Ook na zijn vertrek vorige zomer naar Standard blijft Roland Duchâtelet in één adem met STVV worden genoemd. Alsof hij, politicus in Sint-Truiden en eigenaar van Stayen, de club achter de schermen nog altijd runt. Maar is dat ook zo?
Zijn vrouw is een Nederlandse, zoals de vriendin van Roland Duchâtelet, maar zo’n toeval zegt natuurlijk niets over een mogelijke schatplichtigheid van Bart Lammens aan de huidige Standardbaas. Lammens, zo wordt gezegd, durft als nieuwe STVV-voorzitter beslissingen te nemen die ingaan tegen wat Duchâtelet soms graag zou willen. Maar hij is ook zijn vertrouweling en diens garantie dat de club geen koers gaat varen die indruist tegen de belangen van de vennootschap die de immobiliën op Stayen beheert. Met een ongeleid projectiel als Bennoît Morrenne lag dat minder voor de hand.
Lammens heeft de schijn tegen. De Truienaar, kleinzoon van een melkboer, zit in meer dan één opzicht in een ondergeschikte positie ten opzichte van Duchâtelet. De 50-jarige HR-consultant staat als directeur van Agost, het Autonoom Gemeentebedrijf voor de Ontwikkeling van Sint-Truiden, op de payroll van de stad waarvan Duchâtelet schepen van Financiën is. Duchâtelet is ook voorzitter van de raad van bestuur van Agost en waakt dus als toezichthoudende overheid over het door Lammens geleide gemeentebedrijf. Lammens was dan weer politiek coördinator van Vivant, de in 1997 door Duchâtelet opgerichte politieke partij en beweging. Toen Vivant tien jaar later opging in Open VLD, maakten ze samen de overstap naar de liberalen.
Tot hij bij Agost aan de slag ging, werkte Lammens als vermogensbeheerder bij de Antwerpse beursvennootschap Merit Capital. Van Duchâtelet kreeg hij de vraag om onder zijn vermogende klanten op zoek te gaan naar kandidaat-investeerders voor STVV. Nog op vraag van Duchâtelet zou hij zelf ook een (bescheiden) kapitaalsinjectie hebben toegezegd wanneer de club straks tot een nv is omgevormd.
De banden tussen beide mannen voeden het vermoeden dat Duchâtelet nog steeds aan de touwtjes trekt op Stayen. Lammens verheelt alvast niet dat hij een hand had in zijn komst naar STVV. Zeker is dat hij zich wel degelijk bemoeide met de opvolging van de aan de kant gezette Morrenne. Dat is opmerkelijk gezien zijn vertrek vorige zomer naar Luik en zijn afscheidswoorden toen dat hij STVV na zeven jaar voorzitterschap in goede handen achterliet.
In de Humolijstjes
Terug in de tijd. Roland Duchâtelet maakt zijn opwachting in de fruitstad in 1999. STVV heet nog gewoon Sint-Truiden en Stayen is Staaien. Commercieel directeur Geert Smets is weer eens op zoek naar sponsors als zijn oog valt op een overzicht van de honderd rijkste Belgen in Humo. Eén voor één begint hij ze af te bellen. Na twee dagen heeft hij prijs. Achter het nummer 23, de op dat moment bij het grote publiek onbekende Roland Duchâtelet, blijkt een man te zitten die gelooft in de kracht van sportmarketing. De ondernemer, rijk geworden met de productie van elektronica voor de automobielindustrie, gaat met zijn bedrijven TV-Lokaal en Melexis op de Truiense shirts staan.
Drie jaar later kreunt Sint-Truiden onder de schulden en de club verzeilt in acute geldnood. Voorzitter Leo Schepers ziet geen andere uitweg dan zijn vermogende shirtsponsor te hulp te roepen. Duchâtelet houdt de boot aanvankelijk af. Voetbal is voor hem een goedkope manier om merkbekendheid te verwerven. Daarom is hij erin gestapt, niet met de ambitie een beleidsrol op te nemen.
