Meester-technicus Paul Pogba: een Guinees gestel en voeten die geoefend zijn op de pleintjes van de banlieue. Deel 2 van onze zomerserie, waarin we telkens op zoek gaan naar de roots van een topspeler.

Een gele kaart pakken heeft hij ervoor over. Op 18 januari 2014 trekt Paul Labile Pogba zijn shirt uit nadat hij met Juventus heeft gescoord tegen Sampdoria. Hij wil het T-shirt tonen dat hij eronder draagt. Aan het opschrift is niets geheimzinnigs: ‘R.L.S. City Boys’. Het is gewoon een knipoog naar zijn makkers, een groet aan de gang. R.L.S. staat voor Roissy La Source, het stadje in de oostelijke banlieue van Parijs waar hij in de wijk Renardière opgroeide en voor het eerst tegen een bal trapte.

“Een mooi eerbetoon aan de stad waar voor hem alles begonnen is en waar nog veel van zijn vrienden wonen. Eigenlijk is het Roissy-en-Brie, maar men zegt La Source, de bron, omdat het een kweekvijver is voor heel wat rappers en voetballers”, vertelt Sambou Tati, voorzitter van de lokale club en oud-trainer van de Franse international. Hiphopper Zifou komt ervandaan, en ook Nicolas Isimat-Mirin, die bij PSV voetbalt. Paul Pogba maakte van de straten van Roissy zijn stadion, soms tot in de late uurtjes. “In de ochtend, op de middag of ’s avonds: hij had altijd zijn bal bij zich. En zijn verbetenheid, die besmettelijk was”, grijnst Tati.

Pogba is net 22 geworden, maar geeft de indruk al meerdere levens te hebben geleid. Hij heeft bij de Franse nationale ploeg alle jeugdreeksen doorlopen, van de jongsten tot de A-ploeg, hij heeft al bij twee absolute topclubs gespeeld (Manchester United en Juventus) en een aantal individuele prijzen gewonnen: beste speler op het WK U20 in 2013 (gewonnen door Frankrijk), de Golden Boys-award als beste speler in Europa onder de 21 in datzelfde jaar, beste jongere op het WK in Brazilië… Hij werd met Juve ook al drie keer kampioen van Italië, bereikte met de bianconeri de finale van de Champions League en terloops ook de kwartfinales van het WK met Frankrijk.

Metro-Paul

Rond de millenniumwende leert Pogba de basis van het voetbal op de macadam van Roissy, samen met zijn tweeënhalf jaar oudere broers, de tweeling Florentin (alias ‘YaFlo’, speler van St-Etienne en genoemd bij Aston Villa) en Mathias (alias ‘de Rug’, speler van Crawley Town). Die twee zijn geboren in Conakry, de hoofdstad van het West-Afrikaanse land Guinee. Ze komen nog steeds uit voor de Sily National (de nationale olifant), het elftal van Guinee. “Ik vraag me af of mijn broers en ik in onze kindertijd ooit over iets anders praatten dan over voetbal”, zegt Mathias. “Het werkte onze pa op de zenuwen dat we altijd met een bal speelden.”

De tweeling Drogba krijgt algauw als bijnaam ‘de broertjes Derrick’, naar de personages Olive en Tom uit een voetbalmanga. Paul van zijn kant is ‘Mark Landers’, ook zo’n Japanse stripfiguur. Het synthetische miniveldje waar ze op spelen, ligt aan de voet van het flatgebouw waar de broers wonen met hun moeder Yéo, een poetsvrouw in Renardière. Vader Fassou, een oud-leraar, woont aan de andere kant van de stad. Vanaf zijn achtste voetbalt Paul in het straatploegje van zijn broers. “Door zich te meten met oudere jongens leerde hij hard te zijn, het vormde zijn karakter”, verzekert Steeve, een opvoeder bij de gemeente. “Hij was fysiek de mindere en moest dat compenseren. Soms eindigde het met tranen, want het ging er hard aan toe…”

De Pogba’s beginnen ook met tafeltennis. Florentin wint het kampioenschap van de departementen Seine-et-Marne en Ile-de-France, terwijl Mathias zelfs nationaal kampioen wordt. “Ze zeiden me toen dat een zwarte nooit carrière zou maken in het pingpong”, vertelt hij nog altijd met enige verbazing.

