Voor twee jaar hadden ze eigenlijk het EK moeten winnen. En in Duitsland bevestigen ze. In hun streven om het EK 2008 te halen zullen de Rode Duivels de handen vol hebben aan Portugal.
Met het WK hadden de Portugezen nog een eitje te pellen. De vorige twee WK-deelnames draaiden op een sisser uit : zowel in 1986 als in 2002 overleefde Portugal de eerste ronde niet.
Zo ver liet Portugal het deze keer niet komen. Het tikte in zijn groep af met een 9 op 9 na overwinningen tegen Angola, Iran en Mexico. Toegegeven, niet altijd met sprankelend voetbal, maar bondscoach Luis Felipe Scolari maakte er nooit een geheim van dat spektakel voor hem niet als een prioriteit geldt.
Scolari is nochtans een Braziliaan. Meer zelfs, als bondscoach loodste hij Brazilië in 2002 naar de wereldtitel. Maar samba is aan deze Braziliaan niet besteed. Scolari is afkomstig uit het zuiden van Brazilië. Dat ligt ver verwijderd van carnaval en fiësta. Deze gewezen verdediger predikt een militaire discipline. Scolari bekende ook al zijn bewondering voor Helenio Herrera, de legendarische coach van Inter Milaan, de paus van het ultradefensieve voetbal. Van Herrera komen de gevleugelde woorden : “Voor mij is het goed als we winnen met 0,5-0. En liefst maken we dat halve doelpuntje in de laatste minuut, zodat de tegenstander niet meer kan terugkeren.”
Twee keer na mekaar stak het toeval Portugal een handje toe bij de lottrekking. Het finishte in zijn WK-kwalificatiegroep met zeven punten voorsprong op de tweede en met zeven keer meer doelpunten gemaakt dan geslikt (35-5). Maar de tegenstanders heetten Slovakije, Rusland, Estland, Litouwen, Liechtenstein en Luxemburg. Geen tegenstanders om van omver te vallen.
“Het geluk werd gewoon verlengd bij de lottrekking voor het WK”, zegt Pedro Sousa van de radiozender Radio Renascenca. “Angola, Iran, Mexico : daar wil je toch vooraf voor tekenen. Oké, de resultaten zijn er en je moet ze nog altijd behalen. Maar media en publiek willen meer dan alleen goede resultaten. Deze spelerskern heeft het potentieel om spektakel te serveren. Maar er zit geen vuur, geen enthousiasme in.”
Maak dat je wegkomt
Alle vingers wijzen beschuldigend in de richting van één man : Luis Felipe Scolari, de man die sinds november 2002 de Portugese selectie onder zijn hoede heeft. Zijn relatie met de pers is moeizaam. Een aantal reporters van de grote Portugese sportbladen houdt Scolari te vriend om te vermijden dat hij vernietigd wordt. Maar bij de belangrijke krant O Jogo – met hoofdbasis in Porto – heeft hij niemand meer om hem te verdedigen. Sinds hij Vitor Baía uit de kern verwijderde, heeft Scolari het in Porto verkorven. Eerder liet hij al Sergio Conceição aan de kant terwijl die nog uitblonk met FC Porto. En nu besliste de Braziliaan om Ricardo Quaresma, nochtans uitgeroepen tot de beste speler van de Portugese competitie, niet naar Duitsland mee te nemen. Ongenadig daalde de kritiek op hem neer. Wanneer dit thema wordt aangeroerd, houdt Scolari de lippen stijf op elkaar.
Ook zijn salaris verhoogt de populariteit van de bondscoach niet. Er is sprake van 150.000 euro per maand. ” José Antonio Camacho en José Mourinho zullen zeker meer verdiend hebben in hun periode bij Benfica en Porto, maar Scolari is met voorsprong de bestbetaalde bondscoach uit de geschiedenis van het Portugese voetbal”, beweert Sousa. “Nu, positief aan dat verhaal is dat Scolari met zijn loon niet de schatkist van de Portugese voetbalfederatie opsoupeert, aangezien de man grotendeel door Nike wordt betaald.”
