Volgende week woensdag staat in Rome de finale van de Champions League tussen Barcelona en Manchester United op het menu. Dé twee blikvangers zijn Lionel Messi aan de ene en Cristiano Ronaldo aan de andere kant. Beide supersterren ontleed.

> Spelintelligentie

‘Een genie is iemand die problemen oplost waarvan wij niet wisten dat we ze hadden.’

Dean Martin, acteur

Henk ten Cate was bij Barcelona van 2003 tot 2006 assistent van trainer Frank Rijkaard. Het waren de jaren dat Lionel Messi debuteerde en doorbrak in Catalonië. “De eerste keer dat we Lionel meenamen met het eerste elftal was hij nog maar zestien jaar”, vertelt Ten Cate. “Het was een interlandweek waarin alle spelers zo’n beetje weg waren en we in Portugal moesten spelen tegen FC Porto. Ik zal het nooit vergeten. Frank liet hem tien minuten voor tijd invallen en we wisten niet wat we zagen. Zó brutaal, zó onbevangen en zó verschrikkelijk goed. De tweede keer dat hij mocht meedoen, was vriendschappelijk tegen Shakhtar Donetsk. Die keer liet Rijkaard hem starten en we wonnen met 4-0. Vier keer een assist van Messi! Daarna speelden we tegen China, waar Arie Haan toen bondscoach was, en opnieuw was hij geweldig. Wat me toen opviel, was dat hij een geweldig inzicht had. Natuurlijk zag ik die ongelooflijke techniek, maar hij had ook een fantastisch gevoel voor waar hij moest lopen. Hij had toen al het inzicht om uit de duels te blijven en tussen de linies zijn eigen ruimte te creëren. Een jongen die zo’n goede techniek heeft, zal ook altijd over de bal kijken. Hij weet precies wat er om hem heen gebeurt. Ik denk dat hij het best functioneert als hij een vrije rol heeft. Die heeft hij in feite nog steeds. Bij Barcelona speelt hij op papier vanaf rechts, maar hij creëert zijn eigen ruimte. Als hij zijn tegenstander de baas is, zal hij de flank houden. Als hij geen ruimte krijgt, zal hij steeds meer naar het centrum trekken. Dan komt die ruimte vanzelf.”

Réne Meulensteen was van 2001 tot 2005 special skills trainer bij Manchester United. Het seizoen daarop kreeg hij het tweede elftal onder zijn hoede en gaf hij techniektraining aan spelers van het eerste elftal. Na een uitstapje van een half seizoen bij de Deense topclub Brøndby IF keerde Meulensteen in 2007 als techniektrainer terug naar Manchester United. Dit seizoen is de Nederlander assistent van manager sirAlex Ferguson. Als geen ander heeft Meulensteen de ontwikkeling van Cristiano Ronaldo van dichtbij meegemaakt. “Cristiano heeft zich ongelooflijk ontwikkeld. Hij maakte in het begin van zijn periode bij Manchester United toch vaak de verkeerde keuzes tussen eigen acties of de bal afspelen. Hij dreigde op dat gebied zelfs een beetje vast te lopen. Hij had de neiging alle ballen in zijn voeten te vragen en van daaruit te gaan voetballen. Dat zie je wel meer bij actiespelers. Het probleem is dan natuurlijk dat ze makkelijker af te stoppen zijn. Tegenstanders gaan zich op je instellen, hanteren dubbele dekking en zetten je vroeg vast. We hebben veel met hem gepraat en beelden laten zien. Dan zie je ook meteen dat hij een topspeler is, omdat hij de kwaliteit heeft zich aan te passen. Hij ging ook ballen in de diepte vragen, en aan de bal kiezen voor de makkelijke oplossing. We hebben op dat gebied ook structuur aangebracht in zijn keuzes, dat geeft hem zekerheid. Je ziet dit seizoen dat hij op alle plaatsen in de aanval kan spelen. Tegen FC Porto en Arsenal speelde hij centraal. Bewust. We streven ernaar zo veel mogelijk te roteren. Als we onvoorspelbaar zijn, dan zijn we ook moeilijk te verdedigen. En met Ronaldo in de aanval heb je ook iemand met diepgang, iemand die gebruik kan maken van de ruimte achter de defensie.”

> Vaardigheid

‘Iets gemakkelijks aankunnen wat anderen moeilijk vinden is talent; iets doen wat onmogelijk is voor talent is genie.’

