Doelman Matz Sels bestormt de top met AA Gent, terwijl vriendin Jolien Sysmans in alle stilte haar zwemloopbaan stopzette en zo Rio 2016 mist. Een verhaal vol opofferingen en veel doorzettingsvermogen.

Met de fiets komen ze samen naar brasserie Bizie Lizie aan de Vlaamse Kaai, op het Zuid in Antwerpen. Het is immers vlak bij hun woning (sinds drie jaar) en niet ver van het Wezenbergzwembad, tot voor kort de vaste uitvalsbasis van Jolien Sysmans (22). Opvallend is de ontwapenende glimlach waarmee de Kempense – ze is afkomstig van Geel – het etablissement binnenstapt in het spoor van haar cool ogende vriend, met wie ze al vier en een half jaar samen is.

Sinds Sysmans bekendmaakte een einde te hebben gemaakt aan haar topsportcarrière, is ze opgelucht. “Het werd allemaal wat te veel en te hectisch soms. De combinatie was loodzwaar. Om mijn besluit officieel kenbaar te maken moest ik niet tot bij Michel Louwagie gaan. Naast algemeen manager van AA Gent is hij immers ook voorzitter van de Belgische Zwembond. Hij zal het ondertussen wel weten, zeker?”, grijnst de Belgisch recordhoudster op de vijftig meter vrijeslag, die de Olympische Spelen van 2012 in Londen meemaakte en daar een tattoo met de ringen aan de binnenkant van haar pols aan overhield.

“Het is wel opvallend dat we bij Brabo met vier waren die tegelijk afhaakten. Mijn goede vriend Ward Bauwens, maar ook Egon Van Der Straeten en Maaike Ramael. De voornaamste reden bij mij vormde mijn studie interieurarchitectuur. Ik onderschatte het allemaal wat. (diepe zucht) Om 6 uur ’s ochtends lag ik al in het zwembad baantjes te trekken. Alles op automatische piloot, vaak zonder het goed en wel te beseffen, verstand op nul. Dan was het vaak sprinten vanaf 8 uur naar school, waar je pas volledig ontwaakt, terwijl we om halfvijf in de namiddag alweer in Wezenberg werden verwacht. Opnieuw minstens anderhalf uur in het zwembad, dan thuiskomen, eten, voor school werken en slapen. Je merkt dat het er vrij stereotiep aan toeging. Mij zal je dus niet te snel weer in een zwembad terugvinden. (lacht) En we wonen samen, dus was er ook nog wel wat huishoudelijk werk. Heel druk. Nu beleef ik tenminste een vrij normaal schooljaar. Ik zit nu in mijn tweede jaar. Binnenkort komen er veel praktijkwerkjes aan. Leuk, echt waar.”

Toch kijkt Sysmans met bijzonder veel voldoening terug op haar zwemcarrière. “Want ik bereikte het hoogste”, gaat ze verder. “De Olympische Spelen waren altijd mijn doel. Ik liet Rio de Janeiro in 2016 varen, omdat ik keuzes moest maken. Twee zaken half doen, dat kan ik niet. En het was ook niet langer vol te houden. Mocht het allebei mislukt zijn, dan pas zou ik me slecht hebben gevoeld. Interieurarchitect lijkt me een boeiend en afwisselend beroep.”

Competitiebeest

Matz Sels (22) toont begrip. “Voor alle duidelijkheid: het is helemaal de keuze van Jolien”, vertelt de vaste titularisdoelman van AA Gent. “Dit was een proces dat zich geleidelijk aan heeft voltrokken. We hebben er vaak over gepraat. Op een bepaald moment was Jolien eruit: ze wil later zelfstandige worden. Ik respecteer dat. Het hoogtepunt bereikte Jolien in Londen. Dat blijft een prachtige herinnering voor de rest van haar leven.”

In tegenstelling tot Sels, die bij het voetbal deel uitmaakt van een groepsgebeuren, was Sysmans vaak op zichzelf aangewezen. “Zwemmen is een bijzonder eenzame sport, de opofferingen zijn immens”, weet ze. “Mentaal moet je constant knokken. En dan spreken we nog niet over het financiële plaatje, want dat stelt in België helemaal niks voor. Het draait dus veel om de passie voor de sport. Ik deed het echt heel graag, vooral de wedstrijden dan. (lacht) Op dat vlak was ik een competitiebeest. Al sinds mijn vierde dobberde ik in het water, ik kende eigenlijk nooit iets anders. Momenteel opent zich een nieuwe wereld. Die van het normale leven.”

Sels beseft het contrast. “Ik kreeg het voetbal mee via mijn ouders, rolde er als het ware in doordat mijn vader ook speelde tot in vierde klasse en later trainer werd”, verklaart hij. “Jolien en ik leerden elkaar kennen op de Topsportschool in Wilrijk. Mijn bewondering voor haar inspanningen is groot. Alles gebeurde in functie van titels en medailles. De media-aandacht voor haar prestaties was zogoed als nihil.”

Sysmans knikt. “Tegen de grote sporten konden we nooit opboksen”, beweert ze. “Bij het Belgisch kampioenschap moest je bijvoorbeeld al hopen op een competitieloos weekend in het voetbal of dat er geen grote wedstrijd in het wielrennen plaatsvond. Ik vond het nooit erg dat mijn Belgisch record weinig weerklank kreeg. Het aanzien in het eigen milieu was voor mij al belangrijk genoeg. Iedereen steunt me nu en toont respect, omdat ik het zo lang kon volhouden.”

