Youri Tielemans gaat door een moeilijke periode: hij valt uit de basis in een 4-4-2 omdat hij dan te veel op Steven Defour gelijkt en hij krijgt commentaar op zijn rol als nummer 10 die hem niet eens ligt. De tiener wordt bekritiseerd als een volwassene.

Wie tijdens de uitgeregende wedstrijd van Anderlecht tegen Oud-Heverlee Leuven zijn dosis Youri Tielemans wou opdoen, moest tijdens de rust op de leeglopende tribunes blijven zitten. Dan kreeg je vijftien minuten huisstijl geserveerd, terwijl de titularissen naar de consignes van de coach luisterden. Nadien volgde nog eens een kwartiertje opwarming langs de lijn en ten slotte een terugkeer op de bank. Besnik Hasi verkoos de power van Stefano Okaka boven de voeten van Youri Tielemans om de mannen van Emilio Ferrera op de knieën te krijgen. Die keuze werd beloond met de drie punten en ze bevestigt de wrede tendens van dit seizoen: wanneer Youri niet in de basis staat, weet Anderlecht te oogsten. Tien op twaalf, en dat had zelfs een perfecte score moeten zijn ware het niet dat Jean-François Gillet op 4 oktober drie strafschoppen uit zijn kooi wist te ranselen.

De kwestie dook vorige winter al op in de catacomben van het Astridpark, maar voortvarende play-offs en telegeleide afstandsschoten wisten het smeulende vuurtje weer te doven. Nu laait dat evenwel opnieuw op: wat als Anderlecht beter voetbalt zonder zijn wonder boy? En wat als Youri Tielemans toch niet zo goed is als nu al twee jaar wordt beweerd?

Als er tegenwoordig over de nummer 31 van paars-wit gesproken wordt, dan gaat dat meestal gepaard met scepticisme. ‘Ze moeten maar eens stoppen met te doen alsof het Zinédine Zidane is’, horen we zelfs op weg naar de perstribune. Terwijl Dennis Praet er ondertussen in geslaagd is om op de Europese scene te tonen dat de superlatieven die zijn opleiders gebruikten niet overdreven waren, wacht men nog altijd op de eerste internationale referentiematch van Tielemans. En het ongeduld neemt overhand toe, want Youri’s immuniteit voor kritiek stopte blijkbaar op hetzelfde moment dat zijn studie eindigde.

TIELEMANS EN HET EVENWICHT

Nu hij geen schoolse beslommeringen meer heeft, zou Youri Tielemans zich dit seizoen naar de top van het kampioenschap moeten spelen. De start was sterk, even verschroeiend als het schot hoog in het doel van Laurent Henkinet waarmee hij op de eerste speeldag in de slotminuten de drie punten thuishield tegen Waasland-Beveren. Met drie goals tijdens de grote vakantie blonk Tielemans uit in de rol van box-to-box en afstandsschutter, zodat er al vergelijkingen opdoken met Frank Lampard. Een verrassende parallel, want de vedette van The Blues schittert vooral door zijn flair zonder de bal, terwijl de jongeling van paars-wit vooral van zich laat spreken wanneer hij de bal aan de voet heeft. Het natuurlijke voetbal van Youri Tielemans is veeleer Latijns dan Brits.

Nochtans sijpelt de Lampardisation van Tielemans door in de interviews die de nummer 31 van Anderlecht geeft. ‘Ik moet mijn spelvolume vergroten, meer lopen zonder bal en vaker opduiken in de grote rechthoek’, vertelde hij begin dit seizoen aan Sport/Voetbalmagazine. Die ontwikkeling in de richting van een meer Engels geïnspireerd spel valt ook af te lezen in de chaotische ruit van Besnik Hasi, waarin hij de enige is die zich offensief uit de slag weet te trekken. Ondanks de gezamenlijke aanwezigheid van Youri Tielemans, Steven Defour en Leander Dendoncker beheerst Sporting het balbezit niet en al evenmin de geometrie die noodzakelijk is om evenwicht te brengen in die ruit. Het systeem was ideaal om Youri te laten groeien in het spel tussen de linies en om hem te leren hoe hij bij balbezit het ritme van een wedstrijd kan bepalen, maar het elftal van paars-wit heeft de verdedigende implicaties van dat systeem nooit goed weten te verteren.

