Te intelligent voor voetbal

© REUTERS

In zijn eerste seizoen op de bank van Sporting Anderlecht heeft René Weiler blijk gegeven van persoonlijkheid. Een reportage uit Winterthur, waar de 43-jarige Zwitser zijn staalharde karakter ontwikkelde.

De koelte van de donkere hangar verlost het lichaam eindelijk van de verstikkende hitte op deze zomerse dag in Winterthur, Zwitserland. Binnen zouden verschillende objecten vlot kunnen thuishoren op de eerste de beste rommelmarkt. Deze stoel bijvoorbeeld, waar een groot ingelijst portret op rust van een jong kind. ‘Renés eerste zoon, vandaag een tiener’, onthult Bruno Huber, onze gastheer. Hij is het die de carrière van de trainer van Sporting Anderlecht gelanceerd heeft toen die zeventien was. Hier stockeert hij alle souvenirs van de spelers om wie hij zich in het verleden bekommerd heeft. Een ware grot van Ali Baba, die netjes op orde ligt, al kost het hem enkele minuten om het dossier-Weiler terug te vinden. ‘René heeft niet de tijd om het te komen ophalen’, zegt Huber. Uit de kaft glippen oude krantenknipsels en verschillende foto’s, onder meer een waarop de jonge René Weiler verlegen poseert met zijn shirt van FC Winterthur. Het bijschrift geeft aan dat Michel Platini zijn idool is. Enkele seconden later haalt Huber een van de eerste contracten uit van zijn protegé, die destijds in de Zwitserse tweede klasse speelde. We ontdekken dat hij 500 Zwitserse frank per maand opstreek, een karig loon. En dan plots, te midden van die papierhoop, duikt een reeks handgeschreven brieven op. René Weiler had de gewoonte zijn raadgever veel te schrijven. Met een bedekte glimlach herleest Huber met genegenheid die paar regels waarin de jongeman in vertrouwen vertelde dat hij op een dag een café zou openen. ‘René had mij ook gezegd dat hij journalist wilde worden, want hij vond dat ze te veel negatieve dingen schreven’, herinnert Huber zich geamuseerd.

Bruno Huber heeft een heel grote rol gespeeld in de carrière en het leven van René Weiler. Zoals die keer dat hij ermee instemde om hem enkele maanden onderdak te verschaffen in zijn ruime woning niet ver van het stadscentrum. Weiler was pas profvoetballer geworden bij FC Winterthur, aan de vooravond van zijn achttiende verjaardag. ‘René zei: ik kom bij jou’, herinnert zijn mentor zich, weerloos tegenover zoveel vastberadenheid. ‘Hij kon niet bij zijn papa of mama leven, hoewel ze beiden in de stad woonden. Hij wist dat een gezin niet altijd functioneert zoals je het wilt. Maar hij was in staat om afstand te nemen van de negatieve dingen en verder te gaan.’

Playmobil en worstenkraam

Winterthur is met zijn 100.000 inwoners de op vijf na grootste stad van het land, maar blijft niettemin veel rustiger dan Zürich, 25 kilometer zuidwestwaarts. Een biowinkel, kantoren van de bekende verzekeringsmaatschappij Axa Winterthur, een klein Aziatisch restaurant en een mooie kerk: dat is wat je aantreft in de omtrek van het Schützenwiesestadion, de tempel van tweedeklasser FC Winterthur.

De tribunes liggen nog bezaaid met plastieken bekertjes en wedstrijdbrochures. De avond voordien zijn Die Löwen (De Leeuwen) met 1-3 onderuitgegaan tegen Schaffhausen. De rode luiken van het witte chalet dat dienst doet als fanshop, zijn dicht. Net als het Wurststation, het worstenkraam, en de Sirupkurve, de speciaal voor kinderen voorbehouden plek tijdens thuiswedstrijden. Rechts van de hoofdtribune, die volop schoongemaakt wordt, beschermt een groot dekzeil het terras van het clubrestaurant en een Playmobilreus in de kleuren van FCW. Daarachter loopt zonder reden de chrono van het scorebord van een tweede kunstgrasveld, stopt aan 90:00 en herbegint vanaf nul, onstuitbaar. Vroeger lag er natuurgras: het gazon dat René Weiler betrad toen hij op zijn zevende zijn allereerste aansluiting had getekend. ‘Het is op die leeftijd dat ik hem voor het eerst gezien heb’, herinnert Markus Wanner zich, een van zijn ploegmaats in de jeugdreeksen bij FCW. ‘Ik heb heel mijn jeugd met hem doorgebracht. We woonden niet op dezelfde plaats, maar elke vrije namiddag speelden we samen voetbal. De twee of drie trainingen die we tijdens de week hadden, waren voor ons niet voldoende. We daagden elkaar uit en zolang er geen winnaar was, deden we verder. Het gebeurde dat we zes uur bezig waren. Allebei wilden we de beste zijn, maar hij nog meer. We werkten ook aan onze fysiek, om vooruitgang te maken. Hij was trouwens altijd wat sterker dan ik. Met zijn rechtervoet, dat was een van zijn voornaamste kwaliteiten. In de wedstrijd daarentegen moesten we soms defensief in de weer voor hem. Hij was geen Aubameyang, maar hij was vaak beslissend als rechtermiddenvelder’, lacht Wanner.

