Een maand lang heeft Jan Mulder vanuit zijn voetbalhoofdkwartier in Brussel de WK-meningen in Vlaanderen bepaald. Met heimwee nam hij afscheid van de stad en van het WK, ‘het mooiste dat ik ooit zag’.
Jan Mulder (69) heeft genoten van een maand Brussel. In een fijn hotel achter het Muntplein, op een paar honderd meter van de Grote Markt en zijn vroegere pleisterplaats Chez Stans in de rue des Dominicains. Tussen 1965 en 1972 was dat zijn tweede thuis, toen hij met RSC Anderlecht doelpunten maakte, titels vierde en ook nog eens de binnenstad verkende. “Ik voelde me hier heel prettig”, zegt hij. “Tientallen jaren kwam ik hier als een vaag figuur met een ver verleden. Nu voelde ik me weer één met de stad. Daar ben ik zo blij om. Brussel is weer mijn stad. Het centrum is zo mooi veranderd. Ik voel me hier weer helemaal thuis. En dat allemaal dankzij mijnheer Blatter, Geert. Wil je dat alsjeblieft noteren?”
Komt in orde. Hoe heet die ook weer met zijn voornaam, Jan?
(schatert)
Heb je onze kijk op voetbal kunnen veranderen als tv-analist of blijven we koppig dwalen?
“Ik ben wel de troost van een groot gedeelte van het volk geweest, besefte ik opeens. Door te zeggen: ‘Systemen, weg ermee!’ Daardoor denken de mensen die voetbal kijken op tv plots: die man staat aan onze kant.”
Heb je ook de analisten aan je tafel kunnen bijsturen?
“Als analyticus ga je op een gegeven moment het spel ook met de ogen van een trainer bekijken. Dat is goed, maar vooral funest. Dan ga je namelijk geloven in dingen als ‘we hebben vandaag niets weggegeven’. Vanaf dan ben je volledig op de verkeerde weg. Niks weggeven is het begin van het einde. Je moet juist dingen wíllen weggeven, voor de schoonheid van het spel. En om te winnen. Het grote misverstand in het voetbal is dat, als je niets weggeeft, dat solide en safe is. Neen! Achteruit lopen is fout!”
Brazilië heeft veel weggegeven, Jan. Ze zullen er niet blij om zijn.
“Het gaat ook wel eens fout, maar veel vaker goed. Je moet nooit je normen veranderen, maar ze juist aanscherpen. In een WK-wedstrijd haalde een trainer die 1-0 voor stond er een spits af. Paul Van Himst die naast me zat, zei: ‘Ik had er een bij gezet.’ Je moet de ander altijd een beetje afbluffen, gebruikmaken van de flow en de overwinningsroes. Maar neen, ze breken bij voorkeur het eigen ritme af. Het is onuitroeibaar. Mij verslijt men dan voor romanticus. Dat ben ik niet. Ik ben een realist, ik heb altijd gespeeld om te winnen. Dat je met ultradefensief voetbal eens kunt winnen, is toeval, niet dankzij het systeem.”
Nederland zal zeggen: met die organisatie haalden we wel de derde plaats.
“Ze hadden veel verder kunnen geraken met een andere aanpak. Argentinië was zwak in de halve finale, die moet je dan bij de keel grijpen. De simpele geneugten van dit eenvoudige spel werden door de meesten met voeten getreden, behalve door Duitsland. Dat speelde positief, die hebben geïnvesteerd in driehoeken en combinaties tot in de rechthoek van de tegenstander. Prachtig om te zien, en ook dodelijk. Anderen investeren in defensief denken, in clean sheets. Flauwekul. Het voetbal speelt zich voor de middenlijn af.”
Poldercatenaccio
Waarom doet Duitsland dat anders?