En toch. Zes maanden later is hij voorzitter van de Kanaries, bijgedraaid in ruil voor de volledige zeggenschap in de club. Op slag is de miljonair een bekende Belg. En wat meer is: de mening van de voorzitter van een voetbalclub dóét er kennelijk toe. Zelfs voor de eindejaarslijstjes van Humo weet men hem nu te vinden. Voor iemand die ooit zelf affiches moest kopen om zijn politieke overtuiging aan de man te brengen, opent zich een wereld van mogelijkheden.
Verhofstadt plezieren
Wonen doet Duchâtelet dan nog in Deurne. Dat verandert wanneer hij in 2006 halsoverkop naar Sint-Truiden verhuist. Naar hij later toelicht om VLD-voorzitter Guy Verhofstadt te plezieren en er bij de gemeenteraadsverkiezingen van dat jaar de kartellijst VLD-Vivant te trekken. Zijn gezin blijft in Deurne wonen. Terwijl de liberalen in de rest van het land klappen krijgen, weet hij als lijsttrekker de schade te beperken in Sint-Truiden. Meer zelfs: nooit eerder deed een liberaal het er beter dan hij. Het voetbal is nu meer dan ooit de springplank voor zijn politieke ambities geworden.
Een vreemde snuiter met goede bedoelingen, maar speciale ideeën. Moeilijker zit Duchâtelet niet in elkaar. Zijn plannen met STVV zijn groots. In 2008 verwerft hij Stayen. Hij betaalt 550.000 euro, ongeveer evenveel als het bedrag waarvoor de stad het stadion een kwarteeuw geleden kocht om de voetbalclub van de ondergang te redden. Een politieke rel is geboren. Zijn tegenstanders beschuldigen hem van misbruik van zijn positie als eerste schepen van de stad. Volgens hen zijn de gronden minstens het viervoudige waard. Duchâtelet doet dit af als misleidende informatie van de oppositie.
Omdat verkozen mandatarissen geen overeenkomsten mogen sluiten met de stad, verkoopt hij zijn aandelen in de door hemzelf opgerichte nv STVV aan zijn vriendin Marieke Höfte. Door die transfer wordt zij eigenaar van de vennootschap die de exploitatie van het stadion voortaan beheert. Doordat beiden niet gehuwd zijn, is er juridisch verder geen vuiltje aan de lucht. Ook de voetbalwereld volgt hem nu met argusogen. Ten onrechte, vindt Duchâtelet: “Het is voor iedereen in Sint-Truiden duidelijk dat de gebouwen gescheiden werden van het voetbal en in een andere vennootschap ondergebracht, omdat het voetbal zulke investeringen onmogelijk kon dragen.”
Stayen ondergaat nu in recordtempo een facelift. Aan de straatkant verrijst een imposant complex met op het gelijkvloers winkels en een Grand Café, feestzalen op de eerste verdieping, kantoren op de volgende drie etages, en een zeven verdiepingen tellend hotel in een van de hoektorens. De STVV-fanshop krijgt een plek op het gelijkvloers van de andere hoektoren. Die is acht etages hoog.
Vaarwel politiek
Maar Duchâtelet blijft Duchâtelet en in de zomer van 2011 slaat hij vriend en vijand met verstomming. Hij koopt Standard. En daarmee ook wat hij niet had bij STVV: macht en invloed in het voetbal. Ondanks zijn dadendrang is hij er nooit in geslaagd daar groot aanzien te verwerven. Dat is anders nu. Met een beperkte investering – 37 miljoen euro – haalt hij sneller het nieuws dan met een overname, verkoop of fusie van een van zijn bedrijven. En hij wordt gehoord. Zonder Standardetiket zou zijn pleidooi voor een BeNeliga nooit dezelfde impact hebben gehad. “Men heeft geen keuze nu: men móét met mij rekening houden”, verwoordt hij het zelf.
