Na een geslaagde test in het UEFA Cupduel tegen Tottenham hoopt Anderlecht dat de Europass, de officiële Adidasbal voor Euro 2008, hen dit weekend ook succes brengt bij de competitiewedstrijd tegen Bergen.
Op het WK van 2006 in Duitsland luidde het motto nog ‘die Welt zu Gast bei Freunden’, vrij vertaald de wereld te gast bij vrienden. Een groot volksfeest met tal van prachtige en spektakelrijke wedstrijden was het gevolg. De organisatoren van het EK volgend jaar in Oostenrijk en Zwitserland hopen met de slogan ‘erlebe Emotionen’ (ervaar emoties) hetzelfde effect teweeg te brengen. Om dat doel te bereiken wordt een beroep gedaan op de Europass, een bal die door Adidas werd voorgesteld op de tonen van de U2-song Sometimes you can’t make it on your own. Een duidelijke aanwijzing voor Patrick Vieira en Samir Nasri (Frankrijk), Dirk Kuijt of Robin van Persie (Nederland), Xabi Alonso (Spanje), Angelos Charisteas (Griekenland) en Philipp Lahm (Duitsland), die door het Duitse merk worden gebruikt als uithangbord en volgende zomer hopen te schitteren.
Visitekaartje
“Het lijkt net een plastic bal”, verklaarde de Nederlandse oud-international Frank de Boer begin deze maand in het discussieprogramma Studio Voetbal. “Hij plakt ook wat. Ik hoop dat ze de velden goed sproeien, want in de zomer voelt een bal toch anders aan. Toen ik naar doel trapte, merkte ik wel een goede controle. Hij voelt goed aan, houdt stevig zijn richting.” Ook analist Youri Mulder gaf zijn ongezouten mening. “Door die ribbeltjes, die zo leuk kippenvel worden genoemd, kan de bal wat gaan stropen. Je ziet dat er geen stiknaden meer zijn, waardoor de kans bestaat dat hij zwabbert. De keepers zullen het ding weer verafschuwen. Maar ik merkte wel dat de bal op het goede gewicht zit, hij voelt niet te zwaar of te licht aan.”
Een dag later troont Frank Basters, de woordvoerder van FIFA-ballenleverancier Adidas (al sinds 1972 met de Telstar, de star of television aangezien voor het eerst live op de beeldbuis), ons mee naar het Zwitserse Sankt Gallen. Daar gunt hij ons – voor het eerst – een bezoek aan EMPA, een onafhankelijk onderzoekslabo waar de officiële ballen al sinds 1994 worden getest voor de wereldvoetbalbond. “Ze vormen het icoon van het toernooi, zijn een soort eerbetoon aan het gastland en hét visitekaartje. Dan moet je uitpakken met een hoogwaardig technologisch product”, stelt Basters wanneer hij de nieuwe bal – verkoopprijs 110 euro – in handen krijgt. “Wij streven constant naar vooruitgang, leggen ons oor te luisteren bij spelers én doelmannen. Het zou me niet verwonderen dat Jan Vertonghen en Thomas Vermaelen een paar jaar geleden bij Ajax tot de testgroep behoorden voor deze bal. Ook spelers van Bayer Leverkusen, FC Nürnberg, Red Bull Salzburg en Grasshoppers Zürich vulden formulieren in met hun bevindingen. Daarna heb je nog de visibiliteitscontrole, door topspelers zoals Michael Ballack, Kevin Kuranyi, Oliver Kahn en Edwin van der Sar. Plus dat er nog een tv- en stadiontest volgde in het Frankenstadion van FC Nürnberg.
“Als je gewoon bent om met een Volvo te rijden en je stapt over naar een Ferrari, dan krijg je ook een ander gevoel bij het schakelen. Wij zijn gemiddeld drie tot vier jaar aan de slag met de ontwikkeling van een nieuwe bal. Tien man is daar permanent mee bezig. Wij zijn sinds 2004 trouwens de enige fabrikant van thermisch gebonden ballen. Ze worden niet meer genaaid, maar wel geplakt. Echt leder is achterhaald, door de kwetsbaarheid en het feit dat de stiksels uitrekken bij nat weer. Dan voelen ze aan als een steen, wegen ze soms tot vijf kilo. In 1970 had een bal nog 32 panelen, nu maar twaalf meer. Zo heeft hij minder oneffenheden, meer stabiliteit en een comfortabel gevoel voor de speler. Het doel is duidelijk: een perfect ronde bal, die ook zo blijft nadat je hem raakt en bij veelvuldig contact.”