Henri Frédéric Amiel, Zwitsers filosoof en dichter

Ten Cate: “Ik heb Lionel Messi onmogelijke dingen zien doen. Dat is meer dan talent. Hij is klein en als je hem voor het eerst ziet, denk je: dat is een nadeel. Maar Lionel maakt daar dus gewoon een voordeel van. Hij staat dicht bij een tegenstander, draait heel kort weg en zit dan zo laag dat een tegenstander niets meer kan doen. Sterke jongens willen hem wel van de bal duwen, maar zijn zwaartepunt ligt zo laag dat het niet lukt. Bovendien staat hij erg stevig op zijn benen. En zijn dribbeltechniek is werkelijk fenomenaal. Hij houdt de bal zo kort onder zich dat hij op ieder moment kan zwenken en van richting kan veranderen. Verdedigers weten op die manier nooit wanneer ze moeten instappen. Bovendien blijft hij altijd het hele veld overzien, dus hij kan altijd een beslissende steekpass geven. Hoe vaak heeft hij dat al niet gedaan? Naar binnen dribbelen en dan die pass op de diepgaande spits. Als je dat kunt, moet je een fenomenale techniek hebben. Hij is van nature al heel explosief, maar ik denk dat hij met de bal even snel is als zonder bal.”

Meulensteen: “De technische vaardigheid van Ronaldo staat buiten kijf. Hij heeft op dat gebied veel aanleg. Alleen hebben we daaraan in het begin toch hard moeten werken en dat houdt nooit op. Toen hij op jonge leeftijd binnenkwam, maakte hij vooral de actie om de actie. Hij deed heel veel dingen met de bal en maakte allerlei bewegingen, zonder eigenlijk te beseffen of dat rendement had. Dan stond hij na dertig seconden kappen en draaien nog steeds op dezelfde plaats. Dat hoort ook bij de leeftijd, maar hij is daarvan bewust gemaakt. Niet alleen door trainers, maar ook door medespelers. Uiteindelijk besefte hij ook dat zijn acties rendement moesten hebben wanneer hij de beste wilde worden. Ik kan me herinneren dat hij een periode geschorst was en dat we acht, negen trainingen alleen maar hebben gewerkt aan het afronden. Hij had namelijk de neiging bij elke kans de bal ook dóór het net te willen schieten. Het moest ook altijd mooi, vol met de wreef, elk doelpunt moest het Doelpunt van het Jaar zijn. Dat is natuurlijk onzin. Hij moet er gewoon in, meer niet. Dus daaraan zijn we toen gaan werken, balletjes simpel met de binnenkant binnen plaatsen. Op die momenten zie je dus dat hij een topper is, omdat hij het meteen oppikt. Hij had aan het begin van dit seizoen ook een periode dat hij geen rendement uit zijn vrije trappen haalde. Toen hebben we met hem de beelden bestudeerd. Cristiano heeft dan iets aan zijn aanloop veranderd en je ziet dat hij ze nu plotseling weer wel allemaal op doel schiet.”

Ten Cate: “Messi kan een vrije trap echt neerleggen waar hij wil en in mijn tijd besteedde hij daar na de training ook veel tijd aan. Hij bemoeit zich nu nog vrij weinig met de vrije trappen, maar je kunt ervan uitgaan dat het een kwestie van tijd is.”

> Fysiek

‘Genie is één procent inspiratie en 99 procent transpiratie.’

Thomas Edison, Amerikaans uitvinder

Meulensteen: “Cristiano heeft fysiek natuurlijk alles. Die ontwikkeling is niet vanzelf gegaan, hij was in zijn jeugd een iel mannetje. Hij had al vrij snel gezien dat hij in Engeland tegen sterke verdedigers moest spelen en dus ook zelf sterk moest zijn om niet van de bal geduwd te worden. Op dat gebied heeft ook de club zich de laatste jaren ontwikkeld. In goed overleg is eraan gewerkt om van Cristiano een topatleet te maken. Ik denk dat hij op dit moment aan zijn top zit, hij kan zich fysiek nauwelijks nog verder ontwikkelen. Hij zou nog meer spiermassa kunnen kweken, maar dat zou ook ten koste van zijn snelheid kunnen gaan, dus daar waken we over.”