Scolari levert weinig inspanningen om zich in Portugal geliefder te maken. Twee keer onderhandelde hij met een kandidaat-nieuwe werkgever : Benfica en de Engelse voetbalfederatie. Het werd ’s anderendaags al in de kranten gesmeten. Men verdenkt er Scolari van zelf voor de perslekken te hebben gezorgd. De bondscoach provoceert graag. Zélf meegemaakt in Gelsenkirchen. Op de persconferentie voor de wedstrijd tegen Mexico vraagt een journalist : “Hoe reageert u op de kritiek in verband met de kwaliteit van het spel van Portugal ?” Scolari kijkt de man staalhard aan, antwoordt kurkdroog : “Geen commentaar.” Een andere reporter bijt hij bars toe : “Maak dat je wegkomt.” En wanneer nog een kritische vraag opborrelt bij een verslaggever, luidt de repliek : “Portugal heeft de kwalijke gewoonte om zijn eerste wedstrijd van een groot toernooi te verliezen. Hier winnen we onze eerste twee wedstrijden en nog bent u niet tevreden. Wat wilt u eigenlijk ?”
Bemind maakt Scolari zich al evenmin met de opmerking dat journalisten niet eens weten hoeveel een bal weegt of uit hoeveel ruitvormige vlakken hij bestaat. De bondscoach benadrukt graag dat iedereen best bij zijn rol blijft : “De trainer traint, de journalist schrijft.”
De goal van Wilmots
Over enkele weken verstrijkt het contract van Luis Felipe Scolari. Alles wijst erop dat de verbintenis zal worden verlengd. Voor het WK bereikten bondscoach en federatie daarover een principeakkoord : het contract zou twee jaar verder lopen als het team in Duitsland tot in de kwartfinale zou raken. Scolari zelf liet optekenen dat dit een logische ambitie was voor een ploeg uit de top acht van de wereld.
De bondsvoorzitter wachtte niet eens de deadline af om te onderstrepen dat hij nog nooit een spelersgroep had gezien die zich zo enthousiast en positief tegenover zijn trainer opstelde. Voor hem, zo stelde hij, mocht Scolari blijven, ongeacht het eindresultaat in Duitsland. Scolari staat boven de rivaliteit tussen de drie Portugese topclubs (Benfica, Sporting, Porto). Voor een bondscoach met de Portugese nationaliteit vormt zo’n neutraliteit een mission impossible. Scolari echter maalt niet om de club van herkomst van de spelers die hij selecteert. Zo wordt de voetbalfederatie weer baas over haar nationale ploeg.
Sommige internationals hebben het lobbywerk ten voordele van Scolari al opgestart. Waarnemers stellen bij de Portugese selectie dezelfde reacties vast als bij de Braziliaanse vier jaar geleden. Ze vinden Scolari streng maar rechtvaardig, en ze vertrouwen hem blindelings.
Er zijn nog wel andere raakpunten tussen Brazilië in 2002 en Portugal in 2006. Vier jaar geleden had Scolari Romário en Edmundo thuisgelaten vanwege hun lastig karakter. In Portugal werden Baía en Conceição op non-actief gezet : ook geen doetjes, zoals we zeker van laatstgenoemde goed weten. De groepsgeest is heilig voor Scolari en, als het erop aankomt, belangrijker dan de individuele kwaliteiten van voetballers.
Overigens, voetbalde Portugal de eerste weken in Duitsland niet altijd vloeiend, ook Brazilië schoot vier jaar geleden niet bepaald briljant uit de startblokken. Wat zou er bijvoorbeeld gebeurd zijn, mocht Pendergast die goal van Marc Wilmots hebben goedgekeurd ?
PIERRE DANVOYE
