitsen die geld opbrengen en bij Standard heeft hij de beste spits van België. Die was er al, dat is zijn verdienste niet, maar het is wel zijn verdienste dat hij net die club heeft gekocht omdat ze de top is op alle vlakken. Daaronder heeft hij een netwerk van clubs, vooral in landen waar het tv-geld zelfs in de tweede klasse hoger ligt dan dat voor de Belgische landskampioen. Als hij Carl Zeiss Jena naar de Duitse tweede klasse brengt, strijkt hij vijf miljoen euro tv-geld op. Dat kan hij makkelijk met de reserven van Standard en met enkele ervaren pionnen die hij op overschot heeft en die afgeschreven zijn bij Standard. Hij heeft veertig, vijftig spelers, maar kan er slechts elf opstellen en haat het als de pest om spelers te moeten betalen die niks doen. Dus daar zoekt hij een oplossing voor zodat ze presteren voor hun geld. Hij zal de clubs die hij koopt en hun spelerskernen wel saneren, onderschat hem niet.
“Mijn enige hoop – en nu spreek ik als supporter – is dat STVV geen structurele tweedeklasser wordt in zijn plannen. Dat hij niet vergeet dat hij alles heeft geleerd bij STVV en het als zijn moral duty beschouwt deze geweldige traditieclub weer naar eerste klasse te brengen. Het zou me hartenpijn doen als hij haar laat plafonneren in tweede.”
Duchâtelet behoort tot de vermogendste Belgen. Voor het geld hoeft hij dit allemaal toch niet te doen?
“Die man heeft nog nooit in zijn leven iets voor zichzelf gedaan. Ik geloof oprecht dat hij een echte sociaal-liberaal is. Geld is zijn drijfveer niet. Nooit geweest. ‘Hij doet dit om zijn clubs achteraf weer te verkopen’, zegt Trudo Dejonghe. Hoe kan hij dat nu weten? Natuurlijk is Duchâtelet een ondernemer en wil hij geen verlies maken. Zo zit hij wel in mekaar. Maar Roland is vooral een grote ontdekkingsreiziger.”
Die ook bekommerd is om het voetbalproduct?
“Dat bewijst hij toch met Standard? Hij kent zogezegd niets van voetbal, maar staat wel eerste. Ik gun hem absoluut de titel. Iedereen heeft hem én zijn trainer belachelijk proberen te maken. Luzon moet zich nog altijd voor van alles verantwoorden. Nu lees ik zelfs uit de mond van Jelle Van Damme dat het rotatiesysteem Standard aan de kop heeft gebracht en Luzon dus toch gelijk heeft gehad. Met andere woorden: al die grote kenners kennen er toch niet zo veel van. Allemaal gebuisd, want hij staat vier punten los. Dan kan je toch niet zeggen dat hij niet inzit met het voetbal?”
Heeft Duchâtelet de Europa League bewust laten schieten?
“Hij zal Luzon nooit hebben gezegd dat hij geen punten moest pakken in Europa. Hij zal wél hebben gezegd dat de competitie op één staat, want die brengt hem op het eind van de rit naar de Champions League. Op twee staat de beker als kortste weg naar succes, en pas op drie de peanuts van de Europa League. Maar hij zal niet hebben gezegd: in de vuilnisbak ermee. Een ondernemer gooit nooit iets in de vuilnisbak. Elke euro die hij daar had verdiend, was meegenomen. Maar de prioriteiten blijven wat ze zijn. Cijfermatig moet je die man niet onderschatten. Hij heeft zijn oren en ogen de voorbije dertien jaar goed de kost gegeven. Niemand moet hem nog uitlachen.”
En dan te bedenken dat hij in het voetbal stapte om zijn politieke ideeën zoals een basisloon voor iedereen een breder platform te geven.
“Zo is het begonnen. Hij wilde de massa leren kennen en populair worden. Roland is in de eerste plaats een sociaal mens. Je moet hem niet in het hoekje van de pure kapitalist zetten die niet inzit met de mensen. Dat is dikke zever. Sommigen schilderen hem af als de baarlijke duivel, maar ik ken niet zo veel bedrijfsleiders die alleen maar kapitalist zijn. Ik ken wel heel veel sociale bedrijfsleiders. Als zo iemand succesvol is, brand hem dan niet af. Integendeel: Roland Duchâtelet verdient het dat heel België voor hem applaudisseert. Een Belg die een club overneemt in Engeland, Duitsland en Spanje: dat is du jamais vu! Voor jonge Belgische talenten opent dit enorme mogelijkheden.”
Maar als Egyptenaren of Qatari ónze clubs komen opkopen, schreeuwen we moord en brand.
“Voor die Egyptenaar wil ik het ook nog opnemen, maar als men zich vragen stelt bij Georgiërs die met maffiageld bij Racing Mechelen terechtkomen, dan begrijp ik dat. Dat bedoel ik net: als er dan eens een cleane ondernemer zijn nek uitsteekt, zet hem dan niet op de brandstapel! Overigens heeft Maged Samy Lierse gered, dus ook voor die man enig respect. Lierse staat dertiende, maar het is niet eens de dertiende grootste stad van het land. Zolang je dus beter doet, moet je trots zijn op je club. Ik was op Lierse-KV Mechelen en heb daar alleen fiere supporters gezien. Zonder Maged was dat er niet meer geweest. Zijn fout is misschien geweest, als hij ambitieus was, dat hij niet Lierse maar een topclub had moeten kopen. Waarschijnlijk hebben ze hem in Lier wijsgemaakt dat ze dat waren.”
Had hij maar beter uit zijn doppen moeten kijken.
“Ah, maar nu zijn we er! Roland heeft wél geleerd wat hij moet doen om succesvol te zijn. Dat is het verschil.”
DOOR JAN HAUSPIE – BEELDEN: IMAGEGLOBE
“Je moet hem niet in het hoekje van de pure kapitalist zetten. Roland is in de eerste plaats een sociaal mens. Als zo iemand succesvol is, brand hem dan niet af.”