René Weiler, als vijfjarige met zijn grote broer en kleine zus overgekomen uit Eglisau, een klein dorpje in het noorden van het kanton Zürich, spendeerde algauw veel tijd aan het voetbal. Eerst om zich over een ingewikkeld familieleven heen te zetten na de scheiding van zijn papa (politieagent) en mama (huisvrouw). Daarna omdat hij al vlug diep in zich het talent ontdekt had van een toekomstige grote speler met de ziel van een meester-technicus. ‘Bij de U16 zocht hij onze coach op om te zeggen dat we niet genoeg voetbalden en te veel liepen. Dan al dacht hij als een trainer. Een ware kleine maestro’, voegt Markus Wanner eraan toe. Giorgio Contini, die veel met hem omging vanaf de U13 tot de senioren bij FCW, bevestigt: ‘Tactisch wist hij al veel. Je zag dat hij daar een bepaald talent voor had, zelfs op veertienjarige leeftijd. Instinctief wist hij waar te staan. Zijn relatie met de trainers verliep trouwens niet altijd even harmonieus, maar hij respecteerde hen. Hij was niet bang om hen te zeggen wat hij dacht, terwijl jongeren over het algemeen hun mond houden. En met wat hij op het veld deed, wist iedereen dat hij de volgende was om opgenomen te worden in de eerste ploeg. Hij had al die mentaliteit van een winnaar die zijn ding wilde doen op het middenveld, maar niet zoals de jongeren van vandaag die verwijzen naar Messi of Ronaldo. Hij plaatste zich nooit op de voorgrond. In zijn hoofd echter waren zijn doelen duidelijk.’

Intelligent en beschaafd

Er was niet alleen voetbal in het leven van de jonge René Weiler. Hij keek graag naar tennis en net als vandaag interesseerde hij zich voor ijshockey. Als verwoed supporter van de Kloten Flyers in de National League A deinsde hij er niet voor terug om het op te nemen tegen zijn vriend Markus, fan van HC Davos, een van de rivalen in de Zwitserse hoogste klasse. ‘We speelden veel unihockey in het shirt van onze favoriete ploeg. We zijn ook naar enkele matchen gaan kijken op de ijsbaan van Kloten, een dorp aan de rand van Zürich. Hij sprak vaak met de mensen van deze club. Die kleine vereniging was een inspiratiebron voor hem: ze heeft niet veel geld, maar levert uitstekend werk.’

De jongeman was ook een goede leerling en erg nieuwsgierig. Ook al resten vandaag niet veel sporen van zijn schooltijd, zijn cv daartegenover zegt genoeg. Op zijn twintigste, vóór zijn eerste transfer naar FC Aarau voor het seizoen 1993/94, had hij al heel wat professionele ervaring opgedaan én een opleiding aan de businessschool afgemaakt. Zijn papa was veeleisend op studiegebied. Maar ook zelf had hij niet genoeg aan voetbal alleen. Een opleiding tot jeugdtrainer, werk op de luchthaven van Zürich, in de verzekeringen, bij een procureur: René Weiler wilde weten hoe het leven verliep buiten het grasveld. Terwijl hij zijn blik laat dwalen over de 15.000 plaatsen van het stadion van FCW, bevestigt Giorgio Contini: ‘We praten nog over veel andere dingen dan voetbal, want hij heeft nog andere interesses. En dat verloopt altijd intens. Er zitten hersenen in zijn hoofd. René is heel intelligent en heel beschaafd.’

Zowel naast als op het veld heeft René Weiler van kindsbeen af dus altijd blijk gegeven van een grote vastberadenheid en zich weinig aangetrokken van wat anderen over hem denken. Dat is ook wat hem succesvol maakt op Anderlecht. ‘Enkele maanden na onze ontmoeting werden we vrienden’, vervolgt Markus Wanner, tegenwoordig aan het hoofd van FC Seuzach in de Erste Liga (de Zwitserse vierde klasse). ‘Op een dag zei hij in de kleedkamer tegen de trainer dat hij mij niet langer als aanvoerder wilde. Het kwam tot een stemming. Iedereen behalve hij wilde dat ik doorging als kapitein. Maar wat een moed om zich op dat punt te durven laten gelden!’