Is hij in de voetballerij een te duchten factor geworden, in de politiek keren de kansen. Op de nieuwjaarsreceptie van Open Vld zegt Duchâtelet te twijfelen of hij bij de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen de liberale lijst zal trekken in Sint-Truiden. Naar eigen zeggen omdat hij het heeft gehad met de lokale politiek en meer tijd wil voor zijn gezin. Anderen vermoeden dat hij wel eens het slachtoffer zou kunnen zijn van een interne profileringsstrijd binnen Open Vld. Niettemin maakt Duchâtelet zich sterk dat áls hij meedoet, het op de plaats zal zijn die hij bepaalt.
Maar of succes opnieuw is verzekerd? Met zijn vertrek naar Standard knipte hij een levensbelangrijke ader met zijn electoraat door. Dat zijn ex-club nu al een heel seizoen tegen de degradatie vecht, versterkt nog het gevoel dat hij haar in de steek heeft gelaten. Maar vooral stuit het op onbegrip dat hij ondertussen flink verder bouwt aan zijn state-of-the-artstadion. Waarom dat geld niet in een betere selectie voor Franky Vander Elst gestoken, waardoor hem en heel STVV dit sportieve annus horribilis misschien bespaard was gebleven? Met Koen Daerden, Hendrik Van Crombrugge en de huurlingen Pierre-Yves Ngawa en Dolly Menga maakten vier spelers de overstap van Standard naar STVV, maar versterkingen kunnen het bezwaarlijk worden genoemd. Op Daerden na zijn het tieners zonder ervaring.
Noodzakelijk kwaad
Kortom, met zo’n man win je wellicht geen verkiezingen in een stad waar voetbal zo belangrijk is. Duchâtelet mag dan STVV hebben gered jaren geleden, hij is er onvoldoende in geslaagd dat verhaal verkocht te krijgen. Omdat hij geen man is die energie steekt in het creëren van een draagvlak voor zichzelf en zijn ideeën. Nog altijd maakt dat van hem, ondanks zijn verdiensten, een controversieel figuur in Sint-Truiden.
De indruk is gaan leven dat voor Duchâtelet het immoverhaal het sportieve welzijn van zijn ex-club naar de achtergrond heeft verdrongen. Bij de voorstelling in januari van de volgende bouwfase werd met geen woord gerept over hoe de voetbalkant van de nieuwe Tribune West – op de plaats van de oude hoofdtribune – er zal uitzien. Ook in het promofilmpje op www.stvv.com is geen gras te zien. Dat er ergens tussen al die bakstenen, glaspartijen en roltrappen nog zal worden gevoetbald ook: het lijkt een noodzakelijk kwaad. Een maand later tijdens een supportersavond met Bart Lammens worden de eerste foto’s en schetsen van het veld en de zitjes getoond.
Op de STVV-nieuwjaarsreceptie bevestigt Marieke Höfte dat ook bij een degradatie de uitbouw van Stayen volgens plan doorgaat. Zoals in 2008: toen viel het ook niet stil. De huidige werken zullen anderhalf jaar duren. In de driehoek tussen het stadion en de verkeersrotonde komen 75 appartementen. Een binnenplein zal de overgang maken naar het commerciële complex onder de oude hoofdtribune. Die maakt plaats voor een multifunctioneel gebouw met nog meer winkels, kantoren en feestzalen. Ook de nieuwe kleedkamers zullen er worden ondergebracht, net als een fitnesszaal en een zwembad waarvan ook de STVV-spelers gebruik kunnen maken.
Uitklapbare bedden
Pronkstuk worden de 45 loges voor elk 17 personen. Op niet-wedstrijddagen zullen die middels uitklapbare bedden worden omgebouwd tot evenveel hotelkamers. Een primeur voor het Europese vasteland. Voor zover bekend bestaat dit alleen in Upton Park, het stadion van de Londense club West Ham. Het was Duchâtelet zelf die op het eind nog met dit idee op de proppen kwam. Stayen beschikt straks dus over twee hotels die diagonaal tegenover mekaar zullen liggen, maar wel een gemeenschappelijke receptie delen in de tussenliggende hoektoren.