“Tot 2000 speelden die ook met vrij sobere middelen. De ommekeer is mede te danken aan een lichting spelers. Spelers veranderen een voetbalstijl. Plots had je Mario Götze en Mesut Özil. Jongetjes van acht denken dan: verrek, wij kunnen ook dartel spelen. Je trekt je op aan betere spelers. Terwijl je van tactische richtlijnen alleen maar slechter wordt. De verdienste van Joachim Löw en Jürgen Klinsmann is dat ze het inzicht hebben gehad om die voetballende jongens een kans te geven, om in plaats van bonkige types lichtvoetige spelers te selecteren. Het hele Duitse imago is weg, het is nu spran-ke-lend. Helaas is ook het Nederlandse imago weg. Nu is het ultradefensief. Poldercatenaccio!”
Stilstaand water, noemde je het.
“Onwaarschijnlijk. Het ergste is dat het niet loont.”
Een jaar geleden had je meer vertrouwen in de Belgische defensie dan in de Nederlandse. Martins Indi tegen Lionel Messi op het WK: dat kon niet, vond je. Heeft Nederland je verrast?
“Ja. Komt daarbij: Lionel Messi was zichzelf niet in dit toernooi. Hij zag er beteuterd uit, onderging de wedstrijden. Die is vijf jaar lang vol aan de bak geweest, hij lijkt me fysiek en geestelijk aan rust toe. Daardoor konden de verdedigers van Nederland hem de baas. Ook omdat ze met meer waren: vijf stuks! Ik heb met open mond naar Robin van Persie zitten kijken tegen Argentinië. Die loopt daar helemaal in de achterste linie. Ontroerend, hoe hij zich te pletter heeft gewerkt, maar op de verkeerde plaats. Want ik wil van hem genieten. Nu verprutste hij zijn krachten op de verkeerde hoeken van het veld. Allemaal voor die ‘geen-weggeverij-winkel’. Hij deed zijn best voor het systeem. Arjen Robben was wél in vorm, die heeft echt gevoetbald in de categorie-Messi. Knappe prestatie, hij was beslissend, wervelend, overtuigend. Hij maakte opeens de indruk dat hij ook geen blessures meer kan krijgen. Dat komt omdat hij goed in zijn vel zit, door dat doelpunt in de Champions League op Wembley, en omdat Mick Jagger op Pinkpop riep: ‘Waar is Arjen Robben?’ Robben was overtuigd van zichzelf, Van Persie ging er een beetje onderdoor. Hij blinkt nooit echt uit op zo’n groot toernooi, voldoet nooit aan zijn status.”
Vind je Louis van Gaal nou een goeie trainer?
“De jongens lopen wel met hem weg. De trainingen zijn leuk, afwisselend. Hij heeft een fantastische carrière gemaakt. Alleen, dat spel op het WK…”
Hoeveel krijgt hij qua coaching van jou?
“Een 7, maar het had een 9 kunnen zijn als hij voluit was gegaan tegen Argentinië. Hij zal wel zeggen: we zijn toch ver gekomen. Dat is waar. Er was geen enkele verwachting. Maar al die eerste helften van Nederland: mag het een klein beetje meer zijn? Die ijzeren discipline in het handhaven van de saaiheid is een nobel streven. Maar niet in mijn optiek.”
Vond je dat Argentinië goed was?
“Ik vond ze zwak. Die konden niet beter. Daar loopt wat tussen wat daar echt niet hoort. Lucas Biglia bijvoorbeeld, die vind ik echt zo dertien in een dozijn. Een meeloper. Alles wat hij doet, druist tegen mijn spelgevoel in. Bij Anderlecht was hij jammer genoeg de beste speler, maar toen al zag je dat hij dat niet kon optrekken, internationaal gezien, door zijn matige snelheid en zijn behoudende spelopvatting. Heel sympathieke jongen, maar topvoetballer? Neen, hoor.”
Lukaku
Had België die wedstrijd tegen Argentinië kunnen winnen?
“Ja. Ook niet genoeg gedurfd. Ga voluit! Bouw geen zijsleuven in! Drie dagen lang benadrukten de Belgen dat ze niet tegen Messi speelden, maar tegen Argentinië. Ondertussen ging het wel de hele tijd over Messi. Ze waren geremd, voorzichtig, bescheiden. Dat kwam ook omdat ze er niet uitgetrokken werden door hun beste speler. Eden Hazard deed het niet! Hazard is een wereldklassespeler, maar hij deed het niet.”
