Tragisch levenseinde

75 jaar geleden won Richard Depoorter voor de tweede keer Luik-Bastenaken-Luik. In hem schuilde een groot rondetalent.

R ichard Depoorter snelde in 1947 op een indrukwekkende manier naar de zege in Luik-Bastenaken-Luik. Hoe vijf achtervolgers, met onder meer Raymond Impanis en Stan Ockers, ook hun krachten bundelden, ze zagen hem rijden, maar konden de kloof niet dichten. Vier jaar eerder ontrolde de oudste klassieker zich volgens hetzelfde scenario. Ook toen won Depoorter met een geringe voorsprong.

De uit het West-Vlaamse Ichtegem afkomstige Richard Depoorter had niet altijd de behoefte om zijn klasse te demonstreren. Ook al zag hij als kind zijn dorpsgenoot Jules Van Hevel de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix winnen, toch koerste de bescheiden banketbakker puur voor het plezier. Alleen als je hem uitdaagde, was hij op zijn best. Waarom zou Richard ook alles voor het wielrennen opzijschuiven? Na zijn huwelijk werd hem een fietsenfabriekje in de schoot geworpen, hij verdiende behoorlijk wat geld. Het leven lachte hem toe. Tot de Tweede Wereldoorlog uitbrak en hij onder de wapens moest. Depoorter werd gevangengenomen en op transport gezet. In 1942 keerde hij naar België terug, nadat hij ook nog een treinongeluk overleefd had. De bezetter stond toe dat er in België werd gekoerst en zo behaalde hij in 1943 met panache de eerste zege in Luik-Bastenaken-Luik. Met zeven seconden voorsprong.

Maar dan was er die zwarte Ronde van Zwitserland waaraan Richard Depoorter in 1948 deelnam. Een koers die als voorbereiding moest dienen voor zijn allereerste Tour, maar uitgroeide tot een onvoorstelbaar drama. De West-Vlaming stond na drie ritten op de tweede plaats en wilde in de etappe die over de befaamde Sustenpass voerde, leider Ferdi Kübler aanvallen. De mythische Zwitser ging snel in de aanval en lag op de top drie minuten voor. Depoorter maakte zich daar niet ongerust over, hij zou in de afdaling wel de kloof dichten en zette de achtervolging in. Dan gebeurde het. Richard Depoorter reed met 90 kilometer per uur naar beneden door een onverlichte tunnel en zou die nooit levend verlaten. Had hij met zijn fiets een sneeuwwal langs de kant van de weg geraakt? Werden daardoor de remmen van zijn fiets beschadigd? Enkele achtervolgende renners vonden zijn lichaam en droegen hem met tranen in de ogen naar buiten. Later zou uit onderzoek blijken dat Depoorter werd aangereden door zijn eigen volgwagen. Op zijn trui zaten sporen van een autoband en de officiële doodsoorzaak bleek een ingedeukte borstkas te zijn. Zijn broer Willy sprak van een regelrechte moordaanslag. Het heette dat Ferdi Kübler die Ronde van Zwitserland absoluut moest winnen. Later bleek ook dat de tubes van Depoorter niet op de velg waren geplakt. Het ongeluk zal altijd een mysterie blijven.

De uitvaart van Richard Depoorter zorgde in Ichtegem voor een nooit geziene volkstoeloop. Er werden over het drama tientallen liedjesteksten geschreven. Na tien jaar procederen door de familie Depoorter werd de chauffeur van de auto, Louis Hanssens, tot zes maanden cel veroordeeld. Hij had jarenlang gezwegen als een graf, net zoals ploegleider Lomme Driessens, die zei dat hij op dat moment op de achterbank van de auto een dutje deed. Hanssens overleed voor hij zijn straf kon uitzitten, Driessens viel tijdens het proces in zwijm en werd ongemoeid gelaten. Dat hij tijdens een cruciale bergrit lag te slapen, werd wel heel ongewoon gevonden.

In zijn geboortedorp Ichtegem leeft Depoorter nog altijd verder: in de dorpskern staat een standbeeld van een flandrien, een herinnering aan de veel te vroeg gestorven renner. En vijftig jaar na Richards dood werd in de tunnel op de Sustenpass te zijner ere een marmeren gedenkplaat onthuld.