Sport/Voetbalmagazine volgt de Rode Duivels van dag tot dag, van de euforische dagen in Salvador de Bahia tot het bittere afscheid in de hoofdstad Brasilia, én de moeizame weg terug.

Het is moeilijk afscheid nemen van het feestelijke Bahia, met zijn feestdronken Belgen, om via het basiskamp in Mogi das Cruzes af te reizen naar de hoofdstad Brasilia, een Argentijnse vesting én het eindstation van de Rode Duivels.

Opwinding in Bahia

Zelden zo’n groot voetbalstadion gezien dat zo dicht bij het stadscentrum ligt. In Bahia loop je gewoon de stadionpoort uit, draai je linksaf, ga je de straat recht naar beneden. Dan loop je een trappenstraat op en baf, je staat pal in het oude Bahia, een beschermde UNESCO-site. ’s Avonds worden straten hier afgesloten en omgevormd tot één groot terras waar je in open lucht naar de WK-matchen kan kijken. In tegenstelling tot pakweg São Paulo is het hier namelijk warm. De avond van de kwalificatiewedstrijd in de achtste finales krioelt het van de Amerikanen, ontgoocheld door de uitschakeling van hun team, maar fair in hun reacties, en Belgen, dronken van geluk, maar ook van wat anders…

Opeens zie je in Pelourinho, hartje oude stad, alleen nog maar rode truitjes, met hier en daar wat groepjes Duitsers. De Mannschaft heeft zijn tenten opgeslagen in de buurt van Salvador en de charme van de oude stad beviel de fans dusdanig dat ze beslisten hier te blijven. Om middernacht is het tijd om het feest te verlaten en te vertrekken. Het centrum zit op dat moment nog vol Belgen, maar de drank begint zijn tol te eisen, en de hoertjes ruiken hun kans op snel geldgewin. Het is, met andere woorden, de kater na het feest, maar de terugweg krijgt nog een staartje. Alleen al de taxirit terug is het vermelden waard. Amper zijn de deuren van de auto dicht, of de bestuurder zet Braziliaanse dansmuziek op, draait de volumeknop helemaal open, zingt uit volle borst mee terwijl hij zijn auto over de drie rijstroken laveert op het ritme van de muziek. Zijn hoogstpersoonlijke versie van Volare op een Braziliaans ritme is een herinnering die nooit meer uit het hoofd zal verdwijnen. Hoe luider de man zingt, hoe harder en vaker hij op zijn claxon duwt. Op tien minuten staan we aan ons hotel. De avond tevoren duurde die rit – met een andere chauffeur – eens zo lang.

Reiskoorts

Een Wereldbeker is, zeker in een land als Brazilië, één onafgebroken reis. Zo lang de Belgen in de groepsfase zitten, is dat allemaal van tevoren uitgekiend en perfect geregeld. Vanaf de tweede ronde wordt dat een heel ander verhaal. De Rode Duivels zelf moeten zich daar geen zorgen over maken. Zij hebben voor elke verplaatsing een heel vliegtuig ter beschikking. Dat is helaas niet het geval voor hun gevolg, én voor de pers. Zo wordt, voor de verplaatsing naar Bahia, de Belgische pers over vier vluchten verdeeld. Hetzelfde voor de terugkeer naar São Paulo: vier vluchten, plus nog eens vier autobussen om Guararema te bereiken. Totale reistijd: van negen uur ’s morgens tot negen uur ’s avonds.

Maar dat valt allemaal nog best mee, vergeleken met de reis naar Brasilia. Alle vluchten zijn volgeboekt door de Argentijnse supporters. Ze waren al met 100.000 afgereisd naar Belo Horizonte voor de laatste groepswedstrijd, en trekken vervolgens met 130.000 naar Rio voor de achtste finales. Inderhaast moest het autocircuit van Interlagos afgehuurd worden om te verhinderen dat alle 130.000 Argentijnen ineens in Rio zouden arriveren. Niet simpel om in die massabeweging een plaats op een vliegtuig of een hotelkamer te vinden. Groen licht voor een slaapplaats kwam er pas een paar uur voor de landing in Rio.