Was dat het verschil tussen Nederland en België? Dat Robben Nederland meetrok?
“Wat aan Hazard scheelde, kan ik niet vatten. Hij deed wel zijn best, dat was het niet. Hij weet niet hoe goed hij is. Hij was er soms niet, zonder dat je hem luiheid kon verwijten. Hij werkte zich kapot. Het is een speler van wie ik doorgaans geniet, maar dat deed ik nu meer van Divock Origi. Wat een goeie voetballer, zeg!”
Wat maakt hem dan zo’n goeie voetballer?
“Stijl, techniek. Hij snijdt af waar je denkt dat hij er niet meer doorkomt. Korte wendingen, een beetje zoals Marco van Basten.”
Liverpool wil 13 miljoen euro betalen voor Origi.
“Hoeveel? Dat is een onvoorstelbaar lage prijs! Belachelijk. Origi wordt een topper. Knap dat Marc Wilmots hem meenam, en hem opstelde. Engeland nam ooit de piepjonge Theo Walcott mee om hem vervolgens geen minuut op te stellen. Zonde.”
Had Adnan Januzaj meer moeten spelen?
“Ja! Tegen Argentinië zat ik op Januzaj te hopen, en niet op Nacer Chadli.
“België is een beetje slap aan het toernooi begonnen. Een te lang spanningsveld voor die eerste wedstrijd. Al dat gestress… Tegen de VS ging het wél met een vaart, toen heb ik voor het eerst in mijn leven echt genoten van Vincent Kompany.Ik vond hem geen aansprekende speler, maar tegen de VS opeens wel.”
Een jaar geleden kwam je na lang nadenken tot het besluit dat Romelu Lukaku het wél zou maken aan de top. Doet dit WK je mening kantelen?
“Neen. Maar hij was de meest zenuwachtige van alle Belgen in die eerste wedstrijd. België was niet helemaal op niveau, maar Lukaku zeker niet. België speelde minder omdat Lukaku zijn dag niet had, meer dan andersom. Een spits is belangrijk in een elftal. Hij klaagde over de aanvoer, maar je kunt zo lopen dat ze de bal moeten geven. Ik ga niet zeggen dat hij zich verstopte, maar het was bij het moedeloze af. Het zat in zijn hoofd, niet in zijn benen. Maar daardoor daalt hij niet in mijn achting. Ik vind Lukaku nog steeds een geweldige speler. Er zijn wel meer topvoetballers die op een WK hebben gefaald. Lukaku is geen Pelé maar wél een geweldige spits.”
Heeft hij te weinig basistechniek?
“Dat wordt vaak overdreven. Als hij in vorm is, is zijn techniek ook beter. Hij is wel iemand die de schwung moet hebben. Een sfeergevoelige jongen, en die sfeer moet hij zelf bepalen. Hij moet van zichzelf kunnen genieten. Lukaku had nu even het team nodig, maar het team had toevallig ook Lukaku nodig. Hij lag vooral in de knoop met zichzelf. De vraag is: hoelang laat je hem staan? Nu zegt men: je maakt Lukaku mentaal kapot. Maar als je hem té lang laat staan, maak je Origi kapot.”
Zou jij het kunnen, zulke keuzes maken?
“Neen. Verschrikkelijk. Ik zou heel vaak grijpen naar het wapen van Alex Ferguson bij Manchester United: het opgooien van een muntstuk.”
Bijvoorbeeld net voor de strafschoppen: wisselen we onze keeper?
(lacht hard) “Dat snapte ik dan weer niet tegen Argentinië: waarom deed Van Gaal dat dan niet opnieuw? Al was het maar om de tegenstander te intimideren. Ik had wel eens willen zien of die onzin weer was opgegaan.”
Neymar
Is het een ander WK geworden dan je verwacht had?
“Ja. Het was één groot feest, van een grote schoonheid, in die stadions. Zelfs Spanje-Australië, dat ging om helemaal niets, maar daar hing zo’n fantastische sfeer dat het die Spanjaarden helemaal oppepte. Er waren ook veel mooie doelpunten…” (droomt weg)
Was de sfeer fantastisch omdat het voetbal goed was, of omgekeerd?
