Voetbal in tijden van economische crisis : de Argentijnse clubs overleven ternauwernood, maar de nationale ploeg begint straks als één van de topfavorieten aan het WK.

Het is pas uit de gesprekken met de mensen dat de ernst van de toestand blijkt. “Wat gaat er van onze peso worden ? Wie zal het zeggen ?”, zucht de taxichauffeur die ons naar het hoofdkwartier van Racing, één van de grote Argentijnse voetbalclubs, voert. “In de jaren negentig heeft president Carlos Menem hier een stabiele economie geïnstalleerd. Daar blijft vandaag niets meer van over. Er is geen werk meer, de peso devalueert zonder ophouden…”

In de buurlanden verkopen de banken Argentijnse peso bij de vleet, tegen de helft van de prijs waaraan ze ingekocht werden. Een signaal dat er deuken zitten in het vertrouwen in de Argentijnse munt. Enkele maanden geleden lag de peso nog gekoppeld aan de Amerikaanse dollar en gedroeg zich flink.

Net zoals de bedrijven raken ook de voetbalclubs besmet door de crisis. Terwijl het Argentijns nationaal elftal bij de favorieten voor het WK wordt geciteerd en de vedetten vette poen pakken bij Europese clubs, moeten de Argentijnse clubs een beroep doen op al hun creativiteit en inventiviteit om het hoofd boven water te houden.

Nemen we het voorbeeld van Racing. Niet zomaar de eerste de beste club. Eind 2001 veroverde het de nationale titel – het was 35 jaar geleden dat het nog eens landskampioen was geworden. Dat gaf aanleiding tot een waanzinnig feest in heel speciale omstandigheden. Op de laatste speeldag had Racing nog één punt nodig om zich mathematisch van de titel te verzekeren. Maar het was geruime tijd zeer onzeker of die laatste speeldag wel doorgang kon vinden, want net in die periode barstte de crisis los en werd het land verlamd door tal van manifestaties.

In februari van dit jaar werd Racing getroffen door een andere kwaal van het Argentijnse voetbal : het geweld tussen rivaliserende benden in en rond het stadion. Bij het derby van Avellaneda tegen Independiente viel er een dode.

Voorzitter Fernando Marin van Racing ontving ons om over de problemen van het Argentijnse voetbal te spreken.

Een nieuwe landstitel na 35 jaar: het moet een historisch moment voor de club zijn.

Fernado Marin : Absoluut. Omdat het zo lang geduurd heeft, zijn we er natuurlijk dubbel zo blij mee.

Waarom heeft het zo lang geduurd ?

De concurrentie heeft niet gewacht om te profiteren van de jarenlange malaise bij Racing. Door het wanbeheer van bepaalde gewezen bestuursleden sukkelde de club in een crisis die bijna heeft geleid tot het verdwijnen van Racing. De club werd alleen maar gered dankzij de steun van de supporters en de installatie van een professioneel management – waarvan ik overigens deel uitmaak. Anders had Racing vandaag niet meer bestaan.

Hoe zou u Racing situeren in vergelijking met clubs als Boca Juniors en River Plate, die in Europa beter bekend zijn ?

Volgens mij zijn er vier grote clubs in Argentinië : Boca Juniors, River Plate, Racing en Independientie. Boca Juniors en River Plate genieten momenteel meer bekendheid omdat hun successen recenter zijn. Maar Racing is een club met een geschiedenis. De laatste vijftig jaar pakte het zeven landstitels. Het is kampioen van Zuid-Amerika geweest en het is zelfs de eerste wereldkampioen aller tijden, want het won de eerste uitgave van de Intercontinentale Beker. De laatste jaren echter was Racing veranderd in een slapende reus. Gelukkig zijn we wakker geschoten. Voor twee jaar nog eindigden we met een schamele elf punten op de allerlaatste plaats van het klassement ( er bestaat geen directe degradatie in Argentinië, nvdr), vorig jaar werden we verdienstelijk vijfde. En dit jaar speelden we kampioen op basis van een sterk collectief en een onberispelijke groepsgeest. Want we hebben geen vedetten in de ploeg.

Het scheelde weinig of Racing kon die titel niet vieren. Er was in de Argentijnse competitie nog één speeldag af te werken toen de economische crisis uitbrak en het land lam lag.

Er was sprake van om het kampioenschap tot in februari te onderbreken. Dan is er een vredevolle maar vastberaden beweging van mensen tot stand gekomen, die hebben geijverd om die laatste wedstrijden af te handelen zoals de kalender dat voorzag. We hebben dat doel bereikt. Op het veld van Velez Sarsfield hebben we dat ene punt behaald dat we nog nodig hadden. Bij die gelegenheid hebben we nog een andere stunt gerealiseerd. Racing heeft – en ik denk dat dat uniek in de hele wereld is – op die laatste speeldag twee stadions volgekregen. Dat van Velez Sarsfield, maar ook ons eigen stadion waar we een groot televisiescherm hadden geplaatst. Vijftigduizend mensen hebben in ons stadion via dat scherm de wedstrijd gevolgd.

Anderzijds bleef Racing dit seizoen niet gespaard van het geweld dat in en rond de Argentijnse voetbalstadions regeert. In februari viel er een dode tijdens het derby tegen Independiente.

Dat zijn problemen die niks met het voetbal te maken hebben. Geweld en misdaad zijn maatschappelijke verschijnselen. Bepaalde mensen maken gebruik van de populariteit van het voetbal om in die context hun barbaarse praktijken uit te voeren. Een echte voetballiefhebber begeeft zich niet met een revolver naar het stadion. Terwijl er toen bij die wedstrijd mensen met een revolver naar het stadion gegaan zijn. Twee uur voor de aanvang van de match werd er in de buurt van het stadion geschoten. Met de gevolgen die men kent. Helaas, gewelddadigheden gebeuren overal ter wereld, op alle plaatsen.