Werkinstrument
Die visie wordt bijgetreden door Martin Camenzind, de woordvoerder van EMPA Materials Science & Technology. “Voetbal is research, de EK-bal is een vorm van exacte wetenschap”, oordeelt hij. “Voor profvoetballers is dat hun werkinstrument, dat aan tal van criteria moet beantwoorden. Wij kunnen ons geen enkele afwijking veroorloven. De normen worden heel streng opgesteld. Bij één gram verschil met de geldende FIFA-norm wordt de bal simpelweg teruggezonden, met de stempel onvoldoende erop. Alleen zo kan je streven naar een juiste kwaliteitsstandaard. Een bal mag bij een nat speelveld niet meer wegen dan op een droge ondergrond. Er bestaat een evolutie: het huidige voetbal moet veel sneller en spectaculairder. Maar we verloren de doelmannen niet uit het oog, ook zij worden gecontacteerd bij de opvolging van de nieuwe bal.”
We krijgen een rondleiding in het labo, met een pak hightech-toestellen, waar er zeven aparte tests worden getoond, die uitsluitsel moeten geven over het zichtbaar blijven van de prints, het gewicht van de bal, de rondheid, de druk, de kwaliteit bij regenweer en waterabsorptie, het zicht én de stuit bij een val van twee meter hoogte.
“Ik moet lachen met de fabeltjes van de té lichte of té zware ballen”, beweert Basters. “Je moet sowieso rekening houden met een subjectief gevoel bij de spelers. Wij kozen deze keer voor een kippenvel, een PSC-reliëf dat ervoor zorgt dat spelers de bal beter kunnen controleren. Die ‘huid’ zorgt voor meer effect en meer precisie, onder alle klimatologische omstandigheden. De bal biedt ook een betere grip voor de keepers. Het floaten is niet langer mogelijk. Ook het ventiel maakt geen verschil meer uit. Toestanden zoals die rare bal van Roberto Carlos tegen Fabien Barthez, waarbij hij in laatste instantie een eigenaardige curve maakte, zijn uitgesloten. Want we plaatsten aan de andere kant een tegengewicht!”
Ook de kans op een ontploffing, zoals in 2004 met het Champions Leaguemodel gebeurde bij het competitieduel tussen Anderlecht en La Louvière, werd uitgeschakeld. Toen verraste Walter Baseggio met een schot zijn huidige ploeggenoot Silvio Proto. “Eén kans op tweeduizend”, gaat Basters verder. “Dat was gelukkig een incident. Behalve bij Anderlecht kenden we ook een dergelijk geval bij de jeugd van Ajax. Ik vroeg dat exemplaar op bij Baseggio en liet het onderzoeken. Wat bleek? De verf die werd gebruikt voor de laklaag, was te agressief en tastte de lijm aan. Daardoor ontstond een gaatje, waardoor de blaas van de ballon naar buiten kwam en ontplofte.”
Volgend weekend krijgen we de Europass voor het eerst te zien in de competitie, voor de wedstrijd tegen RAEC Bergen, nadat Anderlecht hem al eerder gebruikte bij het UEFA Cupduel tegen Tottenham. Bart Goor scoorde er als eerste mee op Belgische bodem, maar achteraf liepen de meningen van de spelers wat uiteen. “Hij is heel licht”, poneert doelman Daniel Zitka. “Ideaal voor de vrijeschopspecialisten, want hij vliegt snel over of voorbij de muur. De bal kan alle richtingen opgaan. Hier kan ik niet vrolijk van worden. Geef mij maar de vroegere lederen ballen, die een recht traject aflegden in de lucht of over de grond.” Jelle Van Damme ziet het anders. “Op een doorweekt veld glijdt de bal goed door. Je moet dus heel alert en geconcentreerd zijn. Het vergt alleszins wat aanpassing. Maar ik speel wel graag met zo’n lichtere versie.” S
door frédéric vanheule
