Hij is de top in de Belgische competitie, maar (nog) niet in de Europese wedstrijden : drie trainers van vroeger, Dick de Groot (Ajax), Gwyn Williams (Chelsea) en Georges Leekens (AA Gent), over de ontwikkeling van Mbark Boussoufa. ‘We hoopten dat hij groter en sterker zou worden.’

Jonge Prof van het Jaar, Profvoetballer van het Jaar, Gouden Schoen : tot 2006 viel Mbark Boussoufa de ene eer na de andere te beurt. Maar sinds hij van AA Gent naar Anderlecht verhuisde, is de unanimiteit omtrent het talent van de Nederlandse Marokkaan minder geworden. Vooral in de Champions League blijken zijn prestaties minder te overtuigen dan in de competitie. Is de top voor Boussoufa bereikt of komt er nog een stap voorwaarts ? Of was al in zijn Ajax- en Chelseatijd duidelijk dat voetballen op Europees niveau buiten zijn bereik zou liggen ?

Mens & mannetje

Dick de Groot, trainer van de Ajax A2, het team dat Mbark Boussoufa verliet voor Chelsea omdat Danny Blind voor hem geen plaats zag in de A1 : “Het was natuurlijk geen echt gróte jongen, geen Jan Vertonghen bij wijze van spreken, maar wel een fantastische voetballer én hij was er goed mee bezig. Ik heb alles geprobeerd, met Blind overlegd en hem uitgelegd dat hij in de A1 thuis- hoorde, maar er was geen ruimte. Met spelers als Van der Vaart, Sneijder, Pienaar voor zich werd het een beetje een probleem.”

Of hij het niveau van Ajax’ eerste elftal had aangekund, is voor De Groot geen vraag. “Het ging er niet om dat hij er níét in thuishoorde, wel dat hij twaalfde of dertiende man was. Tja, op een gegeven moment kiest een trainer voor iemand en soms moet je daarbij mazzel hebben. En dat was voor hem frustrerend, dus is hij op zijn achttiende, dacht ik, weggegaan. Ik hoor het Leo Beenhakker, die toen technisch directeur was, nog zeggen. We hadden ’s avonds een bekerwedstrijd tegen Go Ahead en ’s middags kwam Beenhakker me zeggen : ‘Het spijt me, maar Moussie gaat naar Chelsea. Toen was-ie weg en dat was jammer, want ik kon hem ’s avonds al niet meer opstellen. Maar Chelsea is heel goed voor hem geweest, een goeie leerschool.”

Maar waarom lukt Sneijder internationaal wel wat Boussoufa op dat niveau nog niet liet zien ? “Ik had in het begin niet gedacht dat hij zover zou komen. Hij is een soort mannetje zoals Sneijder : hij heeft ook die fantastische dingen en is daarom heel waardevol. Sneijder, Van der Vaart, die zijn niet veel groter dan hij. Maar het heeft ook te maken met positie : hij speelde op de tien en dát kan wel met zijn lengte. Het is geen Stam of Heitinga, tja, dat zal ook wel meegespeeld hebben.”

Sneijder voetbalt ondertussen bij Real Madrid ; is Anderlecht het hoogste niveau voor Mbark Boussoufa ? “Ik vind eigenlijk dat hij al heel ver gekomen is”, antwoordt De Groot. “Maar hoe vér je bent, dat moet je nog maar afwachten. De vraag is : is dit het eindpunt of kan hij nog een stap hoger ? Fantastisch vind ik het, wat hij al bereikt heeft. Door zijn kwaliteiten als voetballer, maar ook als mens. Louis van Gaal, die ik goed ken, zei altijd : ik kijk eerst naar de mens en dan naar de voetballer. Misschien is Mbark af en toe wel te menselijk, maar dat vind ik ook een waarde. Alleen zal hij er nu bij Anderlecht bovenuit moeten gaan steken, al zal het Europees slagen van Anderlecht niet alleen van hem mogen afhangen.”

Présence & tempo

Gwyn Williams is voormalig hoofdscout van Chelsea en was assistent van Claudio Ranieri. Of Boussoufa ondertussen groter en sterker is geworden, vraagt Williams nog voor de eerste vraag is gesteld, waarmee meteen is aangegeven waaraan het hem bij Chelsea ontbrak. Het is, zo blijkt later, de vraag die ze zich bij zijn komst naar Chelsea ook stelden.

He’s a nice lad, well behaved, lovely kid“, zegt Gwyn Williams. Dat Chelsea hem opmerkte op een jeugdtoernooi van Ajax, zoals wel eens wordt beweerd, ontkent Williams. “Hij werd ons aangeboden door zijn makelaar (Brian Berkleef, nvdr), samen met Quincy. Berkleef beval ze ons alle twee aan, maar Quincy tekende voor Arsenal nog voor we hem bezig konden zien. Boussoufa heeft dan een paar dagen met ons meegetraind. We zagen wel dat hij niet als Drogba zou worden, maar je hóópt natuurlijk altijd. We hoopten dat hij groter en sterker zou worden. Want het niveau van ons tweede elftal was ook niet hetzelfde als dat van het eerste in die tijd. Hij was klein, maar skillful, hij deed het heel erg goed en scoorde vaak in het tweede, wat ik op voorhand niet had gedacht.”