Maar Argentinië lijkt er meer last van te ondervinden dan andere landen.

Misschien wel, ja. Maar laten we ons niet bezondigen aan een te kort geheugen. Het Heizeldrama is nog geen twintig jaar oud. Of verliezen we de problemen met de Duitse, Engelse en Italiaanse hooligans niet uit het oog. Het is in Argentinië eigenlijk niet erger dan elders. Maar we blijven er niet van gespaard, dat is waar.

Is Independiente de grote rivaal van Racing ?

Ja, het is de andere grote club van Avellaneda. In het Argentijnse voetbal zijn er twee grote derby’s : Boca Juniors tegen Rivere Plate, en Racing tegen Independiente.

Waar staat Avellaneda voor ?

Het is een voorstad van Buenois Aires en beschikt over de op één na grootste haven van de provincie Buenos Aires. Het gaat overwegend om een petroleumhaven, ze viert trouwens dit jaar haar 150ste verjaardag. Avellaneda is een bijzonder volkse buurt. We hebben na het Colon in Buenos Aires het belangrijkste theater van het land. Het is ook de enige plaats ter wereld die clubs heeft die wereldkampioen werden : Racing en Independiente. Die twee ploegen hebben de Intercontinentale Beker in hun trofeekast staan.

In welke mate beïnvloedt de ecnomische crisis het Argentijnse voetbal ?

De crisis doet zich op alle niveaus gevoelen. De huidige laagconjunctuur is uiteraard niet bevorderlijk voor het Argentijnse voetbal. Het voetbal maakt deelt uit van het economische leven van het land, dus zal het voetbal ook de gevolgen van de crisis moeten dragen.

Zijn de spelerscontracten in Amerikaanse dollar afgesloten ?

Nee, in peso.

Het loon van de spelers blijft onveranderd, maar hun handelswaarde vermindert met de dag.

De spelers zullen zich moeten aanpassen. Ze oefenen hun beroep in Argentinië uit, dus moeten ze zoals elke werknemer de gevolgen van de economische crisis ondergaan.

Is de goed florerende nationale ploeg van Argentinië niet een beetje de boom die het bos verbergt ? Want zo goed gaat het eigenlijk niet met het Argentijnse voetbal, niet ?

Nee, net zo min als in de meeste Zuid-Amerikaanse landen. Maar dat is te wijten aan de economische situatie, niet aan het voetbal op zich.

De beste elementen van het Argentijnse voetbal zoeken hun geluk in het buitenland. Vaak ook jonge spelers, vanaf hun twintigste wijken ze uit. Is dat niet ontmoedigend voor de mensen die met de opleiding van jonge voetballers bezig zijn ?

Dat valt mee. De opleiding van spelers, dat is een dynamische markt. De voorraad talent lijkt gelukkig onuitputtelijk. Elk jaar zijn er spelers die vertrekken, maar telkens dagen er weer nieuwe talenten op. Het is positief dat een land zo zijn voetbaltalent exploreert. Daar is niks ontmoedigends aan.

Waar komen al die talenten vandaan ?

Dat heeft te maken met het natuurlijk voetbaltalent van de gemiddelde Argentijn. Hier worden kinderen als het ware met een bal aan de voet geboren. Sommigen bezitten meer talent dan anderen, maar elk Argentijnse kind speelt voetbal.

Natuurlijk voetbaltalent : het is een geschenk uit de hemel.

Ja, zoals een zanger ook niet moet mopperen omdat hij de stem van een tenor meegekregen heeft.

Voetballer verdienen hier vermoedelijk meer dan zangers.

Dat is zo, maar hun carrière duurt ook korter.

Terwijl de Argentijnse vedetten in het buitenland miljoenen opstrijken, moeten de Argentijnse clubs zwoegen en zweten om de eindjes aan elkaar te knopen.

Akkoord, maar iemand als Gabriel Batistuta is rijk geworden dankzij AS Roma. Zijn fortuin heeft het Argentijnse voetbal geen centiem gekost. Tja, zo gaat dat met artiesten. Je hebt artiesten die grof geld verdienen, en je hebt artiesten die op straat spelen in de hoop dat ze tegen ’s avonds genoeg geld gekregen hebben om een brood te kopen.

Het voetbal is gewoon een weerspiegeling van de samenleving ?

Ja en neen. Ja, wanneer je ziet dat de Argentijnse clubs nu zoals elke Argentijnse onderneming de effecten van de economische crisis moeten ondergaan. Neen, wanneer je het afmeet aan het humeur van de mensen. Spreek met de Argentijnen over de economische crisis en ze zullen nijdig en bitter klinken. Maar spreek met de Argentijnen over voetbal en ze zullen stralen van geluk. Uit het feit dat de Argentijnse ploeg straks misschien een hoofdrol op het WK kan opeisen, putten ze hoop.

Argentinië begint volgens vrijwel alle waarnemers als één van de favorieten van het WK. Leeft die gedachte ook in Argentinië zelf ?

Ik vind hoe dan ook dat Argentinië bij de beste twee, drie ploegen ter wereld behoort. Er zitten echt een paar uitzonderlijke spelers in de Argentijnse ploeg.

door Daniel Devos,

“Zoals elke werknemer moeten ook de voetballers zich aanpassen aan de economische crisis.”

“Argentinië behoort bij de beste twee, drie ploegen ter wereld.”