De jongste wijdt zich daarentegen uitsluitend aan het voetbal. Hij sjot overdag op school, ’s avonds op straat, en tijdens de vakanties op een van de talloze toernooitjes in de wijk. “Tegen ploegjes als Les Cinquante, Bois Briard of La Pierrerie”, weet Mathias nog. “Om het eerste tien goals, met heen- en terugwedstrijden.” De wetten van het straatvoetbal, zoals in de vele banlieues van de Franse metropolen.

Paul-positie

Bij Roissy-en-Brie spelen de drie broers niet samen. Paul mag wel eens in een hogere leeftijdscategorie meedoen, maar hij speelt vooral samen met Nico Isimat-Mirin. In de zomer van 2006 raadt Tati hem aan om andere lucht op te snuiven. “US Torcy kwam uit in de Ereklasse bij de jeugd (de hoogste afdeling in die leeftijdscategorie) en bij ons boekte hij geen progressie meer.”

“Hij zei niet veel, maar hij was wel vrolijk als hij bij zijn kameraden was”, zegt Stéphane Albe, zijn coach bij Torcy. “En hij had vooral een aangeboren begrip van het spel.” Pogba blijft maar één jaar bij Torcy, maar het is een belangrijk jaar. Hij verandert van positie. De spits, wiens idool Djibril Cissé is, gaat een rij lager spelen om de vijandelijke linies te breken. “Hij had die zeldzame capaciteit om de bal af te pakken en direct naar voren te trekken”, weet Albe nog.

In juli 2007 is die fijne periode evenwel voorbij. De Pogba’s verlaten het vertrouwde nest van Roissy waar ze hun kindertijd doorbrachten. De tweeling mag naar het opleidingscentrum van Celta de Vigo, terwijl Paul bij US Torcy wordt opgemerkt door Le Havre. Hij is net veertien wanneer hij naar de kuststad trekt. “Ze zwermden tegelijk uit. Veel zagen ze elkaar niet meer, maar bijna dagelijks zaten ze via de laptop op Skype”, vertelt een van hun vrienden. “Die sterke broederband hebben ze behouden.” De Pogfamily worden ze weleens genoemd…

Noord-Paul

Le Havre AC is de oudste club van Frankrijk en brengt in de jaren 2000 heel wat goudklompjes voort: naast Pogba ook Mamadou Niang, Kakuta, N’Zogbia… Maar geen van allen spelen ze er ooit in de eerste ploeg. Paul dient zijn coaches en medespelers de ene afstraffing na de andere toe bij het pingpongen, maar op de groene mat lijkt hij te stagneren. De club gelooft niet echt in hem. Een trainer van destijds zegt: “We hadden al beter gezien.”

Bij zijn komst heeft Pogba een niet-onderhandelingsovereenkomst getekend die hem beschermt tegen andere clubs uit Frankrijk. Maar niet tegen buitenlandse clubs… Wanneer hij met Arsenal gaat praten, weet Le Havre hem maar nipt te houden. “Ik wilde aanvankelijk wel blijven, maar ik kreeg geen kans”, vertelde Pogba in 2009 aan L’Equipe. Portsmouth, Newcastle en Manchester City komen naar hem informeren. Een maand later – hij is dan amper zestien en een half – tekent Pogba een contract bij die andere club uit Manchester. De Red Devils hebben daartoe een grote verleidingsactie op touw gezet. Alex Fergusonhimself weet hem te overhalen, al moet Pogba genoegen nemen met het in Groot-Brittannië wettelijke salaris van 700 euro voor min-zeventienjarigen. Zijn moeder en hij krijgen wel een appartement. Zeven maanden later krijgt hij dan een loon dat meer in verhouding is tot zijn kunnen: 20.000 euro. Het bestuur van Le Havre is woest, toont zich een slechte verliezer en heeft het over ‘manipulatie’. Maar ze betalen gewoon de (hoge) prijs voor hun slecht beleid. “We zijn over heel de lijn in de fout gegaan. Velen dachten dat hij niet genoeg talent had”, bekent een voormalige trainer uit die tijd.

Alex Ferguson heeft wel vertrouwen in Pogba: “Als hij werkt, kan hij ver raken. En hij zál hard werken.” La Pioche (de houweel), zoals hij bij de Franse jeugdelftallen wordt genoemd, past zich snel aan zijn nieuwe omgeving aan en wint zelfs de Youth Cup, de FA Cup voor junioren.