Als de overgang naar een vlakke 4-4-2 de Brusselse hemel al doet opklaren, dan doet die eveneens een probleem weer opduiken dat vorig seizoen al werd vastgesteld: Defour en Tielemans kunnen niet samen spelen, het lukt hen gewoon niet. Beide voetballers zijn te gelijkaardig om op een natuurlijke manier complementair te zijn en geen van beiden is bereid om zich weg te cijferen tot meerdere eer en glorie van het spel van de andere. De Tielemans van het laatste titeljaar had Cheikhou Kouyaté, de Defour van nu heeft Dendoncker: een luitenant die kilometers aflegt om zijn medemaat toe te laten om in de best mogelijke omstandigheden het spel van paars-wit te dirigeren.

Aan de zijde van de onmisbare Dendoncker kiest Hasi dus voor het métier en het leiderschap van Defour. De 4-4-2 bewees zijn waarde tegen STVV en denderde over de grasmat van Zulte Waregem. Na wekenlang schuiven leek Besnik Hasi eindelijk zijn systeem gevonden te hebben. Met Tielemans op de bank.

TIELEMANS OP DE 10

Maar in het Astridpark is evenwicht op het veld slechts een parameter in het streven naar overvloed. Net zoals Carlo Ancelotti zijn Real Madrid moest stabiliseren terwijl hij Kroos en James in een al meer dan gemiddeld offensieve ploeg moest inpassen, zo moet Hasi het vraagstuk oplossen hoe hij tactisch evenwicht, talentrijke (of dure) spelers opstellen én winnen met elkaar kan verzoenen. Die 4-4-2 is dus niet goed genoeg, want Youri staat er niet in… Sporting kan het zich niet veroorloven te schitteren zonder zijn meest fonkelende diamant.

En dus bricoleert Hasi een 4-3-3 die aanpasbaar is naar een 4-4-2. Met Imoh Ezekiel die zich als een koorddanser beweegt tussen de aanval en de rechterflank en met Youri Tielemans op de 10. Te hoog. ‘Hij voelt zich meer op zijn gemak wanneer hij lager op het veld staat dan wanneer hij zich voor de bal en met de rug naar het doel bevindt’, beweert Jean-François Remy, de assistent-coach van de jonge Duivels. ‘Dat is geen kwestie van uitvoeringssnelheid zoals je weleens hoort zeggen, want uitvoeringssnelheid is slechts een mentale kwaliteit. Het gaat erom de zaken te zien vooraleer anderen ze zien en ze dus sneller te kunnen uitvoeren. En precies dat is iets wat weinig spelers zo goed kunnen als Youri.’

Het probleem van Tielemans is dus niet dat hij niet goed kijkt, maar veeleer dat hij geen ogen in de rug heeft. Daar komt nog bij dat, naarmate hij dichter bij de goal staat, hij minder de kans krijgt om zijn fameuze offensieve lange spel te ontwikkelen, een van zijn voornaamste wapens. Op Sclessin werd hij opgesteld naast Stefano Okaka om een beetje uit te wijken naar links, maar daar kwam hij nauwelijks in het stuk voor en vond hij zijn weg niet tussen de professionele foutjes van Goreux en de gespierde ingrepen van Yatabaré. Heel die tijd profiteerde Steven Defour van de ruimte die Standard rond de middencirkel weggaf om de ene na de andere bal in de rug van de Standarddefensie te droppen. Maar zou Tielemans, onze nationale trots qua ballen droppen in de rug van de tegenstander, die rol niet beter vervuld hebben dan Defour?

Op de 10 lijkt Youri Tielemans verloren te lopen. Zijn prestatie in Monaco balanceerde tussen de anonimiteit en mislukte balcontroles. De ochtend daarop was zijn onnatuurlijke positionering zelfs het gespreksonderwerp aan de ontbijttafel van een van Sportings grootste concurrenten. Vorig seizoen vertrouwde Pär Zetterberg ons al toe dat Tielemans wat beweeglijkheid en levendigheid mist om zo hoog te spelen: ‘Ik vind hem daarvoor niet explosief genoeg op de eerste meters. En hij gaat ook geen twee of drie tegenstanders dribbelen op de kleine ruimte. Tielemans geraakt niet gedraaid op de oppervlakte van een euromunt. Hij heeft ruimte nodig. Ik meen dat hij een beetje lager beter tot zijn recht komt, want hij neemt graag aan het spel deel, hij wil voortdurend de bal voelen.’