Ten Cate: “Messi heeft op fysiek gebied altijd een achterstand gehad. Hij was als jeugdspeler klein vanwege een groeistoornis en dat is pas in zijn tienerjaren hersteld met hormooninjecties. Toch denk ik dat zijn gebrek aan fysiek geen nadeel is geweest, het heeft hem de speler gemaakt die hij nu is. Omdat hij de beste wilde worden, heeft Messi zijn dribbeltechniek ontwikkeld en geleerd om zich te beschermen in de duels. En hij mag dan klein zijn, daar staat tegenover dat hij zeer snel is op de eerste meters en ook heel sterk. Ik denk dat hij dat van nature is. Net als ieder andere speler werkt hij zijn eigen programma af bij de krachttraining. Hij doet niets bijzonders. Maar wat hij doet, doet hij wel met overgave.”

> Karakter

‘De middelmatigheid kent niets hogers dan zichzelf, maar het talent herkent onmiddellijk het genie.’

Sir Arthur Conan Doyle, Brits auteur

Ten Cate: “Wat me onmiddellijk opviel, was dat de spelers hem allemaal meteen opnamen. Hij kwam het veld oplopen voor zijn eerste training als jong broekie en Ronaldinho en Sylvinho riepen hem er meteen bij om in hun groep te komen. Dat zegt voor mij heel veel. Vooral spelers herkennen de klasse. Ze zagen hem ook niet als een bedreiging. Bij andere nieuwe spelers zie je dat wel, maar Messi was geen bedreiging. Waarschijnlijk door het simpele feit dat hij te goed was, iedereen besefte dat hij de ploeg verder zou brengen.”

Meulensteen: “Cristiano heeft een sterke persoonlijkheid. Hij heeft bovenal de enorme drang de beste te zijn. Hij is vrij egocentrisch en wil altijd en overal uitblinken. Dat uit zich ook in zijn levensstijl. Hij is altijd op tijd op de training, hij is altijd aanwezig in het krachthonk en op het trainingsveld geeft hij alles om beter te worden. Je hoeft hem nooit aan te sporen. Integendeel. Als hij een keer een wedstrijd rust krijgt, snapt hij daar nooit wat van. Cristiano wil altijd spelen. Verder let hij altijd op zijn voeding. Dat is ook nodig als je zo veel wedstrijden speelt en er zo veel van je verwacht wordt. Cristiano is zeer explosief en veel tegenstanders proberen hem het spelen onmogelijk te maken. Hij moet er dus voor zorgen dat hij topfit is. Zeker als je twee of drie topwedstrijden in een week speelt moet de arbeid-rustverhouding zeer goed op elkaar zijn afgestemd. Je ziet dat Cristiano zich ook op mentaal gebied aan het ontwikkelen is. Hij is altijd heel erg gericht geweest op zijn eigen succes. Hij dacht altijd: ‘Als ik maar uitblink en mijn doelpunten maak, dan gaat het goed met de ploeg.’ Hij leert nu dat hij zichzelf soms moet wegcijferen voor de ploeg. Wayne Rooney is daarin een voorbeeld voor hem. Hem maakt het niet uit hoe hij zelf speelt, zolang de ploeg maar wint. Met Cristiano zijn we daarmee ook heel gericht bezig geweest. Hij beseft ook dat als Manchester United geen prijzen pakt, hij ook geen Voetballer van het Jaar zal worden. Dus Cristiano heeft geleerd zich te schikken in teamdiscipline.”

Ten Cate: “Lionel Messi is zó’n aardige jongen, hij is enorm bescheiden. Hij heeft totaal geen sterallures. Tenminste, dat was zo toen ik er zat. Ook op het trainingsveld kon je uitstekend met hem werken, al was het geen jongen die alles maar klakkeloos aannam. Hij kwam best wel eens met een tegenargument. Dan moest je hem echt overtuigen. Dat is alleen maar een goede eigenschap. Het geeft aan dat hij over het spel nadenkt. Lionel wist wanneer hij hard moest werken, maar ook wanneer hij gas moest terugnemen. En hij hoorde ook vast tot het groepje dat na de training nog bleef hangen om aan allerlei dingen te werken. Hij stond bijvoorbeeld altijd met Oleguer te passen en te trappen. Ik denk dat het misschien wel logisch is dat hij die mentaliteit heeft. Op zijn dertiende is hij met zijn hele familie de oceaan overgestoken om te komen voetballen in Barcelona. Lionel heeft dus al heel vroeg de verantwoordelijkheid naar zijn familie toe gevoeld om te slagen. Dat zie je terug. Hij heeft een enorm verantwoordelijkheidsgevoel.” S

door taco van den velde – beelden: reporters