Vrijdag moeten geïnteresseerden hun bod op de tv-rechten van het Belgische voetbal indienen. Wie zijn de verschillende spelers op de markt en wat bieden ze aan ?
Wil ons land niet verder afglijden in de Europese hiërarchie tot het niveau van een derdewereldland, dan zal dat veel te maken hebben met de bereidheid van de televisiezenders om voor het product voetbal geld op tafel te leggen. Ons land heeft sinds halverwege de jaren 90 die markt explodeerde, diverse keren de slag gemist. In de zomer van 1997 was er weliswaar bijna een verdubbeling (van 6,7 miljoen euro naar 12,75 miljoen euro), maar sindsdien steeg het bedrag amper. Vijf jaar bleef het steken op 12,75 miljoen, de voorbije drie seizoenen werd dat opgetrokken tot 15 miljoen per jaar. 5,2 miljoen euro kwam uit de portefeuille van VTM en RTBf, de rest uit de zakken van Canal +. Er zat niet meer in, zuchtten de onderhandelaars altijd, bij gebrek aan spelers. De markt was mooi verdeeld : VRT ging voor internationaal voetbal, met WK, EK en Champions League, VTM deed het nationaal. En Canal + had het monopolie, en dus de sleutel, als betaalzender voor nationaal live-voetbal.
Op het moment dat de uitstraling van het product min of meer een dieptepunt bereikt, lijkt er aan de vooravond van nieuwe offertes beterschap in zicht. Het landschap werd het voorbije jaar immers grondig hertekend, zowel qua structuur als qua rechten. Wat dat laatste betreft, snoepte het commerciële VMMa (VTM, KanaalTwee en Jim) twee grote vissen weg : het WK in 2006 (samen met SBS, dat hier VT4 en VijfTV op de kabel brengt) én de Champions League vanaf 2006. Wil de VRT op voetbalniveau niet helemaal de woestijn in, dan moet het bieden op de rechten van het nationale kampioenschap. De VMMa wil die houden, zodat je hier in theorie een mooi duel krijgt. Niet vergeten dat VMMa van Telenet de Vlaamse betaalzender Canal + overnam. Dat stelt een zender ter beschikking waarop live-wedstrijden achter decoder kunnen worden uitgezonden. Wedstrijden van de Champions League, maar ook wedstrijden van het nationale kampioenschap.
Niet alleen qua rechten, maar ook qua spelers is de markt hertekend. Dan komen we terecht bij de nieuwe technologie, iDTV, ofte interactieve Digitale Televisie. Via de kabel, zoals Telenet die wil aanbieden, of via adsl en zijn snellere opvolger vdsl, zoals Belgacom, dat investeringen van 300 miljoen euro over 3 jaar in vdsl-uitbouw plant. Bij beide kadert dat in een strategie om diensten te groeperen. Telenet startte met tv via de kabel, maar biedt inmiddels ook telefonie en internet aan. Belgacom vertrok vanuit dat laatste segment en wil zich nu op televisie gooien. Bij televisie wordt immers langzaam overgeschakeld van analoge naar digitale tv. Digitale tv biedt tal van mogelijkheden. Meespelen in spelletjes, informatie opvragen, e-mail via je tv, 60 tot 100 (thema-)kanalen… Niet iedereen heeft een pc, (vrijwel) iedereen een tv. Die is relatief makkelijk aan te passen : tussen kabel en tv-toestel plaats je een zogenaamde settopbox en met een nieuwe afstandsbediening en een abonnement kan je zo aan de slag.
De technologie is er, de proefprojecten lopen al een tijdje. Het probleem is vooralsnog de content, inhoud en het kijkgedrag van bijvoorbeeld de modale Vlaming. Canal + heeft hier nooit echt aangeslagen. Toen Telenet de Vlaamse poot overnam van Vivendi had men hier 144.000 abonnees en een kijkdichtheid van maximaal 5 procent. Bijna 80 procent van de Vlamingen kijkt maar naar vier families : de zenders van de VVMa, de VRT, SBS en de NOS. Wil digitale tv aanslaan, dan heb je dus naast technologische kwaliteit ook die content nodig én, bijvoorbeeld, een stunt. Iets zoals het voetbalcontract.
Daar hoopt de voetbalwereld op. De alliantie lijkt dan evident : Belgacom heeft een lokker nodig om zijn investeringen bekend te maken, maar is als provider geen programmamaker. De VRT is dat wel, heeft knowhow én nood aan voetbal omdat het vanaf 2006 alle rechten kwijt is. Is geld een probleem ? Belgacom, sinds 2004 op de beurs genoteerd, heeft het. Het draaide in 2004 een omzet van 3,09 miljard euro en maakte een nettowinst van 922 miljoen euro.
Daarnaast is er die andere speler, Telenet, dat ook iDTV wil aanbieden en al nauw samenwerkte met de VMMa bij de verkoop van Canal +. Ook zij kunnen een voetbalcontract als lokker gebruiken. Allicht is het daarom geen toeval dat de programma’s van de VMMa op dit moment nog niet in het proefproject van Belgacom TV bekeken kunnen worden. De 1000 proefpersonen in Gent, Brussel en Luik kunnen wel de programma’s van bijvoorbeeld de VRT zien, maar niet van pakweg VTM of KanaalTwee. Dat heeft met de strategie van de VMMa te maken, maar vooral ook met geld. In het huidige analoge tijdperk betalen de kleine zenders aan de kabelmaatschappijen om hun signaal te verdelen en is dat gratis voor de grote. In het digitale tijdperk strijken de providers abonnementsgeld op en betalen ze om content te mogen verdelen. Niks voor niks, zegt de VMMa dan ook, zelfs niet in een proefproject. Voor commerciële zenders schuilt er nog een adder onder het gras. Zij halen veel geld uit reclamespots, maar een van de mogelijkheden van digitale tv is dat je daar makkelijk voorbij kan zappen.
Werkt het elders ? Digitale tv is duur en komt voorlopig alleen van de grond in Groot-Brittannië en de VS. Experimenten in Duitsland en Nederland slaagden nog niet goed, terwijl concurrenten als Stream en Telepiu in Italië of CanalSatelite en Via Digital in Spanje fuseerden bij gebrek aan middelen. En zij speelden op een grotere markt…
Zowel Telenet als Belgacom houden momenteel de officiële startdatum op ‘ergens in 2005’. Bij de start van het voetbalseizoen ? De kostprijs voor de consument is evenmin duidelijk. Allicht schommelt straks een maandabonnement tussen 30 en 40 euro. Versatel Nederland, dat er de rechten op live-wedstrijden kocht, lanceert tegen 40 euro, Freebox TV in Frankrijk is op de markt voor 30 euro. Daarvoor krijg je 78 kanalen, een internetverbinding en gratis regionaal bellen. Wat kost straks live Belgisch voetbal en hoe hoog zet wie in ? Antwoord over een week. Nog even de tijdstabel : op 30 april moet het bod van de zenders binnen zijn, vanaf 2 mei onderzoekt men de offertes en op 6 of 9 mei neemt de profliga een beslissing. In principe kunnen alleen live-wedstrijden achter decoder, op samenvattingen mogen alleen publieke zenders bieden.
Peter T’Kint
‘De voetbalwereld hoopt op een stunt : digitale tv.’
