Weinig mensen in de voetballerij die menselijk zo worden beschadigd als trainers. Ze balanceren tussen verafgoding en verachting, het zijn wegwerpartikelen die ploegen moeten samenhouden, als een soort verbindingsstuk, maar zelf worden ze geregeld gescheurd en ondergraven. Ooit vergeleek Arie Haan een voetbalclub met een toneelstuk waarvan de trainer de regie in handen probeert te krijgen. Maar doorgaans weet de trainer nauwelijks waarover het stuk gaat. Omdat er zo veel interne en externe invloeden meespelen.
Neem nu Aleksandar Jankovic, de ex-trainer van Lokeren, een vereniging waar de bestuurlijke invloed nooit veraf is. Vorig seizoen nog geroemd om zijn verfrissende denkbeelden, vervolgens op de vuilnishoop gegooid na een 11 op 36. Onder zijn opvolger Jacky Mathijssen gaat het nog niet echt beter, maar de nieuwe trainer zegt dat het voetballend vermogen aanwezig is en dat de inschattingsfouten voor zijn aanstelling zijn gemaakt. Dat moet dan wel door het bestuur zijn dat niet echt een beleid van continuïteit voert: sinds Lokeren in 1996 naar eerste klasse promoveerde, werden er achttien trainerswissels doorgevoerd.
Het is maar hoe je het allemaal verpakt en verkoopt. Herbert Houben, de nieuwe voorzitter van RC Genk die zich een paar weken geleden geroepen voelde om in de media openlijk kritiek te spuien op Hein Vanhaezebrouck, zei vorige week in een interview dat de nieuwe trainer Frank Vercauteren goed werk levert en dat hij van de sportieve mensen hoort dat er qua spelbeeld beterschap is. Hoe moet de in zijn eer gekrenkte Vanhaezebrouck zich daarbij voelen? Achter zijn trotse imago schuilt uiteindelijk ook een mens. Ook onder Vercauteren zijn de resultaten er immers niet: twee op twaalf in de competitie en een wrange uitschakeling in de beker, thuis tegen Roeselare. Dan zwijg je beter.
Natuurlijk hebben trainerswissels soms effect. De meest spectaculaire moet zich hebben afgespeeld in de Duitse Bundesliga, meer dan veertig jaar geleden. Daar stond FC Nürnberg tijdens het seizoen 1966/67 na de heenronde afgezonderd laatste. Het haalde de legendarische en grootsprakerige Oostenrijker Max Merkel binnen die de ploeg naar de middenmoot leidde. Het seizoen daarop werd Nürnberg – met één enkele aankoop, de later naar Bayern München vertrokken Oostenrijkse middenvelder Gustl Starek – kampioen. Om zes maanden later weer laatste te staan en uiteindelijk te degraderen. Voordien mocht Merkel al opkrassen. Trainers als eeuwige verliezers.
Iedereen maakt dat wel eens mee. Aimé Anthuenis bijvoorbeeld. Vorig seizoen geprezen, zij het niet door iedereen, bij Germinal Beerschot, dat hem tijdens deze voetbaljaargang al snel verving door Jos Daerden. Een voorlopig gouden wissel die haaks staat op het roerige en door emotie gekenmerkte beleid van de Antwerpse club die sinds de bekerwinst in 2005 liefst 147 (!) in- en uitgaande transfers realiseerde: Daerden haalde 32 punten op 45. Dat is iets meer dan 71 procent. Dat is nauwelijks minder dan de met zo veel lof overladen Adrie Koster: 42 op 57, of net geen 74 procent. Vroeg of laat zullen ook zij weer worden geconfronteerd met de rauwe keerzijde van de medaille. Zoals Daerden eerder al op het Kiel meemaakte.
Het is onwaarschijnlijk dat een nieuw jaar voor een nieuwe moraal zorgt. De voetbalsport heeft zijn eigen bizarre wetten, het raakt niet bevrijd uit een cocon van besluiteloosheid. De soap rond Moeskroen was een zoveelste voorbeeld. Een club die al lang in coma lag maar de doodsstrijd onnodig lang mocht rekken. Nu ontstaat er een zeer pijnlijke situatie: pas op de laatste speeldag zullen alle clubs evenveel wedstrijden hebben gespeeld. Dat moet nog nooit zijn vertoond.
In dit land wordt er steeds weer naar compromissen gezocht. Zo kon Moeskroen blijven baggeren. Omdat de reglementen niet strikt genoeg zijn, omdat de moed ontbreekt om beslissingen te nemen. Er zijn te veel vluchtwegen. Die leiden telkens weer tot frustratie, tot irritatie, tot onbegrip. Het is een steeds weerkerend gegeven. Maar niemand die er iets aan doet.
door JACQUES SYS
Jos Daerden doet het bijna even goed als Adrie Koster.