Beide hotels zullen ook het Grand Café in de middenbeuk van de eerste nieuwbouw delen als ontbijtruimte. Alleen: om in dat Grand Café te raken moeten de hotelgasten eerst naar buiten. Een rechtstreekse verbinding is er niet (al zou er inmiddels vanuit het reeds operationele Hotel Stayen een oplossing zijn gevonden via een gang op de vierde verdieping). Een fout, of toch minstens een ongelukkige keuze, maar Duchâtelet hield voet bij stuk. Omdat, zo meent hij, het café beter op zichzelf staat dan onderdeel te zijn van een hotel. Het ontbijtnadeel neemt hij er graag bij.
Het gevolg was dat geen enkele keten geïnteresseerd was in de exploitatie van zijn hotel. Vooral ook omdat ze niet geloofden in de ligging naast een voetbalstadion. Te langen leste nam Luc Withofs, traiteur en beheerder in de sportieve vzw, er de uitbating via een leasingovereenkomst bij. Het Grand Café en de feestzalen deed hij al. Voor het hotel werd een aparte vennootschap (Hotel Stayen) opgericht die niets te maken heeft met de nv van de Duchâtelets. De catering zit in weer een andere nv (StayatStayen), waarvan Withofs 51 procent in handen heeft. Voor alle duidelijkheid: op wedstrijddagen vloeien de opbrengsten integraal naar de club.
Ondanks een meer dan behoorlijke bezetting is zowel het Grand Café als het hotel tot op vandaag verlieslatend. Doordat de aanloopverliezen langer duurden dan verwacht, sprongen Duchâtelet en zijn vriendin financieel bij.
Rechten op Reza
En STVV? Dat huurt zijn kunstgrasmat voor 250.000 euro per jaar van de nv Stayen (zoals de nv STVV sinds enkele maanden heet om het onderscheid tussen het voetbal en het vastgoed duidelijker te maken en om Bart Lammens de mogelijkheid te geven de nieuw op te richten sportieve nv naar de club te noemen). Vanaf het seizoen 2013/14, wanneer de huidige bouwfase is afgerond, loopt de huurprijs op tot 400.000 euro.
Geen klein bedrag, waarvan het een raadsel is hoe de club het zal kunnen betalen, a fortiori wanneer ze naar de tweede klasse zou tuimelen. Te meer daar uit de jongste jaarrekening is gebleken dat STVV zes jaar lang, tot 2017, een deel van zijn tv-gelden (15 procent) moet doorstorten naar de nv Stayen. Idem voor een deel van de transfersom (ook 15 procent) die het ontvangt bij de verkoop van een zestal spelers, onder wie Reza, Schouterden en Andrade.
Toen Benoît Morrenne de voorzittersfakkel overnam, werd gezegd dat hij een schuldenvrije club erfde van zijn voorganger. Juister is dat het eigen vermogen niet meer negatief was. De kwijtschelding van schuld (zes miljoen euro) was voorwaardelijk. Niet dat het gedeeltelijk doorstorten van tv- en transfergeld de financiële toekomst van STVV in gevaar brengt, en de voorwaardelijkheid kwam er zelfs tégen Duchâtelets wens. Bovendien schold hij ook nog eens 1,7 miljoen euro kwijt bij de overdracht. Maar het is wel een put die onder zijn bewind is gegraven, vele malen dieper dan hij was ten tijde van zijn reddingsactie.
Wat de Standardbaas mag worden verweten, is dat hij geen structuur neerzette bij STVV. Hoe Bart Lammens daarover denkt, is nu al duidelijk. Hij stelde binnen de kortste keren Jan-Pieter Martens aan als sportief directeur en ontsloeg zeer recent drie werknemers in het algemeen en het commercieel management die jaren geleden door Duchâtelet vanuit zijn bedrijven naar STVV werden overgeheveld. Als statement kan dat tellen.
DOOR JAN HAUSPIE – BEELDEN: IMAGEGLOBE
Dat er ergens tussen al die bakstenen, glaspartijen en roltrappen nog zal worden gevoetbald ook: het lijkt een noodzakelijk kwaad.
Wat Duchâtelet mag worden verweten, is dat hij geen structuur neerzette bij STVV.