Zuid-Paul

“Ik wist dat Paul goed was, maar niet dat hij zó goed was en dat hij alles zo snel zou oppikken”, zegt Gabriel Obertan, zijn vriend en landgenoot bij United. “Ik begrijp niet dat de club hem nooit voluit een kans gegeven heeft.” Pogba begrijpt dat zelf kennelijk ook niet. Zeven wedstrijden met de eerste ploeg in drie jaar tijd, dat lijkt hem onvoldoende en hij weigert zijn contract te verlengen. “Als er bij de drie broers één constante is, dan wel hun werkijver. Ze wilden alle drie van het voetbal hun beroep maken en dat is hen alle drie ook gelukt. Aangezien Paul het meeste talent had, zat hij ook vol ambitie en zelfvertrouwen”, zegt iemand van de familie Pogba.

Zijn nieuwe entourage, onder wie Mino Raiola, regelt een transfer naar Juventus. Zijn jeugdvrienden maken zich ongerust. Sambou Tati, een van zijn eerste trainers en dan voorzitter van Roissy-en-Brie, pakt de telefoon. “Paul sprak heel rustig. Hij zei me: heb vertrouwen, ik ga spelen in Italië.”

“Je moest hem soms een schop onder zijn kont geven, want soms dacht hij alles beter te weten”, zegt Guy Ferrier, zijn coach bij de U16 en U17. “Hij hing het soms uit op het veld. Op het EK voor U17 in Liechtenstein in 2010 kwam hij terug uit een blessure en hebben we het hem niet gemakkelijk gemaakt. Uiteindelijk begon hij collectief te denken en voor de ploeg te spelen. Hij paste zich aan. We moesten hem uit zijn comfortzone halen, want voordien kreeg hij alleen maar te horen dat hij de beste was.”

Te Manchester is Ferguson in alle staten: “Hij heeft geen greintje respect voor ons gehad! Dat hij maar zo ver mogelijk uit de buurt blijft!” Maar hij heeft het mis, de Fransman zal helemaal doorbreken. In Turijn vindt Pogba een context die hem ligt. Hij krijgt veel vertrouwen van coach Antonio Conte. Hij speelt op een driemansmiddenveld, al zijn de drie musketiers natuurlijk van oudsher met hun vieren: Pirlo, Marchisio, Vidal en hijzelf. Na enkele maanden dringt hij zich meer en meer op. La Gazzetta dello Sport noemt hem al snel ‘een NBA-atleet met Braziliaanse voeten’. Het vervolg is bekend…

Paul-danser

Twee weken geleden verloor Pogba met Juventus de finale van de Champions League tegen FC Barcelona (1-3). Zijn eigen prestatie geeft een goed beeld van de bianconero. “Hij was een schim van zichzelf in de eerste helft: slechte defensieve tussenkomsten, concentratieverlies… Hij gaf de indruk dat hij niet overweg kon met de tactische organisatie van Juventus”, analyseert Rolland Courbis, de coach van Montpellier. “Daar kwamen alle gebreken aan het licht die je zouden doen denken dat hij nog geen echte topspeler is. Zijn tweede helft daarentegen…”

Na de rust werd ‘de houweel’ opnieuw de stervoetballer die in de belangstelling staat van de grootste clubs: technisch virtuoos, de uithouding van een marathonloper, speldoorzicht, oog voor het collectief en een uitmuntend kopspel (zowel qua timing als sprongkracht). Een perfecte mix van zijn roots: het Franse straatvoetbal en het Guineese DNA. Zijn buitengewone lichamelijke eigenschappen maken van hem zowel een onvergelijkbare dribbelaar als een voortreffelijke danser naast het veld. Zijn ouders zijn afkomstig uit het groene hart van Guinee, niet ver van Sierra Leone en Ivoorkust. Hij gaat er nog geregeld naartoe om de band met zijn familie te onderhouden, zoals hij ook altijd met zijn broers heeft gedaan.

DOOR RICO RIZZITELLI

“Je moest hem weleens een schop onder zijn kont geven, want soms dacht hij alles beter te weten.” Guy Ferrier

Barcelona en Real Madrid vallen over het wurgcontract dat Pogba afsloot over zijn portretrechten.