‘Hij was eerder gereserveerd, maar als hij zijn voetbalschoenen aantrok, kon hij soms venijnig worden zonder echter een kaart te pakken’, vult Giorgio Contini aan, tegenwoordig T1 bij Sankt Gallen. ‘Vandaag is het hetzelfde. Privé is hij kalm, rustig en bedachtzaam, maar hij is geconcentreerd en erg streng wanneer het over het werk gaat. Hij kijkt niet naar links of naar rechts, hij gaat door. Zonder die mentaliteit zou hij niet staan waar hij staat. De stad Winterthur en de voetbalclub betekenen enorm veel voor hem. Ik denk dat hier iedereen hem kent. Hij deed veel voor FCW, maar maakte niet alleen maar vrienden door zijn erg directe methode. Inmiddels spreekt iedereen alleen maar goeds over hem.’

Joachim Löw kapitein

Een jacuzzi staat verscholen in een hoek van de tuin van het huis van Bruno Huber, op enkele meters van het zwembad. De parasol beschermt ons hoofd, maar ook het brood, de olijven, de zeevruchtensalade en alle andere gerechten die voor dit middagmaal zijn klaargemaakt. ‘Ik denk dat ik de persoon ben die het dichtst bij hem stond tijdens zijn spelersloopbaan’, meent Huber, aan tafel nippend van een espresso. ‘Ik ken alle positieve en negatieve gebeurtenissen van zijn leven, in het voetbal en ernaast. Maar zijn privéleven is iets erg belangrijks voor hem. Hij heeft er nooit van gehouden en houdt er nog steeds niet van dat er publiekelijk over gesproken wordt en hij wil dat men dat respecteert.’

Tot op de dag van vandaag huldigt René Weiler de discretie wanneer het over iets anders gaat dan de bal. Bruno Huber zou ‘meerdere boeken’ over hem kunnen schrijven, maar weidt liever uit over zijn twee carrières als speler en als trainer. ‘Iemand van de eerste ploeg van Winterthur had mij gevraagd om een jong talent te komen bekijken dat bij de beloften speelde, maar zijn kans nog niet had gekregen. Dat was René, zeventien toen. Ik ben gaan kijken en na tien minuten wist ik dat hij een grote speler zou worden. Ik heb hem gevraagd of hij profvoetballer wilde worden. Hij heeft ja gezegd. Ik heb toen met de club gepraat om hem te laten meetrainen. Twee trainingen later stond hij al in de ploeg’, vertelt de man die zich ook bekommerde om de carrière van Roberto Di Matteo en ex-internationals van de Zwitserse nationale ploeg. Daarna, in de zomer van 1992, nam Wolfgang Frank het roer over van Charly In-Albon als trainer van FCW en was Joachim Löw, de huidige Duitse bondscoach, kapitein. Al vlug bemerkte René Weiler meerdere dingen die hem niet bevielen in de spelvisie van de nieuwe trainer. Hij wilde er hem over spreken, maar Frank weigerde. ‘Hij is dan Jogi Löw gaan opzoeken opdat die zijn mening over het te defensieve spel en de catastrofale tactiek zou overmaken. De kapitein heeft uiteindelijk een vergadering georganiseerd met Frank en René om erover te spreken. De coach was geschokt dat zo’n jonge voetballer zo gemakkelijk zei wat hij dacht. René zocht het conflict niet op. Hij wilde alleen maar de groep beter helpen worden. Hij was toen al erg perfectionistisch en dacht na als een trainer.’ En dat voor een man die nooit echt van plan was om professioneel aan de slag te gaan als T1 van een voetbalploeg.