‘Zijn hoge – te hoge – positie op het veld maakt dat hij zich onnatuurlijk gaat gedragen’, onderstreept voetbalanalist Alex Teklak. ‘Infiltratievermogen en tussen de lijnen lopen, dat zijn dingen die op dit ogenblik niet tot zijn troeven behoren. Integendeel: zijn geweldige passing kan hij alleen maar aanwenden wanneer hij zich achter de bal bevindt, op een positie die minder onderhevig is aan pressing van de tegenstander.’

Het probleem van Youri Tielemans is dat daar een beetje lager ene Steven Defour speelt en dat de nummer 16 de zone die hij bestrijkt als zijn privédomein lijkt te beschouwen. De kwaliteiten van beide spelmakers van Anderlecht samen tot hun recht laten komen, lijkt onmogelijk te realiseren. De ruimte rond de middencirkel is te benepen voor twee man, en voetbal wordt nog altijd met maar één bal gespeeld.

TIELEMANS DE TIENER

Besnik Hasi ziet zich dus geconfronteerd met een vreemd dilemma. Ofwel speelt Tielemans op een positie die bijlange niet geschikt is voor hem, ofwel speelt hij niet. De coach, wiens relatie met de tiener niet altijd gemakkelijk is, kiest er het vaakst voor om hem goedschiks of kwaadschiks toch te laten spelen. Het is de bluts met de buil, want hoewel het niet zijn ideale positie is, laat het wel toe dat Tielemans zijn postformatie kan voltooien buiten zijn comfortzone. De meeste opleiders zullen je zeggen dat de meeste progressie geboekt wordt in oncomfortabele situaties.

Men heeft namelijk vaak de neiging om te vergeten dat Youri Tielemans nog altijd in die bewuste fase van postformatie zit. Een fase waarin het goed is om fouten te maken en daaruit te leren. ‘Het ontwikkelingsschema van Youri is klassiek en logisch, niks wat zou hoeven te verbazen’, gaat Jean-François Remy verder. ‘Vanwege de stijl van zo’n vroegrijpe speler is er altijd eerst een fase van verrassing en bewondering, vervolgens groeien de verwachtingen – en de druk die ermee gepaard gaat – in de media en de publieke opinie. Van het moment dat het dan eens wat minder loopt, worden zulke spelers dan ook vaak in vraag gesteld op een manier die buitenproportioneel is. Herinner je de passage van Vincent Kompany bij Hamburger SV. Volgens mij is het niet zozeer Youri Tielemans die de voorbije maanden veranderd is, maar eerder de manier waarop de mensen naar hem kijken.’

Er zijn inderdaad twee manieren om de prestaties van Tielemans te beoordelen: je kunt in aanmerking nemen dat hij sinds de zomer van 2013 en zijn maidenmatch tegen Lokeren al honderd wedstrijden in het shirt van Anderlecht heeft gespeeld, of je kunt er rekening mee houden dat hij geboren is in… 1997. Op de leeftijd die hij nu heeft, had zelfs ene Lionel Messi nog niet zo veel wedstrijden in de eerste ploeg gespeeld. ‘We zijn op een punt gekomen dat men er gewoon niet meer bij stilstaat dat Youri nog altijd maar achttien is’, benadrukt Jean-François Remy. ‘Maar ik maak me geen zorgen over hem, want hij heeft een sterke persoonlijkheid en hij weet waar hij naartoe wil.’

Voor de liefhebbers van Youri Tielemans zit er dus maar één ding op: geduld oefenen, wachten op het ogenblik dat Sporting voluit voor zijn nummer 31 kiest.

DOOR GUILLAUME GAUTIER – FOTO’S BELGAIMAGE

Het probleem van Tielemans is niet dat hij niet goed kijkt, maar veeleer dat hij geen ogen in de rug heeft.

‘Niet zozeer Youri is de voorbije maanden veranderd, eerder de manier waarop de mensen naar hem kijken.’ JEAN-FRANÇOIS REMY

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content