Witte Olifant

De Braziliaanse hoofdstad is al onze vijfde halte op dit WK. Brasilia is een verhaal apart. Het is in de jaren 50 uit het niets opgetrokken op een woestijnachtige hoogvlakte, op initiatief van toenmalig president Juscelino Kubitschek, in Brazilië herinnerd met zijn initialen JK. In de jaren 60 werd de stad in 42 maanden opgetrokken door de utopische architect Oscar Niemeyer. In niets lijkt Brasilia op de andere Braziliaanse steden die gekenmerkt zijn door een gezellige chaos, zowel qua opbouw als qua sfeer. Brasilia heeft een Amerikaans aandoend grondplan en lijkt meer op een slaapstad of een openluchtmuseum, waar de auto vrij spel want ruimte zat heeft. De stad is veel rustiger dan Rio of São Paulo, maar de Brazilianen vinden het een vervelende plek en beschrijven het als een ambtenarenstad. Brasilia ademt een vreemde charme en aantrekkingskracht uit, en met de jaren heeft het planmatige plaatsgemaakt voor enige improvisatie. Zo is hier aan de rand van de stad de grootste favela van Brazilië ontstaan, Sol Nascente, dat inmiddels al groter is dan Rocinha, de favela van Rio.

In deze stad is het Estadio Nacional Mané Garrincha opgetrokken, genoemd naar de onnavolgbare dribbelkoning uit de jaren vijftig en zestig. Het is het eerste spookstadion dat we tijdens dit WK aantreffen, en het wordt straks zeker een zogeheten Witte Olifant. Er is namelijk geen enkele grote voetbalclub in Brasilia die het Estadio Nacional Mané Garrincha, goed voor 70.000 plaatsen, opgetrokken in 1974 in volle stadscentrum en naar aanleiding van dit WK helemaal vernieuwd, kan bespelen. Brasilia huisvest namelijk geen enkele eerste- of tweedeklasser. De stad heeft twee vierdeklassers. Gama en Brasiliense FC zijn al tevreden wanneer ze voor 2500 kijkers spelen.

De voornaamste gebruikers van de immense kuip zijn tot nu toe rocksterren. Elton John is al eens langs geweest, net als Guns N’ Roses. Slechts af en toe wordt er gevoetbald. Dat gebeurde toen Flamengo tijdelijk niet in het Maracanãstadion kon aantreden. En ook de Seleção heeft hier al twee wedstrijden gespeeld. Daarmee vertegenwoordigt dit stadion alles wat de tegenstanders van dit WK als argumenten tegen het toernooi aanhaalden. De renovatie kostte 500 miljoen euro, de zwaarste investering op dit WK. En dat enkel en alleen om de openingsmatch te krijgen, wat uiteindelijk niet gelukt is.

Volle vluchten

In Brasilia geraken was al een heus avontuur op zich. De terugreis is nog wat anders, tenminste in deze WK-context, na de uitschakeling van de Belgen. Alle vluchten zijn volgeboekt door Argentijnse supporters, er zijn geen plaatsen meer te koop voor de terugvlucht naar São Paulo. Ook het weekend afwachten en de eerste vlucht terugnemen op maandagmorgen is geen optie. Het reisplan staat namelijk al vast. Na de uitschakeling moet de pers zo snel mogelijk het vliegtuig op van Brasilia naar São Paulo. Van daaruit wordt de terugvlucht naar Brussel aangevat in het vliegtuig dat de KBVB speciaal daarvoor heeft voorzien. Om de kosten te beperken, heeft de voetbalbond een deal met de journalistenbond, waardoor pers, spelers en bondsdelegatie samen de charter betalen voor de reis van België naar Brazilië en terug. Alleen heeft de bond geen zin in een extra nacht in Brazilië om te wachten op de journalisten die er niet in geslaagd zijn een directe vlucht Brasilia-São Paulo te boeken, omdat die volgeboekt waren door Argentijnen. Voor spelers én federatie stelde dat probleem zich niet. Voor elk deelnemend team voorziet de FIFA een speciaal spelersvliegtuig om direct na de wedstrijd te vertrekken, maar daarop is geen plaats voor pers of supporters.

Na de uitschakeling wacht de Belgische pers nog een tweede kater. De enige mogelijkheid om de (reeds betaalde) terugvlucht vanuit São Paulo naar Brussel niet te missen, was de nachtbus. Die doet precies veertien uur over het traject, waarna nog eens een terugvlucht van veertien uur naar huis volgt. Het alternatief is een dure vlucht naar een andere, kleinere, luchthaven op 100 kilometer van São Paulo, en vandaar een spurt om het vliegtuig naar huis niet te missen.

Gelukkig kan een mens op de vlucht huiswaarts nog wat zingen:

Volare… oh, oh!…

cantare… oh, oh, oh, oh!

nel blu, dipinto di blu

felice di stare lassù.

DOOR STÉPHANE VANDE VELDE IN MOGI DAS CRUZES, SALVADOR EN BRASILIA – BEELDEN: BELGAIMAGE/YORICK JANSENS

Na de uitschakeling wacht de Belgische pers nog een tweede kater: een nachtelijke busrit van 14 uur.