Ranieri, hoor je Boussoufa altijd zeggen, had hem nochtans graag in de eerste ploeg gezien. Maar Ranieri, zegt Williams, wou Boussoufa niet per se in het eerste elftal. “Hij keek uit naar grote spelers.” Al deed de komst van de Russen in de club de deur wel helemáál dicht. “Het team was in full swing, met spelers als Huth en Crespo die erbij kwamen. Van de ene dag op de andere veranderde het hele beleid. De jeugd ging van de agenda : in twee weken tijd hebben we zestien wereldspelers gevonden. Het tweede elftal zat vol jongeren die naar het eerste wilden gaan. Maar met spelers als Crespo in de ploeg, zou hij nooit het eerste gehaald hebben.”

Zou Boussoufa het, zonder de komst van Abramovitch en diens wereldspelers, wél tot het eerste elftal van Chelsea hebben geschopt ? “Misschien wel”, zegt Williams. “Met Ranieri moest je iets speciaals hebben. You looked for a genius. Wat Boussoufa nog nodig had, was meer pace, tempo, én de fysieke présence. Zijn bewegingen waren oké, daar is niks mis mee, maar fysieke présence en pace : daar gaat het over op het hoogste niveau. Hij kan heel goed tussen de linies spelen, heeft een goed oog voor het spel.” Maar : net niet gemeen genoeg, net niet genoeg fysieke présence.

“Tja, het is eigenlijk simpel : als je nu naar Chelsea kijkt, wie zou jij dan voor je voorlijn kiezen als je kon, Boussoufa of Drogba ? Als Chelsea nu tegen Anderlecht zou spelen, laten we eerlijk zijn, dat is geen wedstrijd, hé. Ook het Ajax van nu, dat is toch niet meer wat het vroeger was ? Vijftien jaar geleden waren PSV en Ajax leidende ploegen in Europa, maar de tv-gelden zijn in Engeland ondertussen zó hoog …”

… dat de kloof dus groot is geworden. “Dus als Boussoufa na Chelsea naar Holland was getrokken in plaats van naar België, dan zou hij het daar ook halen.”

Tackles & druk

Georges Leekens speelde met Mbark Boussoufa bij AA Gent, dat hem de kans bood zich na Chelsea opnieuw te lanceren, in de Intertoto tegen Valencia. Het werd geen succes.

“De Spaanse competitie is bij de beste van de wereld”, zegt Leekens, “maar zijn ambitie was tegen Valencia zo groot dat hij zich absoluut wou bewijzen. Maar je moet daar ook mee opletten, dat je jezelf zo niet onder druk plaatst. Nadien heeft hij dat goed bijgestuurd. Dingen die nationaal gaan, kunnen internationaal ineens niet meer, want de tackling is iets harder, iets breder. Dus dat betekent : sneller denken, sneller uitvoeren. Het vergt een groeiproces en hij is jong genoeg om dat nog door te maken.”

Waarop moet hij letten ? “Hij mag niet gebogen gaan onder de kritiek of zichzelf zó willen bewijzen dat hij weer in de fout gaat. Kijk, vóór hij bij Gent kwam, had men hem al veroordeeld om zijn gebrek aan fysieke vermogens, maar dat hij het bij Anderlecht kan, ís alweer een geweldige stap voorwaarts. Die laatste stap, internationaal, is nu de uitdaging. Hij moet nu een inhaalbeweging maken. Maar dat wil niet zeggen dat hij er níét de kwaliteiten voor heeft.

“Je kan minder dominant zijn op internationaal niveau, naar de Champions League toe, als je maar de weg van de geleidelijkheid blijft bewandelen. Want als je vier stappen vooruit zet, kan je er soms zes terugvallen. En hij heeft niet voor het geld, maar voor de weg van de geleidelijkheid gekozen : hij heeft zijn dominante rol kunnen voortzetten. Het mooie van voetbal is ook dat het een collectief gegeven is en dat je op een bepaald moment moet constateren dat sommige ploegen beter zijn dan jezelf. Als je dan te kort komt, wordt veel te makkelijk gezegd dat de uitschakeling Boussoufa’s schuld is of die van Hassan, omdat zij hun stempel niet konden drukken. Maar je moet de totaliteit bekijken.”

Wat vindt Leekens van de vaststelling dat Boussoufa fysieke kracht en gestalte te kort zou komen voor het Europese niveau ?

“Kracht … Fysiek kan je indelen in facetten, natuurlijk. Loopvermogen heeft hij zeker. Duelkracht … Je moet spelen zoals je gebekt bent, zodanig spelen dat ze vooral je kwaliteiten zien, iets sneller denken van het individuele naar het collectieve. Voetballers die dominant kunnen spelen, moeten ook kunnen groeien en hopelijk krijgt hij die kans in de UEFA Cup. Dan kan hij op een niveautje minder dan de Champions League proberen om de volgende stap te zetten. Boussoufa heeft internationaal misschien nog niet alles kunnen doen wat hij nationaal kan, maar hij heeft genoeg zelfkritiek om zichzelf bij te stellen. In de UEFA Cup zal hij er samen met Hassan moeten uitkomen en niet op de kritiek ingaan, maar van zichzelf blijven uitgaan om een stap verder te zetten.” De rest ziet u tijdens Anderlecht-Rapid Wien in de UEFA Cup. S

Door Bruno Govers en Raoul De Groote

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content