Kapotte enkel

René Weiler was voorbestemd voor succes. Maar een beschadigde enkel verhinderde hem om de dromen te realiseren die hij zich gesteld had. Op zijn 26e laat hij zich opereren door een Duitse specialist die door Uli Hoeness himself was aangezocht. Maar de speler zal nooit meer zijn gevoel volledig terugkrijgen. Een enorme frustratie voor een fysiek erg sterke atleet met een onberispelijke levensstijl. ‘Hij compenseert die mislukking door zich heel hard aan zijn werk te wijden en veeleisend te zijn voor zijn kern’, verklaart Giorgio Contini. ‘Dat was een schok voor hem. Hij kon het niet geloven. Gelukkig heeft hij altijd het nodige gedaan buiten het voetbalveld om zijn nacarrière voor te bereiden of voor het geval hij zich ernstig zou blesseren. Dat bewijst dat hij al visionair was en voortdurend aan de toekomst dacht. Dankzij zijn openheid van geest kon hij goed om met die ontgoocheling.’ Zijn vroegere raadgever onderbreekt even en herneemt dan: ‘In feite is hij te intelligent voor deze sport. Eerlijk gezegd ben ik niet zeker of hij nog vele jaren trainer zal blijven. Hij houdt te veel van het leven.’

In 1998 stuurde de beste coach in België van dit moment een brief naar de FIFA om er te mogen werken. Hij vond dat er in deze grote internationale structuur jongeren nodig waren. Maar het is uiteindelijk als interim-trainer dat hij zijn reconversie begon, in Winterthur. Daarna werd hij sportief directeur bij Sankt Gallen in januari 2005. Heinrich Schifferle, een goede vriend van Bruno Huber, ex-bestuurslid van FCW en tegenwoordig voorzitter van de Swiss Football League, herinnert zich die doortocht. ‘Ik vond dat die job wat te vroeg kwam voor René en dat dit een slecht idee was. Ik had dit zelfs gezegd aan een lid van de directie. René had dat opgevangen en de volgende dag was hij zonder verwittigen naar mijn bureau in Bern gekomen om me uitleg te vragen. Zijn oprechtheid, zijn eerlijkheid, zijn directe manier van handelen: dat is waarom hij er nu staat. Ik ben trots om hem te kennen en zijn carrière te hebben mogen volgen, want René is speciaal. Ik heb hem vaak gezegd dat hij moet opletten en vaart minderen. Maar hij was altijd twee stappen vooruit in zijn denken, ervan overtuigd dat hij de juiste keuze maakte.’

Het avontuur in Sankt Gallen eindigt nochtans met een clash met een van de hoofdsponsors van de club uit Duitstalig Zwitserland. René Weiler bekleedt vervolgens verschillende functies, alvorens hij zich tot revelatie ontpopt in Nürnberg, in de Duitse tweede klasse. ‘Toen dit avontuur afliep, zei ik hem dat als hij een beetje wachtte, hij zeker een plaats zou vinden in de Bundesliga. Dan is hij naar Anderlecht gegaan. Ik dacht: als hij mislukt in België, zal hij verbrand zijn in Duitsland. Maar hij heeft de titel gewonnen. Hij heeft dus bewezen dat zijn beslissing de juiste was’, voegt Heinrich Schifferle eraan toe. ‘Het voetbal heeft nood aan slimme mensen als hij.’

Volgende clublegende?

In de kleine cafetaria van de supporters van FCW onder de hoofdtribune van Schützenwiese hangen de muren vol sjaals, vaandels, foto’s en shirts. Tegenover de toog zijn de markante figuren van de club in karikaturen vereeuwigd. Onder hen Joachim Löw, maar vooral Hans-Max ‘Joan’ Gamper, geboren in Winterthur en de man die in 1899 FC Barcelona heeft opgericht. Geen enkele afbeelding daarentegen van René Weiler, tenzij op de oude ploegfoto’s achter de stoelen op de tafels. Zal het kind van de club de volgende zijn die toegelaten wordt tot deze kleine, lokale Hall of Fame? Als hij goede resultaten blijft oogsten in het buitenland, kan het. Na Manchester United te hebben doen beven in de Europa League zal deze vader van drie kinderen met Anderlecht een onuitwisbare indruk willen nalaten in de Champions League, en tegelijk in de nationale competitie even succesvol willen blijven. ‘Het is niet onmogelijk dat hij daarna bondscoach wordt van pakweg Rusland. Hij neemt altijd een job aan waar je hem niet verwacht. Tenzij hij bij de FIFA gaat werken’, besluit Bruno Huber schalks.

DOOR VALENTIN THIERY IN WINTERTHUR – FOTO REUTERS

‘We praten nog over veel andere dingen dan voetbal, want hij heeft nog andere interesses. Er zitten hersenen in zijn hoofd.’ – Giorgio Contini

‘Elke vrije namiddag speelden we samen voetbal. Het gebeurde dat we zes uur bezig waren. Allebei wilden we de beste zijn, maar hij nog meer.’ – Markus Wanner

‘Zijn oprechtheid, zijn eerlijkheid, zijn directe manier van handelen: dat is waarom hij er nu staat.’ – Heinrich Schifferle

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content