“Allebei. Er zat veel dramatiek in, met tal van onverwachte wendingen. Maar de trend is dat het weer harder geworden is. De scheidsrechters zijn weer toleranter geworden. Wat Steven Defour zich daar permitteerde, het risico iemand een open beenbreuk te trappen… Eén speeldag schorsing maar voor zo’n fout: een schande. En dan die elleboogstoten, en al die trappen boven de enkel, noppen vooruit. Dat is gewoonte geworden, dat vragen trainers niet.
“Maar wél de verontwaardiging als Luis Suárez in een schoudertje bijt… Trap iemand maar een jaar het ziekenhuis in: geen probleem, hoort erbij. Maar o wee als dat kind zo’n dwanghandeling stelt. Dat kan dan weer echt niet. Godallemachtig! Wat die Colombiaan tegen Neymar doet, knie in de rug, dat is gewoon misdadig.
In de finale had Mascherano er wel drie keer uit gemoeten. Wat een slapjanus, die scheidsrechter. Dat was nu eens een slecht voorbeeld voor de jeugd, net als die spelers.”
De arbiters hadden wél een mooi spuitbusje. En het werkt!
“Zo gedwee zijn die spelers nog wel. Het zijn moordenaars en bottenkrakers, maar met respect voor een getekende lijn. Het zijn kunstliefhebbers, mensen als David Luiz.Ontroerend vond ik dat ook de vierde scheidsrechter zo’n busje heeft, keurig aan de holster. Goeie uitvinding, maar eigenlijk overbodig. Het komt voort uit zwakheid, gebrek aan daadkracht van de ref. Hij laat alles toe als hij zijn scheercrème niet bijheeft. Geef gewoon geel als iemand de afstand niet respecteert, en als dat niet helpt rood. Na één week ben je ervan af.”
Wat vond je van Neymar?
“Ik heb van hem genoten. Wervelende dribbelaar. Goeie instelling ook. Het wordt opeens licht als hij de bal krijgt. Een soort Suárez, maar dan beter. Met een goeie tandarts.” (lacht)
Is hij zo bepalend voor Brazilië?
“Laten we zeggen dat het tegen Duitsland ‘slechts’ 0-5 was geworden als hij mee had gedaan. Het is wel een eenmansploeg, dat Brazilië. Neymarië! Ik heb totaal niet van ze genoten. Bij momenten had ik medelijden omdat ze soms nog eens Braziliaans probeerden te voetballen, met korte baltoetsen, maar het zat er niet meer in. Oscar:ook zo timide. Er zat geen Zico of Socrates bij, een jongen met een pass. Het zijn allemaal lopers, dribbelaars, geen vernuft. En Felipe Scolari is een verdedigend ingestelde trainer. Beetje houthakker, wat slagerswerk. Hij kon me de vorige keer ook al niet bekoren toen ze in 2002 wereldkampioen werden. Negatief ingesteld. Heeft niet omgekeken naar talent, zoals Wilmots met Origi wel deed. Blijft eeuwig vasthouden aan die Hulk en Fred,hoe slecht ze ook speelden.”
Wie heeft je ontgoocheld?
“Engeland, op die eerste wedstrijd na. Italië was er ook niet, op die prachtige match tegen Engeland na. Die MarioBalotelli is zo’n rare vogel.Zou je hem willen hebben in je team? Ik zou zo’n Balotelli nooit nemen als trainer. Wat me even voor hem innam, was zijn reactie in een interview in De Volkskrant met Willem Visser.Toen ze het hadden over Brussel, de stad van zijn vriendin, zette Visser voor: ‘Mooie stad, hé?’ Waarop Balotelli repliceerde: ‘Vind je?’ Héérlijk tegendraads antwoord. Ik, als Brusselaar, kon dat waarderen. Ik geef hem graag aan een andere trainer, maar ik zie wél zijn leuke kanten.