Rotgevoel

Sels miste door zijn debuut met Lierse in de zomer van 2012 de Spelen in Londen. Toch was hij altijd de eerste supporter van Sysmans, maar nu zijn de rollen dus omgedraaid. Dat bleek onlangs op het Lisp, waar Sysmans in het gezelschap van de geblesseerde aanvoerder Sven Kums en zijn echtgenote het duel vanuit de tribune intens beleefde. “Wij zijn altijd elkaars steun en toeverlaat. Samen vonden we de motivatie om verder te doen”, poneert de goalie, die nog tot 2017 onder contract ligt. Sels toonde zijn mentale sterkte tussen de zomer van 2013 en januari dit jaar. Hij weigerde bij te tekenen voor Lierse, werd prompt naar de B-kern verwezen en verhuisde uiteindelijk voor 150.000 euro naar AA Gent. Daar ontpopte hij zich snel tot een puntenpakker. “Ook al zat Matz die periode met een ongelofelijk rotgevoel opgescheept, het was heel chic wat hij er nog extra voor deed in die maanden”, vertelt Sysmans. “Hij trainde verder alsof er niets aan de hand was en ging zelfs nog op bezoek bij kinesist en personal trainer David Bombeke. Daarom klikt het ook zo goed tussen ons. We deden evenveel voor onze sport, gingen echt bijzonder diep.”

Over die moeilijke passage wil Sels nog het volgende kwijt. “Ik liet me nooit gaan, ook al dachten veel mensen dat ik zou afhaken tussen die jonge gastjes in de B-kern”, zegt hij. “Maar dan kennen ze mij nog niet goed. Voor alles bestaat er een oplossing, hé. Ik was overtuigd van mijn gelijk en in mijn hoofd onverstoorbaar. Ze zouden me niet klein krijgen. Ik was er niet uitgezet vanwege mijn prestaties, maar door andere factoren die ik zelf niet in de hand had. Dankzij Hugo De Groot uit de jeugdwerking van Lierse kreeg ik nog extra keeperstrainingen. Dat deed deugd, als compensatie voor de losse veldoefeningen, die weinig tot niets voorstelden. Een van de vier lichtmasten was bovendien de hele tijd defect, wat die koude vooravonden in oktober-november nog iets ongezelliger maakte. Of er stond geen gras meer op het veld. Misschien details, maar als prof krijg je het daardoor wel eventjes moeilijk. (wrijft over zijn voorhoofd en lacht) Zeker tweemaal per dag stond ik stevig in het zweet.”

Sysmans zegt dat ze haar vriend eigenlijk nooit veel moet oppeppen. “Dat gaat automatisch bij Matz. Hij blijft onder alle omstandigheden zó rustig en staat altijd met beide voeten op de grond”, oppert ze. “Naar de toekomst is het goed dat hij er zo veel sterker uit kwam. Tegelijk beseft Matz ondertussen dat intens genot en zware ontgoocheling bijzonder dicht bij elkaar kunnen liggen. Hij relativeert alles sneller, ik ben emotioneel veel sterker betrokken. We vullen elkaar dus goed aan.”

Sels grijnst even. “Dat zit nu eenmaal in mijn natuur. Ik ben totaal geen zenuwpees. In het begin was ik natuurlijk ontgoocheld dat ik niet wegraakte. Maar vrij snel kon ik in september de knop omdraaien en werkte ik volop toe naar de volgende transferperiode op het einde van het jaar. Er kwam uiteindelijk goed nieuws uit de bus met de overgang waar ik zo op hoopte, naar een Belgische topclub.”

Wanneer Sels zo verder doet bij AA Gent, wordt hij straks misschien nog met een ferme bonus doorverkocht. “Hij is veel meer waard ondertussen”, knipoogt Sysmans. Sels tempert al snel. “Alleen bij Lierse moeten ze nu spijt hebben en weten dat je niet zomaar iemand aan de kant kan zetten. Mij trof alleszins geen enkele schuld. En uiteindelijk kreeg Lierse nog een mooi bedrag, maar het had allemaal iets menselijker gemogen.”

Alert blijven

Momenteel verloopt alles naar wens voor Sels, die de afgelopen weken een heel constant niveau haalt. “Ik mag zeker niet klagen”, weigert de goalie zichzelf te overschatten. “Het gaat goed, maar ik moet toch heel alert blijven en probeer zo secuur mogelijk te handelen. Soberheid staat voorop. Ik heb nog progressiemarge qua coaching en andere technische details, want ik ben nog altijd maar 22. Ik zit nu ook in een nieuwe situatie. Per wedstrijd moet ik soms maar drie tot vier keer echt ingrijpen, wat het alleen maar extra moeilijk maakt. Een goede focus is noodzakelijk. Ik wil de komende maanden bevestigen en met AA Gent meestrijden voor play-off 1.”

Sysmans: “Matz is heel perfectionistisch met zijn sport bezig”, zegt ze. “Niks wil hij aan het toeval overlaten. Hij probeert bijvoorbeeld zijn sprongkracht en lenigheid te verbeteren met specifieke oefeningen. Ik had als zwemster alleszins meer rituelen dan Matz, zoals hetzelfde hokje om je om te kleden, waar je je badpak stak in je sporttas, hoe je je brilletje opzette en hoe je voor het startblok alles nog eens goed liet kraken. Dat had ik heel erg. Het enige wat Matz wil doen, is de bal eens voelen voor een wedstrijd…” (lacht)

DOOR FRÉDÉRIC VANHEULE – BEELDEN: BELGAIMAGE/DIRK WAEM

“Momenteel opent er zich een nieuwe wereld. Die van het normale leven.” Jolien Sysmans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content