“Een beetje teleurgesteld ben ik qua spel in Nederland en België. Spanje was dé ontgoocheling, al voelde je dat een beetje aankomen. Xavi en Iniesta zijn écht op. Zij hebben vijf jaar lang het beste voetbal aller tijden gespeeld, samen met Messi. Ik heb nooit zo veel van voetbal genoten als de voorbije vijf jaar van Barcelona. Dat deden Di Stéfano of Maradona niet, elke week weer imponeren. Ik schat Messi hoger in dan Maradona, zelfs technisch. Maar ik vind Di Stéfano de grootste. Dat heeft te maken met uitstraling.”
Chili noemde je halverwege het toernooi de beste ploeg, ‘alleen af te stoppen door Duitsland’.
“Chili speelde naar mijn hart, nog meer dan Colombia. Vooral door de spelvreugde, dat wat je als jongetje voelde als je vroeger de wei in draafde. Ik vraag maar één ding: vooruit denken. Chili deed dat, met Arturo Vidal en die Alexis Sánchez.Vooral hun lust om te spelen vind ik zo mooi. Tegen Chili gaf Nederland niet veel weg, dat vond ik hun tactisch beste wedstrijd. Dat is de enige wedstrijd waarin ik Louis zou feliciteren, maar meer grond geef ik niet weg.”
Kroos
Wat betekent de winst van Duitsland de komende jaren voor het topvoetbal?
“De winst van Duitsland is gewoon goed. Zoals wij in onze jeugd Pelé en Brazilië wilden zijn. Nu zien jongetjes van acht jaar de bewegingen van Mesut Özil, van ThomasMüller en die majestueuze ToniKroos. Dat is de grote speler van Duitsland. Twaalf miljoen euro netto per jaar bij Real: elke euro goed besteed. Weet je wie hem opgesteld heeft? Louis! Wie Louis dan weer helemaal niets vond, is Karim Benzema.Kroos was belangrijker dan Sami Khedira. Die Duitsers hebben wat Barcelona ook deed: combinaties tot in het strafschopgebied. Duitsland speelt beeldschoon voetbal en Kroos was daar het ankerpunt in.”
Wie zijn jouw spitsen van het WK?
“Robben en Neymar en een beetje Suárez. Sánchez ook. Maar toch vooral Robben.”
Waar plaats je dit WK in het rijtje WK’s aller tijden?
“Dit was het mooiste WK aller tijden. Van al die vorige toernooien was de helft van de wedstrijden niet om aan te zien. Prachtige doelpunten ook. Ik ben elke keer fluitend naar de tv-studio getrokken. Eén avond moest ik er al om vijf uur zijn, en toen kwam ik om twee uur in mijn hotel en zag ik een shot in een zogoed als lege tent waar aan de tafel Geert De Vlieger een wedstrijd van niets zat te analyseren, een heat map te tekenen van een of andere Griek. Dat was van zo’n grote schoonheid dat ik er de tranen van in mijn ogen kreeg. Ik kon alleen maar denken: ik wou dat ik bij je was.”
Je hebt een maand de media in Vlaanderen gedomineerd. Word je soms niet moe van jezelf?
“Toch wel. Ik haat mezelf, man. Maar ik heb me een maand kostelijk vermaakt en toen het succes kreeg, dacht ik: ik ga de totale overdosis plegen. Ik geef nog één keer alles voor België, ik ben uit op mijn volledige destructie als publieke figuur.”
Geen spijt dat je niet thuis bent gebleven om pakweg je heg te snoeien?
“Geen meter. Ik sprak vorige week nog met Frank de Boer. Vroeg of hij zich een beetje kon opladen op trainingskamp in Oostenrijk terwijl het WK liep. Toch maar moeilijk. Maar ik vond dit heel prettig. Ik ben maar een eenvoudige analyticus. Voetbal is mijn leven, en Brussel ook. Ik ga dit missen. Ik voelde me zo gelukkig. Ik kan dat voetbalgebabbel eindeloos aan.”
DOOR GEERT FOUTRÉ – BEELDEN CHRISTOPHE KETELS / BELGAIMAGE
“Topvoetballers zijn moordenaars en bottenkrakers, maar met respect voor een getekende lijn. Kunstliefhebbers.”
“Qua coaching krijgt Van Gaal een 7, maar dat had een 9 kunnen zijn.”
“Brazilië was een eenmansploeg. Neymarië!”
